Þjóðmál - 01.12.2010, Blaðsíða 73

Þjóðmál VETUR 2010 71
Og Ingibjörg Sólrún heldur áfram: „Ís-
lensk stjórnvöld kosta nú rannsókn á að-
gengi kvenna að friðarumleitunum á
átaka svæðum og hvernig megi auðvelda
slíkt aðgengi . Rannsóknin er framkvæmd
á vegum Öryggisfræðastofnunarinnar í
Afríku (Institute for Security Studies –
ISS) sem er leiðandi í rannsóknum á sviði
átaka og friðarumleitana í álfunni .“27
Ýmislegt í vinnubrögðum og verklagi utan-
ríkisráðuneytisins í ráðherratíð Ingibjargar
Sólrúnar vekur undrun höfundar . Til dæmis
sú staðreynd að hún heimsækir Afríkuríki
fjórum sinnum í ráðherratíð sinni fram
að kosningunum til Öryggisráðsins og
lætur nærri að hún hafi verið þar á ferð
svo gott sem ársfjórðungslega . Sótt var um
áheyrnaraðild að Afríkusambandinu og gat
hún þess að hún hefði „skynjað sterkan
samhljóm milli réttindabaráttu kvenna í
ýmsum Afríkuríkjum og okkar hér norðar
í veröldinni .“28 Hér virðist sem ráðherrann
hafi verið uppteknari við að frelsa kúgaðar
konur heimsins, en að sinna baráttu Íslands
að því marki að ná sæti í Öryggisráði S .þ .,
sem þó var alltaf tilgangurinn . Sú spurning
vaknar óhjákvæmilega hvort að þessar nýju
áherslur, sem urðu sýnilegri við ráðherradóm
Ingibjargar Sólrúnar, hafi ekki umfram allt
annað hindrað sigur Íslands, eða að minnsta
kosti ekki hjálpað til . Eða átti Ísland að láta
staðar numið sumarið 2003, þegar ljóst
varð að Tyrkland yrði keppinautur? Þessum
spurningum, eins og svo mörgum öðrum
um efnið er erfitt að svara með óyggjandi
hætti, en ódýrasta leiðin er auðvitað sú að
klína tapinu á „Hrunið .“
27 Konur, friður og öryggi . Utanríkisráðuneytið
(2008) . http://www .utanrikisraduneyti .is/media/
Skyrslur/Framkvamdaaatlun_1325 .pdf
28 Ingibjörg Sólrún Gísladóttir: „Staða Íslands á
alþjóðavettvangi .“ Erindi flutt á lokafundi háskóla-
fundaraðarinnar „Ísland á alþjóðavettvangi – erindi
og ávinningur“ 16 . júní 2008 . http://www .utanriki-
sraduneyti .is/haskolafundarod/test/erindi/nr/4291
III . Gagnrýni, ágreiningur
og vonbrigði
Þegar ákveðið var 1998 í ríkisstjórn að sækjast eftir sæti í Öryggisráðinu
brast ekki á neinn sérstakur ágreiningur
um stefnumótunina eða hávær rökstudd
gagn rýni . Engu líkara var en að málið væri
ein hvern veginn í svo fjarlægri framtíð að
ástæðulaust væri að gera sér rellu út af því
þá . Vel gæti svo orðið að útgjöldin yrðu
afskaplega lítil vegna þessa, þar sem sjálf-
kjörið yrði . Þessar vonir áttu eftir að bregðast,
eins og hefur verið rakið, en engan bilbug
létu menn á sér finna og héldu ótrauðir
áfram . Við blasir að um var að ræða viður-
hlutamikla ákvörðun stjórnvalda og þegar
hún var tekin vissi enginn um kostnað sem
samfara yrði framboðinu eða hvað leggja
þyrfti á mannafla utanríkisþjónustunnar
að öðru leyti . Jafnframt var ekkert vitað
um afstöðu almennings til málsins . Að
því hlaut að koma að einhverjir yrðu til
þess að gagnrýna bæði mögulegan kostnað
við framboðið og sömuleiðis pólitísku
kringumstæðurnar, sem landið kynni að
koma sér í . Hér verður ekki reynt að leggja
mat á kostnaðinn við framboðið, en hin
opinbera tala utanríkisráðuneytisins er
innan við 400 milljónir króna, en ástæða er
til að ætla að margfalt hærri upphæðum hafi
verið ráðstafað, þegar nær er skoðað . Þótt
eftirgrennslan um raunverulegan kostnað
hefði verið áhugaverð og reyndar sérstakt
rannsóknarefni, er ekki kostur á því í þessari
umfjöllun .
Tveir alþingismenn koma nú við sögu
umfram aðra, þeir Ögmundur Jónasson og
Einar Oddur Kristjánsson, sem jafnframt
var varaformaður fjárlaganefndar Alþingis á
þessum tíma . En höfum í huga að gagnrýni
þessara manna kemur ekki fram fyrr en sex
til sjö árum eftir að ákvörðunin var tekin í