Þjóðmál - 01.03.2011, Blaðsíða 72

70 Þjóðmál VOR 2011
Hjörtur J . Guðmundsson
Eiga íslenskir hægri menn
samleið með ESB?
Sú staðreynd að Sjálfstæðisflokkurinn hefur aldrei stutt inngöngu Íslands í
Evrópusambandið eða forvera þess hefur
vafalítið verið mörgum stuðningsmönnum
inngöngu þyrnir í augum . Þá ekki sízt
vegna þeirrar sterku stöðu sem flokkurinn
hefur haft í íslenzkum stjórnmálum allar
götur frá því að hann var stofnaður árið
1929 . Stefna Sjálfstæðisflokksins hefur
verið nefnd sjálfstæðisstefnan en hún hefur
frá upphafi meðal annars grundvallast á
því stjónarmiði að öll mál Íslands ættu að
fullu að vera í höndum Íslendinga og að
varðveita yrði og tryggja sjálfstæði og frelsi
landsins .1 Það segir sig því sjálft að innganga
í Evrópusambandið yrði seint í samræmi
við sjálfsstæðisstefnuna .
Ýmislegt hefur þó verið reynt í gegnum
tíðina til þess að telja sjálfstæðismönnum
trú um að sambandið ætti samleið með
hægrisinnuðum sjónarmiðum . Í raun er
sú saga nokkurn veginn jafn löng og saga
svokallaðs Evrópusamruna . Þannig rifjaði
Björn S . Stefánsson, búnaðarfræðingur,
nýverið upp atburði í grein í Bændablaðinu
frá árunum 1961­1963 sem hann tók þátt
í . Þá var rætt um það í stjórnkerfinu hvernig
tengslum Íslands við önnur Evrópuríki
skyldi háttað og voru Einar Benediktsson,
1 Einar Laxness: Íslandssaga l-ö. Reykjavík, 1977 .
síðar sendiherra, og Jónas Haralz,
hagfræðingur og þáverandi ráðuneytisstjóri,
talsmenn þess að Ísland gengi alla leið inn í
Efnahagsbandalag Evrópu forvera Evrópu­
sambandsins .
Síðan segir í grein Björns: „Síðar, á árinu
1963, var málið lagt til hliðar . Það var
eftir að verðandi forsætisráðherra, Bjarni
Benediktsson, setti sig inn í Rómarsáttmálann
um Efnahagsbandalagið og þóttist sjá, að
stefnt væri að stofnun ríkis . Hann taldi
ekki koma til greina, að Ísland yrði með
í slíku ríki . Bjarni varð ungur sérstakur
kunnáttumaður í stjórnskipunarrétti og var
þá prófessor í lögum .“2
Hér á eftir verður fjallað í grófum drátt um
um ýmis þau atriði sem hafa verður í huga
þegar þeirri spurningu er velt upp hvort
Evrópusambandið eigi samleið með hægri­
sinnaðri hugmyndafræði og sjálf stæðis­
stefnunni og um leið spurning unni um það
hvort Ísland eigi að ganga í sambandið .
Bandaríki Evrópu?
Ljóst er að Evrópusambandið er í dag komið langleiðina í þá átt að verða að
einu ríki og hefur á suma mælikvarða þegar
2 Björn S . Stefánsson: „Ísland og EBE ­ gömul saga rifjuð
upp“ . Bændablaðið 13 . janúar, 2011 . bls . 10 .