Þjóðmál - 01.03.2011, Blaðsíða 80

78 Þjóðmál VOR 2011
(AGS) . Ríkisstjórnir Samfylkingar og Vinstri
hreyfingarinnar­græns framboðs hafa hins
vegar leikið afleitan varnarleik og aldrei farið
í sókn . Tímanum frá 1 . febrúar 2009 hefur
þess vegna verið sóað til einskis í Stjórnarráði
Íslands undir forystu þjóðfélagsafla, sem
löngum hafa staðsett sig vinstra megin við
miðju stjórnmálanna . Reyndust þau alls ófær
um að taka til hendinni, þegar til kast anna
kom . Að sóa ríkisfé í gæluverkefni er hins
vegar þeirra ær og kýr . Það kemur í ljós, að í
sporum þeirra grær ekkert . Af þessum sökum
er bráðnauðsynlegt, að borgara leg öfl taki sig
saman í andlitinu og hefji skipulega viðreisn
þjóðfélagsins með umbótum á eftirfarandi 5
stoðum, í anda Viðreisnar Sjálfstæðisflokks
og Alþýðuflokks 1959–1971 .
Stoð 1 – stjórnlagabreytingar
Kosið var til stjórnlagaþings í nóvember 2010, að frumkvæði Samfylkingar og
vinstri grænna og samkvæmt misheppnuð­
um reglum þeirra . Þátttaka var um 36%, og
má af þeim sökum bera brigður á lýðræðislegt
umboð þessa stjórnlagaþings, eins og einn
alþingismaður Framsóknarflokksins hefur
sýnt glögglega fram á .2 Tilstandið hefur engu
að síður beint kastljósinu að stjórnar skránni .
Hún leggur grunn að stjórnkerfinu með
því að setja þremur greinum ríkisvaldsins
skorður auk forseta lýðveldisins . Það má hins
vegar beita henni með víðtækari hætti . Það
hafa ýmsar þjóðir gert til að létta undir með
peninga málastjórnun seðlabanka sinna . Sviss­
nesku ríkisstjórninni í Bern er t .d . bannað
samkvæmt stjórnarskrá að reka ríkis sjóð með
halla, og Þjóðverjar eru með sams konar
ákvæði í undirbúningi fyrir stjórnar skrá sína .
Hér er lagt til, að sett verði ákvæði þessa
efnis í íslenzku stjórnarskrána, en þó með
þeim varnagla, að 70% þingheims geti
heimilað halla á fjárlögum, allt að 3,0%
af vergri landsframleiðslu, VLF . Þó yrði
rekstrarafgangur að vera jákvæður yfir 9
síðustu ár auk viðkomandi fjárlagafrumvarps .
Þetta ákvæði mundi draga úr spurn eftir
lánsfé á innlendum markaði og þannig
stuðla að lægri vöxtum í landinu . Ákvæðið
er líklegt til að auka tiltrú lánardrottna
og matsfyrirtækja á greiðslugetu landsins,
sem hefur áhrif til lækkunar vaxta . Jákvæð
rekstrarniðurstaða ríkissjóðs er lífsnauðsyn
næstu tvo áratugina til að ná skuldum
ríkissjóðs niður í viðunandi gildi, þ .e . undir
30% af vergri landsframleiðslu .
Merkur hagfræðingur ritaði nýlega um
tengt efni: 3
„Til að leysa þann hagstjórnar­ og gjald­
miðilsvanda, sem Íslendingar búa við, er
hér lagt til, að tekin verði upp fjármálaregla,
sem styður við peningamálastefnuna á þann
hátt, að ekki þurfi að beita vaxtatækjum
Seðlabankans á jafnafdrifaríkan hátt og
verið hefur . Fjármálareglan felst í því, að:
„Ríkisútgjöld vaxi sem nemur meðalhagvexti
undanfarinna 10 ára óháð árferði .“
Með þeirri breytingu, að ríkisútgjöld vaxi
árlega að hámarki sem nemur meðaltali
hagvaxtar áranna 10 á undan fjárlagaárinu, er
hér um góða hugmynd að ræða, sem mundi
veita þingmönnum nauðsynlegt aðhald,
styddi við stöðugleika og mundi létta undir
með peningamálastjórninni, þannig að
minni hætta væri á að lenda í vítahring, eins
og 2006–2008 . En betur má, ef duga skal:
Gera þarf Seðlabankann að 4. stjórnvald-
inu, sem sé óháð hinum þremur. Þetta þarf
að festa í stjórnarskrá . Seðlabankanum verði
stjórnað af 5 manna bankaráði, sem sjálft ráði
aðalbankastjóra samkvæmt auglýsingu til
fimm ára í senn og framlengingarmöguleika
annað fimm ára tímabil . Forseti Alþingis,
sem kosinn verði beint af þjóðinni og gegni
jafnframt embætti forseta lýðveldisins, skipi
sjálfur formann bankaráðsins til fimm ára og
hina bankaráðsmennina samkvæmt til nefn­
ingu eftirtalinna aðila til fjögurra ára í senn: