Skólavarðan - 01.04.2010, Blaðsíða 45

45
Skólavarðan 3.tbl. 2010
starfi. „Þeir fræðimenn sem gagnrýna sérfræðinálgunina,“ segir Anna
Magnea, leggja áherslu á mannlega þáttinn og kalla eftir þátttöku allra
helstu hagsmunaaðila leikskólastarfsins.“
Í rannsókn sinni kannaði Anna Magnea skólastarf í fjórum leik-
skólum með tilliti til meðal annars þjónustu þeirra, rekstrarforms og
tengsla þess við skólastarfið, þeirra aðferða sem notaðar höfðu verið
til að leggja mat á starfið og loks hvaða kosti og galla það hefði að
innleiða lýðræðilegt umræðumat.
Skólarnir sem hún valdi til þátttöku voru tveir Reggio Emilio skólar
og tveir Hjallaskólar. Annar Reggio skólinn er einkarekinn með þjón-
ustusamning við sveitarfélag en hinn rekinn af sveitarfélagi og annar
Hjallaskólinn er rekinn af Hjallastefnunni en hinn af sveitarfélagi.
„Það kom mér á óvart hvað þessir skólar eru líkir hver öðrum í dag-
legu starfi,“ segir Anna Magnea. „Ég held að það sé einhver menning
á Íslandi sem endurspeglast í skólastarfinu og felst í fremur lítilli
félagslegri virkni. Foreldrar eru til dæmis frekar lítið virkir í skóla-
starfinu, það er lítið hlustað á börn og lítil umræða um plögg sem fólki
er gert að vinna eftir, svo sem lög og skólanámskrár. Gerjun í skóla-
starfi verður að vera til staðar í sífellu. Ég þekki til dæmis til í Dan-
mörku og Danir hafa þessa samræðuhefð en við Íslendingar höfum
tamið okkur að setja reglur í staðinn fyrir að ræða málin. Við slökkvum
á umræðu með reglusetningum.“
Eitt af því sem Anna Magnea skoðaði var hvort rekstrarform hefði
áhrif á skólastarf og komst að því að svo væri ekki. „Innra starf og
gæði þess veltur ekki á rekstrarformi heldur á metnaði stjórnenda,“
segir hún. „Þá langar mig að nefna að þótt skórinn kreppi um þessar
mundir þá þarf viðhorfavinna í skólum ekki að kosta neitt. Svigrúm til
þess að hleypa nemendum að borðinu þegar skólastarf er metið er fyrir
hendi. Reynslan af því að innleiða lýðræðislegt umræðumat í þessum
fjórum skólum hefur meðal annars beint sjónum starfsfólks að því
hversu greinandi og þenkjandi nemendur eru og hvað þeir eiga auðvelt
með að tjá skoðanir sínar. Við þurfum bara að nota viðeigandi aðferðir
til að nálgast sjónarmið barna og þær felast fyrst og fremst í því að nota
leikinn og hópinn. Börn þurfa að upplifa frelsi til að tjá sig. Ef þú tekur
barn og stillir því upp andspænis þér til þess að taka viðtal við það
getur afrakstur orðinn rýr. En ef þú lætur það fá blað og liti eða tekur
fleiri börn með þá fer eitthvað að gerast.“
Anna Magnea leggur áherslu á að börn eru ekki einsleitur hópur.
„Við hugsum ekki þannig um fullorðna að þeir séu allir eins, með sömu
skoðanir, áhugamál, lífsgildi og svo framvegis. En þannig hættir okkur
til að hugsa um börn. Börn eru hins vegar alveg jafnólík innbyrðis
og fullorðið fólk.“ Í lýðræðislegu umræðumati fá ólík sjónarmið að
njóta sín og þar sem matið tekur einnig til starfsfólks leikskólans og
foreldra nemendanna þá koma fram flest ef ekki öll atriði sem fulltrúar
allra helstu hagsmunahópa telja að skipti mestu máli í leikskólastarfi.
„Börnin sem hafa mestra hagsmuna að gæta eru einnig valdaminnst
en með því að innleiða þessa aðferð eru þeim færð meiri völd,“ bendir
Anna Magnea á. „Mér fannst líka frábært að sjá hversu mikið umræða
jókst við að innleiða þessa matsaðferð. Fólk setti sig frekar hvert í
annars spor og hafði meiri og betri skilning á aðstæðum hvert annars.
Svo fengu líka allir vettvang til að setja fram skoðanir sínar. Helstu
annmarkar fólust í því að ná hópum saman og mikilvægt er að skapa
menningu trausts í skólunum svo að fólk þori að setja fram skoðanir
sínar,“ segir Anna Magnea að lokum.
Matsfræðingarnir Ernest R. House og Kenneth R. Howe skilgreindu
forsendur lýðræðislegs umræðumats sem Anna Magnea notaði í rann-
sókn sinni.
Foreldrar eru frekar lítið virkir í skólastarfinu, það er lítið
hlustað á börn og lítil umræða um plögg sem fólki er gert
að vinna eftir, svo sem lög og skólanámskrár.
fræÐin