Félagsbréf - 01.06.1961, Blaðsíða 51

BÆKUR
Einrœðisherrann frá Sandströnd
Steján Jónsson:
Sendibréf frá Sandströnd,
skáldsaga, 246 bls.
Menningarsjóður, 1960.
etta er saga um þorpið, islenzkt
sveitaþorp, saga þessa olnbogabarns
í þróun íslenzka þjóðfélagsins. Sveitabú-
skapurinn eins og hann var rekinn fram
eftir öldum, var ekki til þess fallinn, að
upp risu mörg sveitaþorp eða kauptún
eins og þau tiðkast hvað mest í nágranna-
löndum okkar.
Þau Jón Ásbjörnsson smiður og Her-
dís kona hans gerast landnámsmenn á
Sandströnd, en þar er ferja, sem kona
smiðsins annast að mestu leyti, og stað-
urinn er vel í sveit settur. Þarna rennur
ain fram um eyrar, og hér er nokkur
jarðhiti. Það kemur að því, að kaup-
Waður einn eygir hér möguleika ýmsa og
fmr augastað á staðnum. Lárus Hansen
flyzt þangað með fjölskyldu sína, eftir
að hann hefur náð einhverjum samning-
um við Jón smið og látið byggja reisu-
kgt íbúðarhús þar og verzlunarhús. Þar
•^eð er risin upp kaupmannsverzlun á
Sandströnd, og ekki líður á löngu, unz
hann byggir sláturhús og stendur í ýmsum
framkvæmdum öðrum.
Laupmannsverzlun Lárusar Hansens
dafnar og blómgast, bann hefur gott vit
á verzlun og kann að maka eigin krók,
en hann er ekki alls kostar óvinsæll, hef-
ur lag á þvi að tala við karlana í sveit-
inni í kring, og þeim líkar viðskiptin
ekki alltaf sem verst. Þá kemur að því,
að gamli Hansen kaupmaður fellur frá
og Hinrik sonur hans tekur við, kald-
lyndur maður, svarafár og fáskiptinn.
Hann eykur mjög á vöxt fyrirtækjanna,
hefur umboðsmenn út um allar sveitir
og sendir þeim skilaboð á gulum miðum,
stuttorð og skipandi. En ómannblendni
hans vekur tortryggni, menn fara jafn-
vel að gera því skóna að hann sé ekki
alveg heill á sönsum og það gæti verið
hættulegt að trúa slíkum manni fyrir við-
skiptum og fjármunum sínum. Menn fóru
að pískra saman og jafnvel halda smá-
fundi.
Hjá Hinriki Hansen, syni gamla Lárusar
Hansens, starfar strákur að nafni Árni
Jónsson, frá Reykjakoti. Hann vinnur
við sendiferðir og kemur gulu seðlun-
um lians Hinriks til skila. Ekki liða
mörg ár unz hann verður einn af umboðs-
mönnum kaupmanns. — En hann hugs-
ar sér að komast lengra, pilturinn sá.
Hann er duglegur, og á ferðum sínum
i þágu kaupmanns kynnist hann mæta
vel fólkinu í nærsveitum Sandstrandar,
hugum þess og háttum, sem og hugsun-
arhætti, sem er eigi síður mikilsvert. —