Morgunblaðið - 11.09.2015, Qupperneq 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. SEPTEMBER 2015
...með nútíma
svalalokunum
og sólstofum
Skútuvogur 10b, 104 Reykjavík, sími 517 1417, glerogbrautir.is
Opið alla virka daga frá 9-17 og á föstudögum frá 9-16
• Svalalokanir
• Glerveggir
• Gler
• Felliveggir
• Garðskálar
• Handrið
Við færumþér logn & blíðu



    


 


 
  

 

 
  Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Ekki er vitað hve margar konur
hér á landi hafa gengist undir
brjóstastækkunaraðgerðir og
fengið ígrædda púða. Ástæðan er
sú að lýtalæknar hafa ekki afhent
Embætti landlæknis gögn um
starfsemi sína. Samkvæmt lögum
ber Embætti landlæknis að halda
utan um slík gögn.
Í ljósi þess er erfitt að draga
upp mynd af umfangi og fjölda
þeirra kvenna sem eru með í-
grædda brjóstapúða.
Samkvæmt tölum Krabbameins-
félagsins í hópleit með brjósta-
myndatöku á konum á aldrinum
40-69 ára á árunum 2010-14 hefur
brjóstapúðum líklega fjölgað síð-
ustu ár. Árið sem konur verða fer-
tugar er þeim boðið að koma í
brjóstamyndatöku og eftir það
koma þær á tveggja ára fresti.
Árið 2010 voru 2,9% kvenna með
púða en til samanburðar voru 4,3%
kvenna sem komu í hópleit með
ígrædda púða. Inni í þessari tölu
gætu þó einhverjar konur verið
tvítaldar.
Þegar konur koma í brjósta-
myndatöku á Leitarstöðina skrá
þær sjálfar hvort þær eru með
púða. Á bilinu 7-20% kvenna sem
eru með púða gefa það ekki upp
við komuna.
Í mars árið 2012 byrjaði
Krabbameinsfélagið að skrá hvort
það sæist á myndinni að púðinn
hefði mögulega lekið. Í stuttu máli
var ástæðan sú að í einu tilfelli þá
sást á myndum í röntgenmynda-
töku að púðinn hafði lekið. Kon-
unni var ekki greint frá því, þar
sem krabbameinslæknir taldi sér
ekki skylt að greina frá því þar
sem hann var eingöngu að leita að
brjóstakrabbameini.
Á árinu 2012 var merkt við að
16% púða hefðu lekið, samkvæmt
skráningu Krabbameinsfélagsins.
Líklegt er að hluti af þessum leku
púðum hafi verið hjá þeim sem
höfðu fengið ígrædda svokallaða
PIP-brjóstapúða. Þeir púðar voru
gallaðir og stór hluti þeirra lak.
Árið 2013 voru skráðir lekir púðar
11% en voru komnir niður í 7% ár-
ið 2014.
Röntgenmyndir ónákvæmar
Rannsóknir benda til að líklega
sjáist um 30% af lekum púðum á
röntgenmynd sem tekin er í hóp-
leit; 70% af lekum púðum myndu
líklega ekki sjást á slíkri mynd.
Þetta er því rannsókn með lítið
næmi fyrir lekum púðum, segir
Kristján Oddsson, yfirlæknir Leit-
arstöðvar Krabbameinsfélagsins.
Kristján tekur fram að markmiðið
með hópleitinni sé að skima eftir
krabbameini en ekki lekum púð-
um.
Öllum konum sem koma í hóp-
leit þar sem grunur er um leka
púða er sent bréf þar sem þeim er
bent á að leita til heimilislæknis
eða lýtalæknis til frekara eftirlits.
„Þetta er athyglisverð þróun
sem þarf að skoða í víðara sam-
hengi,“ segir Kristján spurður út í
fjölda kvenna sem eru með púða. Í
ljósi þess bendir hann á mikilvægi
þess að konur skoði vel kosti og
galla sem fylgir brjóstastækkunar-
aðgerðum.
Eftirlit eftir ígræðslu
undir konunum komið
Getty Images/Hemera
Púðar Misjafnt eftirlit er
með púðunum eftir ígræðslu.
672
Hópleit Krabbameinsfélagsins
Heimild: Krabbameinsfélagið
16.464
17.270 17.768 17.770
17.982
Merktar með lekan púðaKrabbameinsskoðun Gefa upp að séu með púða
*Ekki byrjað að merkja hvort púðar leki
2010* 2011* 2012 2013 2014
800
600
400
200
0
476
109 76
52
576
713 768
 Engin niðurstaða um æskilegt eftirlit með brjóstapúðum eftir PIP-málið Eftirlit með púð-um eftir ígræðslu
er misjafnt milli
lýtalækna. Ekki
eru komin nein
tilmæli þar sem
mælt er með til-
teknu reglu-
bundnu eftirliti.
„Ég sé mína
skjólstæðinga
viku eftir að-
gerð, aftur eftir 4 vikur og síðan
eftir 6 mánuði. Þeir eiga að líta við
eftir 10 ár. Ef það kemur eitthvað
upp á í millitíðinni þá eiga þeir að
koma. Ég hef fylgt þessu eftir að ég
kom heim úr námi,“ segir Ágúst
Birgisson lýtalæknir, spurður um
eftirlit með brjóstapúðum eftir
ígræðslu.
„Eftir PIP-málið þá var mikil um-
ræða um eftirfylgni eftir ígræðslu.
Það eru ekki komnar niðurstöður
úr því hverju er mælt með. Þá var
rætt um allt á milli þess að konur
færu í segulómskoðun á tveggja ára
fresti og niður í ekkert eftirlit,“
segir Ágúst.
Segulómskoðun best
Ef grunur leikur á um lekan púða
eftir skoðun hjá lýtalækni þá er far-
ið í ómskoðun og þá segulómskoðun
til staðfestingar sem gefur ná-
kvæmustu myndina. Kostnaðinn við
ómskoðun og segulómskoðun
greiðir skjólstæðingurinn sjálfur.
Ágúst tekur fram að ómskoðun
geti gefið falska niðurstöðu um rof-
inn púða og rofið reynist svo ekki
rétt. Í því samhengi nefnir hann að
það gæti mögulega verið í um 5-7%
tilfella. „Það er ekki samasem
merki á milli vísbendingar um rof í
ómskoðun og að púðinn reynist lek-
ur,“ segir Ágúst. Þá bendir hann á
að ekki sé hægt að nota röntgen-
mynd sem staðfestingu á því hvort
púði sé lekur eða ekki því það sé
ekki áreiðanlegt tæki.
Eiga ekki að geta sprungið
„Það er ábyrgð á þessum púðum
og þeir eiga ekki að geta sprungið,
þó að sjálfsögðu geti allt gerst,“
segir Ágúst spurður út í hversu al-
gengt það sé að púði leki. Nýverið
hefur hann tekið út einn púða sem
reyndist leka, tveimur árum eftir
að hann var settur í. Þá greiddi fyr-
irtækið sem framleiddi púðann all-
an kostnað við aðgerðina. Hann
hefur þó framkvæmt fleiri aðgerðir
þar sem hann hefur tekið leka púða
úr brjóstum sem ekki voru PIP-
púðar heldur eldri gerð af púðum
sem reyndust ekki eins góðir og
þeir sem eru á markaði í dag, að
sögn Ágústs. thorunn@mbl.is
Misjafnt
milli lýta-
lækna
Ágúst
Birgisson