Víkurfréttir - 13.12.1984, Blaðsíða 37

VÍKUR-fréttir
JOLABLAÐ
Kristinn Lárusson tók saman:
Björgunarbáturinn Þorsteinn
- saga þessa mikla björgunartækis frá upphafi og þar til hann
týndist - leitin að honum og framtíðin.
Sjósetning og vigsla bátsins i Reykjavik
Það mun hafa verið rétt
fyrir áramót 1928 - 1929 að
stjórn hins nýstofnaða
Slysavarnafélags (slands
felur erindreka sínum að
skrifa björgunarfélögum í
Danmörku, Noregi og
Englandi og óska upplýs-
inga um björgunartæki svo
sem björgunarbáta með og
án véla, línubyssur,
línukanónur, eldflaugar-
áhöld o.s.frv. hvað þetta
myndi kosta hvert fyrir sig
og hvað viðkomandi teldu
heppilegast til notkunar hér
á landi. Öllum þessum
fyrirspurnum var greiðlega
svarað.
Á stjórnarfundi 28.
febrúar 1929 er ákveðið að
kaupa vélarlausan björg-
unarbát frá enska björg-
unarfélaginu The Royal
National Life-Boat Institu-
tion samkvæmt ákveðnu
tilboði sem fyrirlá frá félag-
inu. Kaupverðið var £
500.00 f.ob. Hull. Báturinn
var ekki nýr, en í góðu
ástandi og átti að fara fram
á honum nákvæm skoðun
áður en hann yrði afhentur
og allt sett i fyllsta stand
sem athugavert teldist.
Tilboðinu fylgdi nákvæm
teikning og lýsing á bátnum
og listi yfir þau áhöld sem
gert var ráð fyrir að fylgdu
honum þar á meðal vagn til
að flytja bátinn í á land ef
nauðsyn krefði. Mikill áhugi
var i mönnum að gera
stórátak í björgunarmálum
og hefur strand togarans
Jóns forseta á Stafnesi 27.
febrúar 1929 sýnt mönnum
fram á að við svo búið mætti
ekki standa, þar sem menn í
landi horfðu á skipsverjana
smá týnast úr reiðanum og
drukkna og engin tæki voru
vígsluathöfn sem skyldi
til að bjarga þeim. Þar
fórust 15 menn. Áfundisvd.
Sigurvonar í Sandgerði
(sem er fyrsta deild í
Slysavarnafélagi Islands) 5.
apríl 1929 eru þessi mál
rædd af miklum áhuga og
þar segir Metusalem Jóns-
son frá Litlabæ að síðan
1913 hafi 41 maður
drukknað við land á þessu
svæði og miklar líkuraðsvo
hefði ekki farið ef björgun-
artæki hefðu verið til á
staðnum. 15. apríl 1929kom
björgunarbáturinn sem
keyptur hafði verið frá
Englandi, með E/S Selfossi
til Reykjavikur. Var báturinn
fluttur vestur í port hjá
Slippfélaginu til geymslu,
þar sem ólokið var
byggingu yfir hann í
Sandgerði en þar hafði
honum verið valinn staður.
Teikningu af skýli yfir
bátinn gerði Einar Erlends-
son byggingameistari
félaginu að kosnaðarlausu.
Haraldur Böðvarsson
útgerðarmaður bauð
ókeypis lóð undir björg-
unarbátastöð. Á stjórnar-
fundi 2. mai skýrði forseti
frá því aö hjónin Guðrún
Brynjólfsdóttir og Þorst-
einn Þorsteinsson skip-
stjóri Þórshamri (siðar
forseti S.V.F.I.) hefðu gefið
Slysavarnafélaginu björg-
unarbátinn með öllu því
sem honum fylgdi.
Á stjórnarfundi 23. mai er
ákveðið að setja björgunar-
bátinn á flot að aflokinni
vígsluathöfn, er vera skyldi
26. maí kl. 3 og skyldi
báturinn vera almenningi til
sýnis þennan dag. Fór
vígsluathöfnin fram á
tilsettum tíma að viðstöddu
fjölmenni. Hafði báturinn
verið fluttur úr slippnum
niður á steinbryggju. Hófst
athöfnin með ræðu sem
forseti félagsins hélt, því
næst hélt biskup dr. Jón
Helgason vígsluræðuna,
blessaði hann bátinn og
bað fyrir starfsemi félags-
ins. Næst flutti frú Guðrún
Brynjólfsdóttir stutta en
góða ræðu og gaf bátnum
nafnið Þorsteinn. Loks hélt
Þorsteinn skipstjóri
Þorsteinsson einkar
fróðlegar ræðu um nauðs-
yn Slysavarnarfélagssk-
aparins og hvatti menn til
að styðja félagið. Að
loknum ræðuhöldum var
bátnum hrundið á flot og
honum róið og siglt um
innri og ytri höfnina, erlend
skip á höfninni heilsuðu
með fánum sínum. Á fundi
stjórnar 6. júní er erindreka
falið að semja reglur um
notkun bátsins og meðferð
alla og ráðningu skipshafn-
ar og leggja fyrir næsta
stjórnarfund. Á fundi 27.
júní eru samþykktar reglur
um notkun bátsins. Á sama
fundi er erindreka falið að
senda landstjórninni, stjórn
fiskifélags (slands, bæjar-
fógetanum í Hafnarfirði og
6 tilgreindum blaðamönn-
um í Reykjavík boðsbréf að
vígsluhátíð björgunarstöðv-
ar í Sandgerði sem stjórn
slysavarnasveitarinnar
Sigurvon í Sandgerði og
stjórn S.V.F.l. höfðu komið
sér saman um að halda
sunnudaginn 28. júlí kl. 2
e.h. Mikill undirbúningur
hafði farið fram í Sandgerði
fyrir vígsluathöfnina meðal
annars gefin út myndarleg
dagskrá þar sem sagt var
hvernig hátíðin færi fram. (
fallegum ramma á forsíðu
stendur „Vígsla björgunar-
stöðvarinnar í Sandgerði".
Við móttöku björgunar-
bátsins Þorsteins 28. júlí
1929.
1 Hátíðin byrjar kl.2 e.h.
með vígslu björgunarstöðv-
arinnar og móttökuræðu
við komu björgunarbátsins,
Séra Eiríkur Brynjólfsson.
2 Sungið kvæði eftir Ágúst
Jónsson.
3 Björgunarstöðin afhent
til notkunar með ræðu af
gefanda björgunarbátsins,
varaforseta Slysavarnarfél-
ags Islands Þorsteini Þorst-
einssyni.
4 KI.5 guðsþjónusta haldin
af Séra Brynjólfi Magnús-
syni.
5 Frjálsar skemmtanir.
Óákveðin ræðuhöld o.fl.
Skemmtunin fer fram á
svokölluðum Löndum
sunnan við Sandgerði.
Fleira er prentað á forsíðu.
Inn í dagskránni er mynd af
björgunarbátnum Þorsteini
og hið gullfallega kvæði
eftir Ágúst Jónsson sem
hefst þannig.
Inn til búðar þinnar Þorsteinn
þér er fylgt í dag.
Fagnar þér og þínum málum
þetta byggðarlag
þeim er sendu oss þig til starfa
þökk og heiður ber.
Með þér sókn og drenglund
djarfa
drýgja fúsir kjósum vér.
Snemma morguns 28. júlí
fóru flestir bátar frá Sand-
gerði til móts við Þorstein
við Garðskaga og fylgdu
honum til heimahafnar, þar
sem fjölmenni tók á móti
honum. Fór athöfnin fram
eftir boðaðri dagskrá. Þor-
steinn Þorsteinsson, gef-
andi bátsins og varaforseti
SVF(, hélt aðalræðuna og
sagði meðal annars:
Háttvirtu tilheyrendur,
konur og menn, enn er upp
runninn einn merkisdagur
með þjóð vorri. Hér fer fram
í dag athöfn sem aldrei áð-
ur hefur sést hér á þessu
landi og sem alltaf hér eftir
verður talin stórmerkur við-
burður í sögu þessarar
þjóðar. Merkisviðburður er
þetta meðal annars fyrirþað
aö hér i dag er saman kom-
inn múgurog margmennitil
að færa Guði þakkir fyrir
það, að Slysavarnafélag (s-
lands hefur í dag sent hing-
að þennan dýrgrip, björg-
unarbátinn Þorstein, og
fyrir það annað að félagið
lætur i dag vígja og afhenda
til notkunar þá fyrstu full-
komnu björgunarstöð sem
stofnað hefur verið til hér á
landi, en björgunarstöð
þessi samanstendur af
björgunarbátnum Þorsteini
sem stendur þarna í vagn-
inum og var vígður af
biskupi landsins þann 26.
maí sl. að viöstöddum þús-
undum manna í Reykjavík
og þessu nýja húsi sem
verið var að vígja áðan af
séra Eiríki Brynjólfssyni, og
einnig línubyssu sem bátn-
um á að fylgja og öllum
fyllsta útbúnaði bátsins.
Þessi björgunarbátur á nú
eftir athöfninaaðsetjast inn
í þetta nývigða hús þar sem
hann á að standa hér eftir
með öllu sem honum á að
fylgja, altilbúinn til stór-
ræða eða ef til vill svaðil-
fara á hverri mínútu sem
kallið kann að koma.
Hvers vegna er þessi
fyrsta björgunarstöð sett á
stofn í Sandgerði? Það er
engin tilviljun aö svo er gert,
því þó nafnið Sandgerði láti
lítið yfir sér þá er þetta þorp
þó í mestum uppgangi og
fiskveiðar stundaðar hér af
mestum krafti af öllum fisk-
veiðiplássum landsins
þegár tekið er tillit til mann-
fjöldans í plássinu, en þetta
gerir það að verkum að hér
verður alltaf nokkuð margt
fólk heima allan ársins
hring. Auk þess er önnur
veigamikil ástæða fyrir þvi
að fyrsta björgunarstöðin á
að vera hér, en hún er sú að
hér í kring hafa orðið lang
tíðust ströndin. Það er upp-
lýst að á svæðinu frá Gerð-
um í Garði til Grindavíkur
hafa strandað 62 skip 92
menn drukknað frá síðustu
aldamótum. Þriðja ástæð-
an er sú að hér er eina
örugga bátahöfnin á svæð-
inu frá Vogavik til Vest-
mannaeyja, sem orsakar
m stmmrnwnormum
ivizr.
Við sendum öllum
Suðurnesjabúum okkar bestu
jóla- og nýársóskir
og þökkum viðskiptin á árinu
sem er að líða.
TOMMI
Fitjum - Njarðvík - Simi 3448