Víkurfréttir - 13.12.1984, Blaðsíða 51

VÍKUR-fréttir
JOLABLAÐ
Napur vindurinn að norðan
Napur vindurinn næddi i
hvert skúmaskot í hrörleg-
um húskofanum, þar sem
hann hékk saman við neð-
anverða Hafnargötuna í
samræmi við gamalt byggð-
arskipulag. ( einu horninu
húkti aldinn og hrumur
karlinn og lét huga sinn
reika fram og aftur, inn og
út. Sá gamli teygði hægri
höndina undan ekki svo
gömlu teppinu, reyndi að
hækka hitann á þessum
eina ofni sem hafði veitt
honum einhvern varma hin
síðari ár. I hljóði bölvaði
hann hitaveitunni, er sner-
illinn skreið ekki neitt í þá
átt sem örin sýndi, og
sjálf um sér fyrir að hafa ekki
lagt út í þann kostnað að
kaupa nýja ofna, árið sem
heita vatnið var leitt í húsið.
Þá var hann nýkominn á
eftirlaunaaldurinn og átti
enn peninga undir koddan-
um (treysti nefnilega ekki
bönkunum og hafði aldrei
gert), peninga sem hann
ætlaði að nota í ellinni til að
geta gertsérdagamun ájól-
unum og svoleiðis (hann
skildi ekki af hverju skyldi
haldið upp á fæðingu frels-
arans á kaldasta tíma ársins
og þegar dagurinn væri
stystur). Hann rámaði í að
hafa einhvern tíma lesið sér
til um þetta í einhverju ís-
lensku tímariti (útlensku las
hann ekki og hafði aldrei
lært) í fyrsta og eina skipti
sem hann hafði leitað til
tannlæknis og þá til að láta
rífa úr sér allar geiflurnar,
enda var hann að sálast úr
helvitis kvölum. Hann hafði
aldrei skilið, né nennt að
þrífa í sér tennurnar til þess
eins að halda þeim.
„Pabbi og mamma þrifu
áldrei skoltinn á sér, voru
þó með allar heilar fram í
andlátið", sagði hann við
konuna sína sálugu, er hún
reyndi að fá hann til að
bursta tennurnar með tann-
kremi í hvert sinn sem hann
reyndi að láta vel að henni
undir sængurvoðinni á
kvöldin. Hann efaðist jafn-
vel um að hann gæti gefið
ærlegan og blautlegan koss
í dag, því að svo mörg ár
voru liðin frá síðustu æf-
ingu. Hann mundi, að á
fyrstu hjúskaparárum þeirra
höfðu þau kysstst kvölds og
morgna, og í hádeginu í þau
skipti sem hann var heima.
Andlit hans lyftist ögn við
minninguna, en datt aftur,
er hann minntist þess af
hverju þessum unaðsstund-
um í lífi hans hefði linnt.
Einn daginn hafði konan
komið heim meðeinngulan
tannbursta og annan bláan,
ásamt tannkremstúpu með
bláleitu innvolsi. Hún tók
þegar til við að bursta og
heimtaði að hann gerði slíkt
hið sama, en vegna sann-
færingar sinnar (og
þrjósku) hafði hann aldrei
orðið við þeirri ósk hennar,
og hún látið hann gjalda
þess með blautligra-kossa-
banni. Sjálf hafði hún lifað
fram í andlátið á sjötug-asta
aldursári með allar heilar
(hafði reyndar farið fram á
að fá að liggja í kistu sinni
með opinn munninn svo að
sæist í hvítar og fallegar
tennurnar, þannig að Lykla-
Pétri litist betur á hana (hún
hafði nefnilega lesið Gullna
hliðið). Á sama tíma og
hann hafði engst sundur og
saman í sannfæringu sinni.
Hvernig sagði nú aftur í
þessari grein á biðstof-
unni? hugsaði hann með
sér og aftur lyftist brún og
andlit með, því þetta mundi
hann: „Ástæðu þess, aðjól-
um hefur verið valinn timi í
svartasta skammdeginu má
rekja allt aftur til Rómverja
hinna fornu. I Rómarríki var
mesta hátíð ársins haldin á
þeim árstíma, er dag tekur
að lengja aftur og vonin
um gott og farsælt korn-
yrkjutímabil tók að birta
hugi manna. Þegar Róm-
verjar tóku kristni var þeim
heitið því, að áfram yrði
hátíð á fyrrnefndum tíma,
en aðeins yrði hnikað til um
forsendur. Til dýrðar
fæðingu frelsarans í stað
sólarguðsins áður. Að
þessu heitnu tóku Rómverj-
ar hina nýju trú, án mikilla
undanbragða".
Næðandi norðanvindur-
inn og mannhæðarháir
skaflarnir sem hann glitti í,
gegnum örlitla rifu á hleran-
um sem hann hafði neyðst
til að negla fyrir gluggann,
er þraut tuskurnar sem
hann hafði notað til að fylla
upp í götin á einföldu gler-
inu (en heimilshjálpin
notaði á þriðjudögum til að
þrífa kofann, en hún kom á
kostnað bæjarins. Hann bar
hlýhug til bæjarstjórans
fyrir þessa einu en vikulegu
heimsókn sem gamli
karlinn hefði með engu
móti getað kostað sjálfuraf
alltof lágum lífeyri, auk þess
sem spariféð sællar minn-
ingar hafði brunnið upp í
verðbólgubálinu. Hann átti
bágt með að skilja það, þar
sem bankarnir hefðu ekki
komist undir koddann, eða
það hélt hann). Þessi
þrönga sýn minnti hann á
Akureyring nokkurn, sem
hafði unnið stuttan tíma í
Jökli, er það var og hét. Þá
hefði vetur verið óvenju-
harður á Suðurnesjamæli-
kvarða. Starfsmenn bölv-
uðu fannferginu hver i kapp
við annan og sögðu sögur
af því hvernig þeim hefði
gengið að komast úr húsi
og í vinnuna þá um morg-
uninn.
Þá heyrðist smellt í góm
og hlegið stundarhátt og
hæðnilega úr einu horninu i
saltfiskgeymslunni. Karlar
og konur litu við pg sáu hvar
þéssi monthani að norðan
sem montaði sig af skýr-
mæltri norðlensku sinni, og
sagði Akkureyri, en ekki
Agureyri, eins og á að
segja, enda hafa sunnlend-
ingar fylgt þróun timans, en
norðlendingar staðið stað
vegna einangrunar. Norð-
anmaðurinn var jafnvel svo
ósvífinn að kalla mál okkar
linmælgi, en sitt sanna og
rétta íslensku. Og enn hló
hann, og nú við fót á harða-
hlaupum undan foxillu
samstarfsfólki sínu sem ætl-
aði að lúskra á þessum
auma, en óvinsæla manni.
Allt i einu snarstoppaöi
hann og lyfti höndum og
sneri sér við, þar sem hann
stóð uppi á einni saltfisk—
stæðunni.
- Stöðvið aðeins og
heyrið mál mitt, kallaði
hann hátt á sinni ýktu norð-
lensku. Vitið þið af hverju
ég hló svo innilega (hæðn-
islega hefði verið rétta
orðið). Nei, enda ekki von
til, en ég gat ekki annað en
hlegið, er ég heyrði hvað
þið berið ykkur illa í þess-
um snjó sem þið segið mik-
inn. Ég skal segja ykkur, að
þar sem ég bý fyrir norðan
tala menn ekki um mikinn
snjó, fyrr en hæðin nær
þriðja manni í topp, lauk
akkureyringurinn á sinni til-
gerðarlegu norðlensku sem
nísti merg og bein.
Lúskruninni á mannaum-
ingjanum lauk nokkru síð-
ar, svo og starfsferli hans
hér sunnanlands.
Margt og mikið flaug um
huga gamlingjans, þar sem
hann húkti í umkomuleysi
sínu við nær alkaldan stál-
ofninn sinn, sem þótti
reyndar góður i eina tíð,
milli þess sem hann rölti inn
í eldhús, þar sem hann fekk
sér lítinn bita af grjóthörðu
rúgbrauðinu og sleikti
mjólkurisklumpinn sem
hafði í síðustu viku heitið
nýmjólk, fljótandi, en þar
sem gamli amríski ísskáp-
urinn var hættur að kæla,
hafði hann sett mjólkina út í
glugga í þeirri trú að sá
geymslumáii .nyndi halda
henni kaldri og svalandi
(honum líkaði engan veg-
inn volg mjólk), en örlögin,
reyndar frostið bæði inni og
úti, höguðu því svo, að
morguninn eftir beið hans
svalandi klumpurinn.
Komið var fast að kvöldi,
daginn fyrir Þorláksmessu.
Allar Ijósaperur voru ónýt-
ar, sú síðasta hafði
sprungið fyrr um kvöldið.
Gamli karlinn sat enn við
gluggann og ofninn í myrkr-
inu, eina birtan læddist inn
um eina rifu hlerans, sem
var eina festingin i lífi hans,
fyrir utan heimilishjálpina
sem myndi hressa hann við
á morgun er kæmi færandi
birtu og yl með hressileika
sínum. Hann elskaði þessa
konu, en hún var því miður
gift, hugsaði hróið við ofn-
inn.
Þennan dag hafði gaml-
inginn hrumi komist aö nið-
urstöðu í hugsunum sínum.
Hann var mjög upp með sér
af þessu afreki sínu og hon-
um hlýnaði stóra ögn um
hjartaræturnar, svo fremi
að þannig megi að orði
komast. Hann óskaði þess
að hann hefði bolmagn til
að geta frætt alheim um
þennan stóra sannleik að
honum fannst. I sem stystu
máli:
Honum fannst i meira lagi
rangt og raunar fáránlegt,
að borgarar létu bjóða sér
að greiða gjöld til þess op-
inbera af tekjum sem þeir
alls ekki hefðu notið. í hug-
anum setti hann dæmið
svona: Segjum að ég hafi
haft 200.000 krónur í bók-
haldslegar tekjur í fyrra. Þá
greiddi ég hinu opinbera
alls 50.000 vegna teknanna
á árinu þar á undan. Þá átti
ég eftiralls 150.000 til að lifa
af. Ranglætið felst í því, að
nú í ár þyrfti ég að gefa upp
200.000 til skattlagningar,
sem sagt að greiða gjöld af
því sem ég í raun aldrei not-
aði.
Að síðustu hugsun
slepptri reis hann á illa
farna fætur, rölti að rúmi
sínu, þar sem einu sinni
hafði beðið konan, hlý og
feit og full af spiki, og með
dauft bros í hrjúfu, en vina-
legu andlitinu, lagðist undir
ískalda voðina, tók andköf
af hrolli, en lét það ekki á sig
fá, en lét sig dreyma um það
hversu góður hann myndi
vera við hina leynilegu ást-
mey sína sem kæmi daginn
eftir. Hann varð ekki var við
er hvessti um nóttina.
- Guð minn góður, hróp-
aði ástmeyjan sem reyndar
hafði ekki hugmynd um, að
þessi gamli karl hafði látið
sig dreyma marga blaut-
liga og eldheita kossa þar
sem hún yrði í öðru hlut-
verkinu.
I óveðrinu um nóttina
hafði önnur festinganna í
lífi öldungsins látið undan
og skaflinn hafði teygt sig
inn á stofugólfið. I rúminu lá
hann, helfrosið líkið með
bros á vörum svo glitti í
góminn efri.
Hvað skyldi hann hafa
verið að dreyma, svo bros-
hýr, hugsaði konan meðsér
um leið og hún rauk út, fór
heim og hringdi í son hans
sem bjó í stóru steinhúsi við
Faxabrautina.
Sonurinn og heimilis-
hjálpin hittust i kofanum og
biðu þar sjúkrabíls til að
flytja náinn á viðeigandi
stað, líkhúsið, þar sem
gamla karlinum yrðu veittar
nábjargirnar.
Ég hefði nú reynt að
hjálpa pabba, hefði ég
aðeins vitað hvernig var
ástatt fyrir honum, sagði
sonurinn mæðulega, eins
og verið væri að taka frá
honum dýrmætan tíma.
Hann leit mæðulega í kring-
um sig.
Ó.Þ.E.
Keflavík - Suðurnes
rómaða"3"9"
jóTakonfekt au9'ýsir:
er ávallt nýtt.
Hentugt til
tækifærisgjafa.
Nýtt sælgæti
allt árið.
ÖL OG GOS
EMMESS-ÍS
Bæjarins bestu pylsur
- ★ -
Kodak og Konica filmur
í allar myndavélar.
Tökum allar myndir í
framköllun.
LINDIN er alltaf í leiðinni
Hafnargötu 39 - Keflavik - Sími 1569