Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2014, Blaðsíða 41

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 90. árg. 2014 37
þeim sem svitna mikið er rætt um aukna
hættu á sveppum og mikilvægi þess að
halda fótum þurrum (Wingfield, 2009).
Mælt er með opnum skóm og jafnvel
púðri á fætur. Mikil áhersla er lögð á
meðhöndlun sveppasýkinga með kremi
eða lyfjum þar sem slíkar sýkingar eru ein
helsta orsökin fyrir frekari húðsýkingum
(Hirschmann og Raugi, 2012).
Mjög margir kljást við bjúg á fótum. Oftar
en ekki hefur komið í ljós, sérstaklega hjá
þeim sem eldri eru, að þeir eiga eða áttu
teygjusokka einhvers staðar heima en
hættu að nota þá vegna þess að sokkarnir
meiddu eða þeir áttu í erfiðleikum með að
komast í þá. Eina staðbundna meðferðin
við bjúg eru teygjusokkar. Aldrei er hægt
að ítreka nóg mikilvægi þeirrar meðferðar.
Það er í höndum hjúkrunarfræðinga að
taka þetta gamla góða meðferðarform
upp aftur og hjálpa sjúklingunum að
vera í sokkunum sínum. Kannski þarf
nýja mælingu á sokkum, kannski þarf
hjálpartæki eins og sokkaífæru eða
aðstoð frá heimahjúkrun. Hægt er að
senda beiðni til Sjúkratrygginga Íslands
um teygjusokka og eiga þeir sem fá
samþykkta beiðni rétt á fjórum pörum á
ári með um 50% afslætti. Sumir þola ekki
þrýstinginn sem fylgir teygjusokkum en þá
getur verið hjálplegt að nota þess í stað
svokallaða flugsokka eða stuðningssokka
sem fást í öllum apótekum. Eftir að hafa
fengið húðsýkingu getur langvinnur bjúgur
aukist í kjölfarið og getur þurft að beita
þrýstingsmeðferð áður en hægt er að fara
í sokkana aftur.
Ráðgjöf og símaeftirfylgd
Árið 2012 fór ég af stað með ráðgjöf
og kynnti þá þjónustu á flestum
lyflækningadeildum Landspítalans. Býð
ég upp á ráðgjöf varðandi staðbundna
hjúkrunarmeðferð sem og sárameðferð
í tengslum við húðsýkingar. Ég mæti
á staðinn og veiti starfsmönnum og
sjúklingum fræðslu og eins veiti ég
ráðgjöf í gegnum síma og fer það
eftir aðstæðum hverju sinni. Þessari
þjónustu hefur verið mjög vel tekið bæði
af hjúkrunarfræðingum og læknum.
Eins hef ég átt mjög gott samstarf við
smitsjúkdómalækna Landspítalans
þar sem þeir hafa yfirleitt haft þessa
einstaklinga í sinni umsjón. Almenna
fræðslu um sjúkdóm og meðferð hef
ég veitt víða innan og utan spítalans. Til
dæmis voru haldnir fræðslufundir handa
öllum hjúkrunarfræðingum í heilsugæslu
og í heimahjúkrun og eins handa þeim
sem starfa á göngudeild G3 en þar
er sinnt sýklalyfjagjöf í æð hjá þeim
sjúklingum sem ekki þurfa innlögn.
Um svipað leyti og ráðgjöfin fór af stað
byrjaði ég með símaeftirfygld þar sem
tölfræðilegar upplýsingar benda til þess
að þessi skjólstæðingahópur fái sjaldan
endurkomutíma eftir innlögn. Hringt er
í alla um það bil viku eftir útskrift af
sjúkrahúsinu. Þar er haldið áfram með
fræðsluna, kannað hvernig gengur og
veittur andlegur stuðningur. Mikil þörf er
á andlegum stuðningi og upplýsingagjöf
vegna þess hve fljótt sjúklingarnir eru
útskrifaðir. Þeir eru oft sendir heim með
mikil einkenni roða, bólgu og verkja. Þessi
einkenni eru oft margar vikur að fara
og þarf viðkomandi stuðning með það.
Það þarf að fræða einstaklingana um að
þetta er eðlilegt ástand (Stevens og Eron,
2009) svo þeir fari ekki til heilsugæslunnar
og verði sér úti um aukaskammt af
sýklalyfjum sem er óþarfur. Rannsókn
Perelló­Alzamora o.fl. (2012) sýndi að
75% sjúklinganna voru enn með roða við
útskrift og 21% voru með verki. Stundum
hefur verið þörf á nokkrum símtölum
vegna vanlíðanar einstaklinganna,
stundum hefur verið þörf á endurkomu til
hjúkrunarfræðings eða læknis, stundum
hefur þurft að panta heimahjúkrun og svo
mætti lengi telja. Sjúklingarnir eru oft mjög
þakklátir fyrir símtalið, finnst það hjálpa og
hafa sumir hverjir verið hissa á að fá slíka
þjónustu. Svona símaeftirfylgd hefur verið
veitt á fleiri deildum Landspítalans og víðs
vegar erlendis og alltaf með mjög góðum
árangri (Cusack og Taylor, 2010; Steinunn
Þorsteinsdóttir, 2009).
Lokaorð
Eins og sjá má af umfjölluninni að framan
er húðsýking ekkert einfalt mál. Hún
á það til að koma aftur og aftur og í
hvert sinn er legan lengri og sýkingin
illviðráðanlegri. Sjúklingar eru útskrifaðir
mjög hratt af deildum spítalans og
vegna mikils álags og undirmönnunar
fer fræðsla og undirbúningur fyrir útskrift
forgörðum. Sjúklingum er ekki fylgt eftir
með endurkomutímum. Sjúklingar með
húðsýkingar liggja á mörgum deildum
Landspítalans og því er nauðsynlegt að
huga vel að því hvernig öllum sjúklingum
er sinnt. Til þess þarf hreyfanlega
hjúkrunarfræðinga og einmitt þannig eru
sérfræðingar í hjúkrun. Eitt af hlutverkum
sérfræðinga í hjúkrun er fræðsla og
ráðgjöf. Með því að þróa hjúkrunarstýrða
þjónustu, sem sér um þessi mál, er
hægt að létta á álaginu á spítalanum og