Þjóðmál - 01.12.2010, Qupperneq 83

Þjóðmál VETUR 2010 81
1967–69, þegar útflutningsverðmæti lands-
ins minnkaði um 50% vegna hruns síldar-
stofnsins . Það hlaut að koma niður á alþýðu
manna, líka þeim lægst launuðu og margir
urðu atvinnulausir en aðrir hurfu af landi
brott í atvinnuleit . „Ég heyrði Bjarna segja,“
skrifar Matthías, „að ómögulegt væri að
stjórna landinu nema með sáttfýsi og samn-
ingum . Að því vann hann af heilindum .“
Á fyrstu árum Viðreisnar var aðild að
Efnahagsbandalaginu ofarlega á baugi og
orðræður þeirra tvímenninganna snerust
um það og að fullveldi þjóðarinnar . Bjarni
sagði þá, að við mættum aldrei láta fullveldið
af hendi . Það hefði greitt götu okkar að
öðrum þjóðum og alþjóðlegum stofnunum
og samtökum og Atlantshafsbandalaginu,
en aðild að því væri okkur nauðsyn .
„Síðan bætti hann við,“ skrifar Matthías,
„að fullveldi Íslands yrði ekki látið í aska
Efnahagsbandalags Evrópu .“
Þessi mynd og orðaskipti eru í bak grunn-
inum . Matthías hefur alltaf haft tals verða
samúð með krötum og Gylfi Þ . Gíslason
kallaði hann sunnudagskrata . Þess vegna
segir Matthías:
Ég hélt því satt að segja lengi vel að
Sjálfstæðisflokkurinn gæti treyst sam-
starfinu við Samfylkinguna, en annað
kom á daginn . Og þá hófst ljótur leikur
í íslenzku stjórnmálarevíunni, þegar for-
ysta flokksins hljópst undan merkjum,
fyrst með því að stilla sjálfstæðismönnum
upp við vegg og krefjast þess að þeir tækju
af stöðu með aðild að Evrópusambandinu,
en síðan með því að hlaupa upp í fangið á
Vinstri grænum og mynda nýja ríkisstjórn
undir forystu eins af ráðherrum gömlu
stjórn arinnar, einsog enginn væri til
ábyrgð ar á þeim bæ . . .

Matthías segist að mörgu leyti skilja þá af-
stöðu ýmissa ágætra sjálfstæðismanna að
þeir vilji láta reyna á niðurstöður samn -
inga, – en tímasetningin er óheppileg vegna
hruns og niðurlægingar . Stafkarlar vilj um
við ekki vera og inngangurinn í fyrir heitna
land ið er ekki ókeypis:

Ekkert kompaní er betra en samfélagið
við Fjölnismenn . Þeir voru evrópusinnar
í menningarlegu tilliti, en breyttu öllum
evrópskum gildum og áhrifum í íslenzkan
veruleika, fullyrtu ma . að tungan væri
höfuðeinkenni þjóðanna; vitnisburður um
mennsku, þótt einatt sé hún nú notuð sem
vitnisburður um villimennsku .“ Matthías
minnist Jónasar, segir að ljóðlistin sé
ágæt leið að manninum sjálfum „því
hún getur sagt hið ósagða og þótt hún
geti verið áleitin þarf hún ekki að vera
óvinur eða andstæðingur, heldur góður
samfylgdarmaður . En hún er að sjálfsögðu
einnig afhjúpandi í hlédrægni sinni,
myndmáli, líkingum og margræðni . . .
Þetta er mergurinn málsins í krossferð
Matthías á vígvelli siðmenningarinnar .
Hann gengur fram með ljóðstaf í hendi,
heillaður af fegurð landsins og arfleifð
þess, – „ef ljóðlistin dæi á Íslandi væri það
eitthvað svipað því og ef íslenzka birkið
hætti að laufgast einn góðan veðurdag“ .
Möðruvellingar miklast
yfir litlu
Elías Snæland Jónsson: Möðruvallahreyfingim –
baráttusaga. Hergill, Kópavogi 2010, 464 bls .
Eftir Björn Bjarnason
Nýlega sagði gamalreyndur stjórn mála-maður mér, að ekki þætti tiltökumál
á vinstri væng stjórnmálanna, þar sem Al-