Morgunblaðið - 11.09.2015, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. SEPTEMBER 2015
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Byggingafélagið Sandfell er að undir-
búa byggingu 200 herbergja hótels í
landi eyðijarðarinnar Orustustaða á
Brunasandi austan Kirkjubæjar-
klausturs. Hótelið, sem rekið verður
undir merkjum Stracta hótela, verð-
ur í mörgum húsum sem reist verða
ásamt þjónustubyggingum í kringum
hóteltorg. Það líkist því þorpi, segir
Hreiðar Hermannsson, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækjanna.
Heildarkostnaður er áætlaður rúmir
þrír milljarðar króna.
Hótelið verður í svipuðum stíl og
hótel Stracta sem opnað var á Hellu á
síðasta ári, en mun stærra. Byggt
verður tveggja hæða hús fyrir mót-
töku, þjónustu og veitingastaði og
hótelálmur með mismunandi stórum
herbergjum og íbúðum í kring.
Auglýst í annað sinn
Stracta hefur verið að undirbúa
hótel á Orustustöðum og Húsavík.
Hreiðar reiknar með að Orustustaðir
verði næstir í röðinni ef tekst að ljúka
skipulagsmálum. Það ferli hafi verið
tafið óhóflega.
Orustustaðir eru eyðijörð, um 20
kílómetrum austan við Kirkjubæjar-
klaustur. Hreiðar keypti hana fyrir
um tveimur og hálfu eða þremur ár-
um og hefur síðan unnið að skipu-
lagningu hótelsins. Með breytingu á
aðalskipulagi var landinu breytt úr
landbúnaðarsvæði í verslunar- og
þjónustusvæði með uppbyggingu hót-
els í huga. Sandfell lét í framhaldi af
því vinna deiliskipulag fyrir hótelið.
Þegar það var auglýst bárust ýmsar
athugasemdir, aðallega frá eigendum
nágrannajarða en einnig frá nokkrum
opinberum stofnunum. Ekki er föst
búseta nema á einum bæ í nágrenn-
inu. Athugasemdir eigenda
nágrannajarða sneru einkum að
málsmeðferð og að aðkomuvegur að
hótelinu væri skipulagður yfir land
þeirra. Einnig um áhrif hótelrekstrar
og tilheyrandi umferðar á hagsmuni
þeirra.
Forsvarsmenn framkvæmdarinnar
og sveitarstjórn svöruðu athuga-
semdum og tóku tillit til þeirra eftir
því sem ástæða þótti til. Jafnframt
var gerð umhverfisskýrsla með deili-
skipulaginu. Sveitarstjórn Skaftár-
hrepps ákvað að auglýsa deiliskipu-
lagið að nýju með áorðnum
breytingum og umhverfisskýrslu, í
óþökk forsvarsmanna Sandfells.
Hreiðar segir að sveitarstjórn og
yfirvöld skipulags- og byggingarmála
virðist alfarið á móti uppbyggingu.
Telur hann að verið sé að tefja málið
til að reyna að láta hann gefast upp.
Það komi ekki til greina. Segir hann
að erlendur fjárfestir sem veitt hafi
vilyrði fyrir þátttöku í fjármögnun
verkefnisins hafi horfið frá þegar
hann áttaði sig á andúð yfirvalda. Því
þurfi að fjármagna fjárfestinguna
upp á nýtt. Hann segist ekki skilja
þessa afstöðu. Engum fornminjum
verði raskað og öllum reglum fylgt.
Húsunum sé þannig fyrirkomið að
þau sjáist hvorki frá þjóðveginum né
öðrum bæjum.
„Þetta sveitarfélag á í erfiðleikum,
íbúum hefur fækkað og það er í gjör-
gæslu í fjárhagsmálum. Samt er
staðið gegn uppbyggingu í sveitar-
félaginu. Hins vegar eru íbúarnir
áhugasamir. Þeir hringja í mig til að
spyrja hvort ekki eigi að fara að byrja
á uppbyggingu,“ segir Hreiðar.
Hann segir lítið hafa gerst í skipu-
lagsmálunum frá því í maí. Nú hafi
verið ákveðið að auglýsa aftur og nýir
athugasemdafrestir veittir. Væntan-
lega taki það marga mánuði að vinna
úr þeim málum og veltir Hreiðar því
fyrir sér hvort skipulagið verði þá
ekki auglýst í þriðja sinn. Þetta ætli
engan endi að taka.
Byggja þarf upp innviði
Jörðin hefur verið í eyði frá 1950 og
vantar því alla innviði á fyrirhugað
hótelsvæði. Þar er hvorki vatnsveita,
rafmagn, vegur né fráveita. Þessu
þarf Sandfell að koma upp og hefur
unnið að undirbúningi þess. Raf-
strengur verður lagður í jörð með-
fram vegi og gerð er krafa um þriggja
þrepa hreinsun fráveitu. Fyrirhug-
aður vegur er 1,7 km langur og á að
liggja af núverandi vegi rétt vestan
við Hraunból. Veglínan er skipulögð
rúmlega hálfan kílómetra sunnan við
bæjarstæðið þar til þess að umferð
trufli sem minnst þá sem þar dvelja.
Vegurinn liggur síðan meðfram skóg-
ræktarsvæði og að hótellóðinni, sem
er 300 metrum frá hraunjaðri og bú-
setuminjum á Orustustöðum.
Hreiðar segir að staðurinn sé ein-
stakur og telur að ferðafólk muni
njóta sín vel. Þar sé veðursæld mikil.
Þá sé útsýni gott, það sjáist austur að
Lómagnúp og vestur á Háfell í Mýr-
dal og upp á jökul. Hótelið muni
standa þannig að engin truflun verði
af umhverfinu.
Hreiðar segist hafa orðið var við
mikla eftirspurn eftir stóru hóteli á
Suðurlandi, hóteli sem geti tekið við
stórum hópum. Þetta segi reynslan af
rekstri Stracta hótels á Hellu honum.
Nefnir hann að þangað hafi komið
hópar sem þurfi 50-100 herbergi, til
dæmis vegna kvikmyndagerðar. Slík-
ir hópar þurfi margar gerðir af hót-
elum eins og er á Hellu og fyrirhugað
er að hafa á Orustustöðum. Þar verða
einnig heitir pottar og sána, göngu-
stígar verða lagðir um skógræktina
og víðar um landareignina og stórar
tjarnir með eyjum verða útbúnar til
að hlúa að fuglalífinu.
Gert er ráð fyrir aðstöðu fyrir
handverksfólk og listafólk til að
auðga mannlíf í hótelþorpinu. Þar
verði 3-4 gerðir af veitingastöðum.
Segir Hreiðar að mikið líf verði í
hótelþorpinu og það muni í sjálfu sér
draga að gesti.
200 herbergja hótelþorp
 Orustustaðir á Brunasandi verða vettvangur stórs sveitahótels með fjölbreyttri þjónustu
 Skipulagning hefur dregist og telur framkvæmdastjórinn að yfirvöld vilji ekki uppbyggingu
Garður Teikning af hótelgarðinum og næstu húsum. Fyrir miðju er móttöku- og þjónustubygging á tveimur hæðum.
Feðgarnir Hermann og Hreiðar
Hermannsson standa að Stracta.
Nýtt hótel
Kirkjubæjarklaustur
Brunasandur
Orustustaðir
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Niðurstöðurnar eru það afgerandi
að ég tel að áhættumatið hefði haft
verulegt gildi í viðræðunum, ef það
hefði verið lagt fram,“ segir Halldór
Runólfsson, sem tók þátt í viðræðum
um matvæli og heilbrigðismál, vegna
framleiðslu matvæla, í aðildarvið-
ræðunum við Evrópusambandið.
Hann var þá yfirdýralæknir.
Halldór segir að reglur ESB um
frjálsan flutning lifandi dýra á milli
landa hafi verið eitt aðal-ágreinings-
efnið í viðræðunum. Búið var að rýna
reglur beggja landanna og opna
þennan kafla viðræðuáætlunarinnar.
Vildu varanlega undanþágu
Íslenska viðræðunefndin hélt
fram þeirri afstöðu að Íslendingar
gætu aldrei tekið upp reglur ESB
vegna góðrar sjúkdómastöðu í bú-
fjárstofnum hér á landi og vegna
þess hversu viðkvæmir þeir væru
gagnvart sjúkdómum vegna alda-
langrar einangrunar. Gerð var krafa
um að landið fengið varanlegar und-
anþágur frá viðkomandi reglum
Evrópusambandsins. Halldór segir
að fulltrúar ESB hafi óskað eftir
sönnun þess að það væri nauðsyn-
legt.
Þess vegna óskaði utanríkisráðu-
neytið eftir gerð þess áhættumats
sem kynnt var í fyrradag. Það sýndi
fram á að mikil hætta væri á að ýms-
ir sjúkdómar bærust strax í íslenska
búfjárstofna með innflutningi og að
þeir gætu valdið miklum usla í land-
búnaði hér.
Halldór segir að skýrslan um
áhættumatið uppfylli öll skilyrði sem
fulltrúar ESB settu fyrir slíkri
vinnu. Hins vegar var hún aldrei lögð
fyrir Evrópusambandið vegna þess
að búið var að setja viðræðurnar á ís
þegar hún var fullgerð. Þess vegna
segir Halldór ekki hægt að fullyrða
um viðbrögð ESB við niðurstöðum
hennar, hvort fallist hefði verið á
varanlega undanþágu frá reglunum
eða hvort spilast hefði úr því máli á
annan hátt.
Vopn í samningum
Erna Bjarnadóttir fylgdist grannt
með viðræðunum sem hagfræðingur
Bændasamtaka Íslands og aðstoðar-
framkvæmdastjóri. Hún segir ljóst
að áhættumatið hefði fært íslensku
samningamönnunum vopn í hendur.
Það væri þó enganveginn víst að
ESB hefði samþykkt að bann okkar
við innflutningi væri eina leiðin til að
halda áhættunni af því að sjúkdómar
bærust til landsins innan ásættan-
legra marka.
Nefnir hún hugmyndir sem fram
hafi komið um að nóg væri að loka á
innflutning frá svæðum þar sem við-
komandi sjúkdómar grasseruðu. Það
teldu Bændasamtökin ekki nóg þar
sem sjúkdómar sem ekki hefðu mikil
áhrif í Evrópu gætu orðið að faraldri
hér. Nefnir Erna nýlegar hrossa-
pestir sem dæmi um það.
Óvíst hvort áhættumat-
ið hefði sannfært ESB
 Bann við innflutningi lifandi dýra var aðal-ágreiningsmálið
Erna
Bjarnadóttir
Halldór
Runólfsson
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
„Á mesta hlýskeiði síðan hitamæl-
ingar hófust hafa nú komið hér
samfelldir níu mánuðir sem sverja
sig algerlega í ætt við kuldaskeiðið
1961 til 1990.“ Þetta segir Páll
Bergþórsson veðurfræðingar og
fyrrverandi veðurstofustjóri í
færslu á Facebook-síðu sinni, þar
sem hann birtir gjarnan veðurspár
og ýmsar kenningar og fróðleik
um veðurfar hér á landi fyrr og nú.
Þessir færslur njóta vinsælda og
taka margir þátt í umræðum sem
af þeim hljótast.
Minni hlýnun
Páll spáir því að áfram haldi það
veðurfar sem hófst fyrir áratug og
einkennist af minni hlýnun en í
þrjátíu ár þar á undan.
Hann segir í samtali við Morg-
unblaðið að kenning sín um þrjátíu
ára tímabil, þar sem kuldaskeið og
hlýindaskeið skiptist á, njóti ekki
viðurkenningar alþjóðlegrar veð-
urfræði, en þetta sé engu síður sín
kenning og byggist á hitamæl-
ingum og reynsluathugunum.
„Það var mikið hitaskeið hér á
norðurslóðum á
árunum 1975 til
2005 eða í þrjátíu
ár, en síðan þá
hefur hlýnun
stöðvast,“ segir
Páll. Hann telur
að veðrið hér
gangi í slíkum
sveiflum. „Hlýn-
unin hefur eigin-
lega stöðvast og
það bendir til þess að nýtt tímabil
sé hafið og við getum ekki átt von á
mikilli hlýnun næstu tvo áratugi,“
segir hann.
Hafísinn er ástæðan
Páll segir ástæðuna fyrir þessu
vera virkni hafíss á norðurslóðum.
Hann hafi þá náttúru að ýmist
aukast eða minnka og hafi það síð-
an áhrif á hitafar á hvorn veginn
þróun hans sé.
Páll kveðst ekki beinlínis vera að
boða nýtt kuldaskeið á Íslandi.
Áfram megi búast við hlýindum
hér vegna mótáhrifa frá almennri
hlýnun jarðar, en kólnunarsveiflan
vinni þar á móti. Spurning sé hvor
krafturinn verði áhrifameiri hér á
landi.
Veðrið hér minnir
á fyrra kuldaskeið
 Telur sveiflur í veðri á 30 ára fresti
Páll
Bergþórsson