Félagsbréf - 01.05.1960, Blaðsíða 44

42
FÉLAGSBRÉF
á rósa-máli rekur sögur þær,
sem rista dýpra en skáldsins stuðlaljóð.
(Þýð. Helga Hálfdanarsonar).
Hvað mér sjálfum við kemur, þegar leita á uppi prófsteina sem þessa,
þá dettur mér alltaf í hug Ijóð, sem ég get ekki lesið, ort á máli, sem eng-
inn lifandi maður getur lengur borið fram — ljóðið, sem Wu Ti keisari
í Kína orti á annarri öld fyrir Krists burð í minningu um látna ástmey sina
og hjákonu, Li Fu Jen. Þýðing Arthurs Waleys er þannig:
Hljóðnað er skrjófið í silkisamfellu hennar.
Rykið feykist um marmarastéttina.
Autt herbergið hennar er kalt og hljótt.
Fallið lauf safnast að dyrunum.
Ég þrái þessa fögru konu.
Hvernig get ég fengið kvalið hjarta mitt
til að hvílast?
En hvert sem það ljóð er, er fyrst kemur í huga þinn, mun ég spyrja
þig einnar spurningar: Virðist þér ljóð þitt, eins og þú hugsar það í ímynd
un þinni, hafi verið „skapað“ í sama skilningi og vér notum það orð um at-
burðina, sem sagt er frá í fyrstu hók Móses? Er ekki öllu heldur um að ræða
val og skipan atburða, á sama hátt og um er að ræða val og skipan atburða á
sviði sagnfræði og blaðamennsku? Valið er vissulega annars eðlis: í ljóða-
smíð verða oft og einatt fyrir valinu atburðir, sem sagnfræðinni þykja of
lítils verðir til að eyða nokkru púðri á og blaðamaðurinn hefnr engan
tíma til að eiga við, því að hann þarf að flýta sér að Ijúka frásögn sinni.
Skipulag þeirra brota, sem fyrir valinu verða, er einnig öðruvísi. I ljóð-
um er oft skipað saman þeim alburðum, sem sagnfræðin léti sér aldrei detti
í hug að skipa saman, sökum þess hve bundin luin er kenningunni um
orsök og afleiðingu, og blaðamaðurinn getur .ekki heldur notað þetta efni,
því að mál hans verður umfram allt að vera skýrt og auðskilið'. 1 ljósi
sögunnar biðjast menn ekki fyrir meðal blóma vallarins, ef þeir hafa
nokkra umhyggju fyrir því, í hvaða ljósi eflirkomendurnir sjá þá, og í
blaðamennsku hljómar öll sorg og sút eins og hvert annað kjökur, en ekki
eins og fallið lauf við dyraþrepið eða þögnin, eftir að skrjáfið í silkinu
hefur hljóðnað — þögnin eftir að hljóðið er hætt. Segjum þá að allt þetta