Þjóðmál - 01.03.2011, Síða 98

96 Þjóðmál VOR 2011
þannig: „For ystumenn [Alþýðu]flokksins
í bænum voru fyrirmannlegir og gengu
með hatta og háls tau hversdagslega . Þeir
höfðu mikil ítök í bæjarlífinu, voru ráðandi
í bæjarstjórn og ýmsum atvinnumálum
bæjarfélagsins .“
Engilbert lýsir því hvernig flokkarnir stóðu
að smölun á kjördag . Hann telur tvo menn,
Hannes Halldórsson, framkvæmda stjóra Vél­
báta ábyrgðarfélags Ísfirðinga, háan mann og
tein réttan, Hannes hálegg, og Stefán Stefáns­
son, skó smið, Stebba Stebb, „Samvisku Al­
þýðu flokks ins“, hafa fylgst svo náið með
hræringum á kjörskrá og viðhorfi kjósenda,
að þeir vissu hvernig kosningar færu, áður
en talið hafði verið . Þegar ég fór með föður
mínum til Ísafjarðar á fyrri hluta sjöunda
áratugarins gistum við heima hjá Hannesi en
hann hafði tekið þátt í kosningabaráttunni,
þegar faðir minn bauð sig fram á Ísafirði árið
1937 . Engil bert segir: „Hannes og Stefán
voru í niðurjöfnunarnefnd, enda þekktu þeir
vel til allra Ísfirðinga .“
Flokkarnir unnu skipulega að því að „afla
upp lýsinga um hug kjósenda og líkur á
kjörfylgi,“ segir Engilbert og einnig:
„Á kosningadagsmorgun kom Hannes
með kjörskrána merkta, hún var lögð fyrir
trún aðarmenn, sem sátu uppi á skrif stofu
í Sjálfs tæðishúsinu . Á almennu kosn inga ­
skrif stofunni í salnum á fyrstu hæð (Upp­
sölum) var önnur kjörskrá, en merkta kjör­
skráin mátti ekki sjást þar . Strax á kjör dags­
morgun fóru kosningasmalar flokkanna að
ná í kjósendur, sem hætta var á að kynnu
að glepjast til liðs við óvinaflokk . Þá skipti
máli hver hafði lyklavöldin að elliheimili
eða öðrum húsum, þar sem þurfti að ná í
vafaatkvæði . Umboðsmenn flokkanna sátu í
kjördeildum, skráðu niður þá sem kusu og
sendlar, innan við fermingu, fóru með listana
á kosningaskrifstofur flokkanna . Merkt var á
kjörskrána og þegar leið á daginn var farið að
huga að þeim sem ekki höfðu mætt á kjör­
stað . Sumir vildu gjarnan láta sækja sig, þó
ekki væri óvissa um kjörfylgi .“
Þeir sem hrukku í kút við lestur ævisögu
Gunn ars Thoroddsens, þar sem sagt er frá
kosn ingastarfi Sjálfstæðisflokksins í Reykja­
vík, og tóku að saka sjálfstæðismenn um
persónu njósnir, hafa kannski ekki þrek til að
lesa þessa lýsingu Engilberts, hvað þá heldur
að átta sig á því að kosningastarf af þessu tagi
var ekki bundið við Sjálfstæðisflokkinn . Það
þótti sjálfsagður og eðlilegur þáttur í lýð­
ræðislegu stjórnmálalífi þar sem leitast var við
að virkja sem flesta til þátttöku á kjördag .
Eftir kosningasigur sjálfstæðismanna á
Ísafirði 1946 mynduðu þeir meirihluta í
bæjarstjórn með stuðningi Sameiningarflokks
alþýðu – sósíalistaflokksins, gamla kommún­
ista flokksins . Engilbert segir: „Sagt var að eina
skilyrðið frá þeim [sósíalistum] um samstarfið
væri að Halldór Ólafsson frá Gjögri yrði
ráðinn við Bókasafn Ísafjarðar . Hann var
ráðinn og hélt því starfi þar til Jóhann
Hinriksson bókasafnsfræðingur tók við 1973 .
Óskar Aðalsteinn rithöfundur hafði starfað
við bókasafnið með Guðmundi G . Hagalín
og var að taka þar við störfum, en var látinn
hætta til að koma Halldóri að .“ Halldór hafði
verið ritstjóri blaðs komm únista, Baldurs .
Hér hef ég staldrað við hluta af því sem
Engilbert segir um stjórnmálin, þótt lýsingar
á öðrum þáttum mannlífsins setji meiri svip
á bók hans . Engilbert hefur safnað mjög
miklu magni upplýsinga við ritun bókar
sinnar . Hann stundar ekki málalengingar
og stundum má lesandinn hafa sig allan
við að móttaka allan fróðleikinn . Hvergi er
vikið illu orði að neinum, þótt höfundur
sé ekki sammála öllum sem hann nefnir til
sögunnar . Markmið Engilberts er að halda
þjóðlífsmynd til haga, fræða og miðla .
Textinn ber með sér að til þess hefur hann
góða hæfileika .
Bókin er ríkulega myndskreytt og vönduð að
allri gerð með nafnaskrá og skrá yfir heimildir .