Félagsbréf - 01.06.1961, Side 45

FÉLAGSBRÉF
43
Vísast er, að hann hafi ekki kært sig um að breyta kenniháttum á gamals
aldri. Sigfús Guðmundsson mun af bændum talinn inaður hins nýja tíma.
Hann hefur fengið Stað fyrir atbeina Ólafs Hjaltasonar biskups á Hólum.
Ólafur biskuj) var áður prestur í Laufási. Kynning og vinátta var því
ekki ólíkleg milli fjölskyldna biskups og klerks. —
Nú er liann Fúsi kominn í Kinn,
kunnugur manni öngum.
Hver mun leiða höldinn inn
með hópinn sinn,
svo rekkurinn ekki roti sig í göngum.
Hvar niundi þessi vísa vera kveðinn, ef ekki á hlaðinu á Stað þennan
vordag árið 1554? Hann hefur drepið á dyr þrjú þung högg sem venja er,
en seint er komið til dyra. Hann bíður svolítið áhyggjufullur. Tautar fyrir
munni sér. Áður en varir er vísan komin.
Nú er hann Fúsi kominn í Kinn. Og þarna átti liann eftir að vera í 43
ar. Þarna átti hann eftir að deyja og hverfa í moldir landsins. Gleymdur
að hálfu, munaður að hálfu enn þann dag í dag.
Ljóð manns, sem var jafnlétt um að kveða og náði jafnháum aldri og
Sigfús skáld og prestur á Stað, hafa lilotið að vera mikil að vöxtum. í
einu kvæða sinna segir hann:
Minn er óður orðinn margur —
Við þekkjum þó aðeins örfá þeirra nú en það eru eftirminnileg ljóð.
Lau sýna glöggar svipmyndir af aldarhætti og lífi fólksins og þessa þolin-
móða, raunamædda og þó ofurlítið breyska manns, sem skrásetur afglöp
°g syndir samtíðar sinnar. í einu kvæða hans endar hver vísa á Ijóðlínunni
— og mál er að linni.
Og var það furða. Við þekkjum sitt af hverju um þennan síðara hluta
16. aldar og mislitara tímabil er erfitt að finna í sögu þjóðarinnar. Það var
u þeim árum, að Björn bjó að Öxl, sá er hjó gesti sína til fjár og dysjaði
1 heygarði. Það var á þeim árum, að Skagfirðingar grófu upp Gvend
!oka og hálshjuggu steindauðan og hálfrotinn, svo að stúlkan, sem hann
atti að ofsækja, gæti bókstaflega gengið honum milli bols og höfuðs sér
til varnar og heilsubótar — og bar þó lítinn árangur. Svo virðist sem
siðaski|itin leysi úr læðingi margt það versta og frumstæðasta í eðli fólks-
ins -— og ekki að ólíkindum. Gömlum erfðavenjum í siðfræði þjóðarinnar
kolharpað, en nýi siðurinn enn rótlaus og mörguni fráhrindandi. Þáttur