Félagsbréf - 01.06.1961, Síða 61

FÉLAGSBRÉF
59
hennar, en manni skilst við lestur hókar-
innar „Of seint, óðinshani", að málið
«r flóknara en svo, að )>að verði skilið
á öðrum enda veraldar.
Höfundur bókarinnar er Alan Paton,
Suður-Afríkumaður, sem gat sér heims-
frægð með fyrstu bók sinni, „Grát
ástkæra fósturmold" sem Almenna bóka-
félagið gaf út 1955. Er þetta önnur bók
hans.
Sagan er sögð af gamalli piparmev,
van Vlaanderen að nafni. Fjallar hún að
mestu um bróðurson hennar, lögreglu-
foringja að atvinnu. Hann var vel mennt-
aður og einn af mestu knattspyrnumönn-
um lands síns. Ifann var einnig hið mesta
Rlæsimenni og hafði farið í stríðið með
Englendingum, gegn vilja föður síns,
sem ekki sætti sig við það fyrr en Þjóð-
verjar réðust á Hollendinga. Hann var
SÍftur og átti tvö börn. Ekki var bjóna-
handið þó hamingjusamt, sem stafaði af
°líkum skilningi á hversu líkamleg sönn
ast ætti að vera. Endaði þetta með þvi
®ð lögregluforinginn féll í freistni með
afbrotagjarnri negrastúlkn. 1 Suður-Afríku
eru lög gegn því að hvítur maður snerti
svarta konu og svartur maður hvíta, og
cru við þessu þung viðurlög.Refsingin
er þó þyngri en hinn eiginlegi dómur, þar
sarn þetta þýðir algjöra þjóðfélagslega
atskúfun. Höfundur lýsir þessu bezt er
l’ann segir:
"Þegar kæra hefur einu sinni verið
lögð fram, er hún orðin hlutur, og það
Se,n skrifað hefur verið, verður ekki aft-
tekið. Og hægt er að rita orð, sem
steypi ntanni í glötun og húsi hans og
'fttingjum. Og ekkert vald frá Guði,
mönnum né ríki né englum né nokkru
núverandi né tilkomandi, háu eða lágu
né nokkurri skapaðri skepnu getur orðið
til björgunar, þegar slik orð hafa verið
skráð.“
Örlög lögregluforingjans eru þó engan
veginn aðalatriði bókarinnar, heldur sú
sjálfhelda haturs og tortryggni, sem
heldur bæði hvítum og svörtum í greip-
um sínum. Ekki er nóg að þjóðin sé tví-
klofin, heldur er rótgróin andúS, ef ekki
hatur, milli manna af enskum stofni og
hinna holllenzkættuðu Búa.
Um þetta hræðilega ástand skrifar höf-
undur af einstakri samúð. Bókin verður
þó hvergi ömurleg, því hún er upplýst af
kærleika kristindómsins. Þessi kærleikur
gerir höfundi það mögulegt að líta á
íbúa Suður-Afríku sem eina þjóð,
án tillits til ætternis eða litarháttar. Bók-
in er hvorki réttlæting á stefnu stjóm-
arinnar né barátturit fyrir svertingjana.
Hún er rödd hrópandans í eyðimörkinni,
sem biður um kærleika, og setur á kær-
leikann alla sína von.
Þýðing Andrésar Björnssonar hæfir
bókinni svo vel að maður tekur aldrei
eftir að það er þýðing meðan á lestri
stendur. Það eina sem er athugavert við
hana er titillinn, þó að hann sé leiðin-
legur á ensku er hann enn verri á íslenzku.
Stíll höfundar er aftur á móti eins og
taktföst tónlist með stöðugum stíganda.
Það er erfitt að hætta eftir að maður
er byrjaður, og svo góð bók á það skilið
að vera lesin í einu lagi.
Ólafur SigurSssoru