Þjóðmál - 01.12.2010, Blaðsíða 20

18 Þjóðmál VETUR 2010
og hefur nánast ekkert verið horft til þeirrar
vinnu í aðdraganda þessa máls . Þar voru þó
fjöldamörg álitaefni tekin til umfjöllunar
og lagður ágætur grunnur að skynsamlegri
umræðu um þessi mikilvægu mál . Eðlilegt
hefði verið fyrir allsherjarnefnd Alþingis að
fara sérstaklega yfir þær tillögur og kanna
hvort grundvöllur væri fyrir samstöðu . Það
var ekki gert og ástæðan er vísast sú, að
ríkisstjórnin hafði einsett sér að fara þessa
stjórn lagaþingsleið og fela öðrum kjörnum
fulltrúum utan þings málið .
Sjálfstæðismenn gagnrýndu ávallt þá
skip an mála að forræði á stjórnarskrár breyt-
ing um væri falið öðrum kjörnum full trúum
en þeim sem sitja á Alþingi . Þótt skoðanir
manna á nauðsyn breytinga á stjórnarskrá
séu mismunandi, er það verkefni Alþingis að
fjalla um þetta mál og með því að vísa því frá
sér má segja að þingið hafi um tíma a .m .k .
gefist upp á þessu verkefni . Alþingi verður
að rísa undir grundvallarskyldu sinni og ekki
vísa henni frá sér og fresta inn í framtíðina .
Jafnvel þótt sú breyting hafi verið gerð, að
stjórnlagaþingið yrði ráðgefandi, liggur í
hlutarins eðli ákveðinn misskilningur um að
fulltrúar á stjórnlagaþingi séu einhvern veg-
inn öðru vísi kjörnir fulltrúar en alþingis-
menn . Sannleikurinn er þó sá, að endanleg
afstaða til stjórnarskrárbreytinga verður
tekin á Alþingi Íslendinga með kosningum
á milli . Er það í samræmi við stjórnarskrá
landsins og því verður ekki breytt .
Þegar ljóst var, að frumvarp til laga um
stjórnlagaþing yrði samþykkt á síðasta
þingi ákváðu fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
í allsherjarnefnd að freista þess að ná fram
breyt ingum á málinu og lögðu til að í stað
þess að fara þessa dýru leið sem stjórnlaga-
þing er, skyldi kjósa sérstaka stjórnlaga-
nefnd 9 manna utan þings til að endurskoða
stjórnarskrána og koma með tillögur sínar
til Alþingis sem tæki málið til meðferðar og
afgreiðslu . Lagt var til, að Alþingi fjallaði
um tillögurnar utan hefðbundins skipulags
þingsins, þ .e . að ekkert annað mál væri á
dagskrá þingsins meðan þessar tillögur væru
til meðferðar . Var hugsunin sú, að með því
gæfi Alþingi þessu verkefni sérstakt vægi
sem viðeigandi væri í ljósi þess að um er að
ræða grundvallarlöggjöf lýðveldisins . Undir
þessar tillögur var ekki tekið . Þess í stað
var við lokaafgreiðslu málsins samþykkt
að í aðdraganda stjórnlagaþingsins yrði
sérstök nefnd að störfum, með hliðsjón
af framansögðu, sem hefði það hlutverk
að undirbúa og standa að þjóðfundi um
stjórnarskrármálefni og í kjölfarið vinna
gögn um stjórnarskrármálefni handa stjórn -
lagaþingi . Var stofnun þessarar stjórn laga-
nefndar til bóta . Niðurstaðan varð engu að
síður flókið og dýrt ferli þar sem alls konar
tilraunir eru gerðar og undir eru breytingar
á stjórnarskránni .
Persónukjör – kjördæmaskipan
og talning
Umræða um persónukjör var samofin umfjöllun um stjórnlaga þing, enda
reyndi á það í stjórnlagaþingskosningun-
um hvernig einstaklingum gengur að
afla sér fylgis án þess að hafa bakland í
fjölda hreyfingum . Strax við vinnslu frum-
varpsins kom fram gagnrýni og áhyggjur
af því hvernig til tækist með kosningu á
þingið, hversu margir byðu sig fram og
hvernig skipting yrði á frambjóðendum
milli landshluta . Þá voru að sjálfsögðu
fjölda mörg praktísk mál sem þurfti að
leysa vegna talningarinnar .
Miðað við þann skamma tíma sem flutn-
ingsmenn gáfu þessu máli er í raun alveg
ótrúlegt hversu margar tilraunir átti að gera
í einu í kosningunni til stjórnlagaþings .
Fyrir utan það að kosningin var í eðli
sínu persónukosning var landið í reynd
eitt kjördæmi og framboðsseðlar byggðu á