Skólavarðan - 01.09.2010, Blaðsíða 20

20
Skólavarðan 4.tbl. 2010
Mynd: Villi.Ingi
heimanáms sagði önnur móðir: „Stundum eru börnin að koma heim
með heimanám sem lítur kannski út fyrir að vera meira heimanámsins
vegna ... látum þau bara lita mynd við þetta ljóð. Það er engin sérstök
þjálfun fólgin í því skilurðu. ... en atriði sem eru mikilvæg þjálfunar-
atriði eins og lestur, mér finnst eðlilegt að þau þjálfi sig heima, skil-
urðu, í að lesa.“
Báðar nefndu þær einnig að þeim og sonunum reyndist erfitt að
skilja tilgang heimanáms þar sem skólinn væri vinna barna og það
orkaði tvímælis að senda ung börn heim með aukavinnu. Heimanám
væri því annaðhvort óþarfur streituvaldur eða markviss og nauðsynleg
þjálfun. Hvort væri, færi eftir sjónarhorninu á heimanám og hvernig
það væri upp byggt. Ein móðirin dró upp dökka mynd af heimanámi og
sagði að það hefði alltaf verið mikil kvöð, á heimilinu ríkti hreinlega
stríðsástand í kringum það. Hún þyrfti að undirbúa sig andlega undir
hvert skipti. Hún sagði þó að þegar heimanámi væri skilað þá fylltist
bæði hún og drengurinn stolti.
Mæðurnar töluðu um að heimanámið gengi erfiðlega ef þær væru
þreyttar, pirraðar eða stressaðar og utan við sig og þær, ekki síður en
drengirnir, þyrftu að vera upplagðar í heimanámið. Tími dags skipti
þær því máli, rétt eins og þá. Enginn kennaranna var talsmaður mikils
heimanáms og allir vildu þeir takmarka það eins og kostur væri. Þeir
töluðu um mikilvægi þess að hafa heimanám hæfilega krefjandi,
skemmtilegt og spennandi bæði fyrir börn og foreldra og taka ætti mið
af stöðu barnsins og fjölskylduaðstæðum. Allir kennararnir töluðu um
mikilvægi þess að hræðast ekki að afnema heimanám í einhvern tíma
hjá einstaka barni. Aðstæður barns ættu að ráða því hvort heimanám
væri framkvæmanlegt. Heimanám ætti ekki að vera streituvaldur og
mætti alls ekki vera íþyngjandi. Allir kennararnir sögðu heimanám eiga
að vera í stöðugri endurskoðun.
Öllum viðmælendum bar saman um að þátttaka foreldra í námi barna
skipti máli þegar horft væri til lengri tíma. Einnig töluðu þeir um að
stuðningur og áhugi foreldra á því sem barnið tæki sér fyrir hendur
skilaði árangri, meðal annars bættum námsárangri. Einn kennarinn
orðaði þetta svona: „Verðum við ekki að telja að skólinn skipti máli
upp á framtíðina? Heimanámið er hluti af náminu, fer fram heima líka
... og kannski líka þetta að setja sér þennan aga, að þú hafir einhver
verkefni til að vinna og verðir að finna þér tíma til að vinna þau og
muna eftir að skila þeim.“
Þátttaka foreldra í námi barna var því almennt talin mikilvæg og í
því ljósi væri áríðandi að tryggja að samskiptin væru sem heiðarlegust
og hver einstaklingur axlaði þá ábyrgð sem honum bæri. Viðmælendur
töluðu í því samhengi um mikilvægi þess að hlutverk hvers og eins
væru skýr og skólinn þyrfti að hafa stefnu í heimanámi, tilgangur þess
og markmið samstarfs yrði að vera ljós til að vel tækist til.
Samskipti
Mæðurnar voru almennt sáttar við kennarana og töldu að samskiptin
við þá væru í flesta staði góð og styrktu þær, bæði sem mæður og ein-
staklinga. Á heildina litið áttu mæðurnar ánægjuleg samskipti við kenn-
arana og markmið með samstarfinu voru oftast nær skýr. Kennararnir
töluðu um nauðsyn þess að foreldrar vissu til hvers væri ætlast af þeim
í samskiptum og hreinskilni og opin samskipti gögnuðust vel. Ein
móðirin sagði: „Ef það er ekkert aðhald þá fer ramminn bara að svigna.
Af því að þá veit maður ekki lengur til hvers er ætlast.“ Mæðurnar voru
nokkuð sammála um hvert þeirra hlutverk væri í samskiptum við kenn-
ara. Þær litu á það sem sitt hlutverk að miðla upplýsingum til skólans
um gengi barns og heimilisaðstæður og þær tækju við upplýsingum frá
kennaranum. Allir viðmælendurnir sex voru sammála um að sam-
skiptin einkenndust af gagnkvæmri virðingu, trausti og trúnaði og að
þetta væru þeir þrír þættir sem stuðluðu að farsælu samstarfi heimilis
og skóla.
Einn kennarinn sagði þetta skipta mestu máli í samskiptum: „Traust,
að það sé traust á milli, að maður geti sagt það sem manni finnst og þau
líka til baka. Ég held að traustið skipti mestu máli. ... [Trúnaður] skiptir
náttúrulega ekki síður miklu máli, bæði það að maður sem fagmaður
beri þennan trúnað og þú segir ekkert frá hlutum. Það liggur í því,
traustið, að maður getur sagt allt, en reiknað með því og trúað því og
treyst að það fari ekkert lengra. Að maður sé alveg óhræddur við það.“
Annar kennari hafði þetta að segja um virðingu: „Það á sér ekkert
nám stað nema það sé gleði, traust, virðing og þá er gagnkvæm virðing
fyrir nemanda og kennara. Við eigum náttúrulega ekki að bera minni
virðingu fyrir nemendum okkar en þeir fyrir okkur. Annars gerist
ekkert jákvætt.“
Einnig var talað um mikilvægi hlustunar og áberandi var hve fúsir
kennararnir voru að hlusta á mæðurnar og hafa þær með í ýmsum
ákvörðunum er vörðuðu börn þeirra. Velferð og menntun barnanna
var í fyrirrúmi og kennararnir horfðu á barnið í víðu samhengi og
tóku velferð fjölskyldunnar með í heildarmyndina. Ein móðirin sagði:
Ég hlakka svo til að geta einmitt af
minni reynslu hjálpað honum að
ná sínu takmarki.
Reynsla mín svona heilt yfir af
heimanámi er að þetta er mjög
streituvaldandi ... bæði einhvern
veginn inni á heimilinu og svona
dags daglega.
fræðin