Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2013, Síða 97

hefur verið kallað ívilnunarkærleiki og um leið herðist afstaðan gagnvart
boðvaldi Guðs og fylgd einstaklingsins við Krist til muna, eins og sést í
áherslu hans á fylgd við Krist í Þjálfun í kristni. Einnig eru dæmi um að
texti Kierkegaards sé túlkaður á þann veg að hann stilli sönnum náungakær-
leika upp gegn ívilnunarkærleika til þess að ítreka mikilvægi þess að sýna
ekki sjálfselsku, en um leið haldið í mikilvægi ívilnunarkærleikans sem
mikilvægs þáttar náungakærleikans, þar sem við getum t.a.m. elskað maka
okkar svo mikið að við elskum hann sem náunga okkar.17 Kierkegaard telur
þó sjálfur að við megum ekki falla í þá gryfju að elska einhverja aðila í þessu
lífi meira en Guð, og þannig elska þá sem viðfangsefni elskunnar en ekki
sem náunga okkar.18 Því er mikilvægt að hafa í huga að í verkinu öllu leggur
hann áherslu á að kærleikurinn komi frá Guði sem hafi gert hann að skyldu
hins kristna manns. I rauninni þarf ekkert að fegra það boðorð. Vissulega
vill Guð að allir menn séu jafnir en ofar þeirri kröfu er kærleikur hans sem
kveður okkur til að ástunda þann sama kærleik.
Við stöndum þá frammi fyrir tveimur mikilvægum spurningum í ljósi
hugmynda Kierkegaards um kærleikann. í fyrsta lagi verðum við að svara
því hvort túlkun hans á náungakærleikanum geri það að verkum að það
sem hér hefur verið kallað ívilnunarkærleiki, sé hjóm eitt og hismi og í raun
óþarfi. I öðru lagi verðum við að geta svarað því hvort sama túlkun sé yfir
höfuð eftirsóknarverð. Er sá veruleiki eitthvað sem við vonumst eftir að eiga
hlutdeild í? Fyrri spurningunni hefur verið svarað hér að ofan, ívilnunarkær-
leikurinn þjónar engum tilgangi öðrum en að kæta eigið sálartetur. Þar er
Guð ekki í brennidepli og því er ekkert kristið við hann. Hvað síðari spurn-
inguna varðar, um hvort sá veruleiki sé eftirsóknarverður, verðum við að líta
17 Á svipaðan máta og Pattison færir Sylvia Walsh fyrir því rök að túlkun Kierkegaards á
ívilnunarkærleika og gagnrýni hans á hann liggi fyrst og fremst í því að gagnrýna þá sjálfselsku
vídd sem hann felur í sér. ívilnunarkærleikurinn er ólíkur náungakærleikanum, en sé viðfangsefni
kærleikans elskað sem náungi, skipti munurinn á þessari flokkun kærleikans ekki lengur máli.
Sylvia Walsh, „Forming the Heart: The Role of Love in Kierkegaard’s Thought”, Grammar ofthe
Heart: New Essays in Moral Philosophy & Theology, ritstj. Richard H. Bell, San Fransisco: Harper
& Row, 1988, bls. 234-256, hér bls. 239-241. Að sama skapi hefur það sjónarmið verið viðrað
að ívilnunarkærleikurinn ætti ekki að vera tekinn algerlega út úr lífl hins kristna einstaklings,
hann ætti bara ekki að vera of stór hluti hans. Þar með sé Kierkegaard að benda á mikilvægi
þess að allir menn séu jafnir, og ívilnunarkærleikur geti leitt til jafnréttis. Slíka röksemdafærslu
má finna hjá M. Jamie Ferriera, sem bætir því við að ást einstaklingsins á náunganum sé aðeins
aðgreind frá ívilnunarkærleika, vegna þess að náunginn sé tákn jafnréttis frammi fyrir Guði, en
ívilnunarkærleikurinn nái ekki að réttlæta kærleikann. M. Jamie Feirreira, Love’s Gratefid Striving:
A Commentary on Kierkegaard’s Works ofLove, Oxford: Oxford University Press, 2001, bls. 44-52.
18 Kierkegaard, Works ofLove, bls. 74.
95