Þjóðmál - 01.03.2011, Qupperneq 50

48 Þjóðmál VOR 2011
afkastaði hvert starf í vinnslu 87 þorsk­
ígildistonnum, en afköstin voru kom in
í 151 tonn á hvert starf árið 2008 . Annar
mælikvarði á framleiðniaukningu er
verðmæti útfluttra sjávarafurða á hvert starf
í greininni .22 Útflutningsverðmæti á hvert
starf árið 1991 nam um 65 þúsund SDR,
en árið 2008 var það komið upp í 170
þúsund DSR . Þegar tekið er tilllit til verð­
lagshækkana er raunaukningin um 86% .
Lokaorð
Nú er svo komið að landbúnaður á Íslandi er stærsti einstaki styrkþegi
ríkis sjóðs, en árið 2009 var rétt rúmlega
15 milljörðum, eða 1,01% af vergri lands­
framleiðslu, veitt úr ríkissjóði til handa
bændum .23 Sjávarútvegur var einn stærsti
styrk þegi ríkissjóðs áður en kvótakerfið var
tekið upp . Árið 1979 var 3,29% veitt til
land búnaðarmála af vergri landsframleiðslu,
en 0,75% af vergri landsframleiðslu var
varið til sjávarútvegs . Árið 2009 var um
1 .500 milljónum, eða 0,1% af vergri lands­
framleiðslu, varið til sjávarútvegsmála . En
það er einungis ein hlið peningsins, því
fiskiskipum . Þannig er líklegt að þróun eigi eftir að eiga sér
stað hvað vinnslulínur um borð og orkugjafa snertir .
22 Áhrif innköllunar aflaheimilda á stöðu íslenskra
sjávarútvegsfyrirtækja. 12 . bls .
23 Vefur Hagstofu Íslands, hagstofa .is
þrátt fyrir mikla lækkun á útgjöldum ríkis­
sjóðs til sjávarútvegsmála, hefur þróun
fyrir tækja á þessu sama tímabili algjörlega
snúist við, þau eru nú rekin með hagnaði í
stað taps áður . Þau eru ekki lengur byrði á
sameiginlegum sjóðum almennings, heldur
skila þjóðinni miklum gjaldeyri, ásamt því
sem þau greiða skatta af hagnaði sínum til
ríkissjóðs . Þetta er ekki síst kvótakerfinu að
þakka, en líkt og Þorsteinn Pálsson bendir á
eru oftast nær tveir valkostir:
Óumdeilt er að aflahlutdeildarkerfið leiddi til
samþjöppunar í rekstri . Fiskiskip eru færri,
sjómenn eru færri og fiskvinnslustöðvar eru
færri . Trúlega er þessi mikla hagræðing helsta
undirrót óánægjunnar . Ekki er unnt að mæla
á móti því að þessi hagræðing gekk gegn
hagsmunum nokkurra byggða og útgerða
sem hurfu úr rekstri og sjómanna sem misstu
vinnu . Á móti kemur að ekki er lengur þörf
á millifærslum og gengislækkunum á kostnað
almennings .
Með rökum er ekki unnt að staðhæfa að
efnahagsáhrif kerfisins hafi verið öndverð
almannahagsmunum eða stangist á við
þjóðareignarsjónarmiðið . Vissulega má deila
um hvort er mikilvægara: Fjöldi starfa eða
hagræðing . Það er val . Að lofa hvoru tveggja
er skrök .24
24 Þorsteinn Pálsson: Vandinn að segja satt, Fréttablaðið
12 . febrúar 2011 .