Morgunblaðið - Sunnudagur - 31.01.2016, Síða 8

Alþjóðamál
KRISTJÁN JÓNSSON
kjon@mbl.is
* Sagt hefur verið að stjórnmál séu næstelsta atvinnu-greinin. Ég hef komist að því að þau eru nauðalíkþeirri elstu.
Ronald Reagan, Bandaríkjaforseti 1981-1989.
8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31.1. 2016
Lars Løkke Rasmussen, for-
sætisráðherra Dana, er í
sumum fjölmiðlum utan
landsins líkt við nasistafor-
ingja, svo mikil er heiftin. Er-
lendur fréttaritari í Dan-
mörku sagði að næst myndu
Danir „klippa allt hár af hæl-
isleitendum og nota það í
rúmdýnur“, með tilvísun í eitt
af því sem alræmt varð í of-
sóknum nasista gegn gyð-
ingum. Nasistar rændu eigum
gyðinga og sex milljónir
þeirra enduðu í gasklefum.
Hætt er við að mörgum fórn-
arlamba gasklefanna myndi
finnast lítið gert úr þjáningum
sínum með samlíkingunni.
Í lögum margra Evrópuríkja eruákvæði um að eigi hælisleit-endur eignir fram yfir ákveðna
hámarksfjárhæð megi skylda þá til
að greiða sjálfir hluta þess kostn-
aðar sem þeir valda. Nefna má
sem dæmi Sviss, Holland, Noreg
og tvö þýsk sambandsríki. Und-
anfarin fjögur ár hafa hælisleit-
endur í Hollandi verið látnir borga
til baka sem nemur um 100 millj-
ónum ÍSK af þeim kostnaði sem
hælisumsóknir þeirra hafa kostað
ríkið, að sögn Guardian. „Það er
óviðeigandi að leggja hald á per-
sónulegar eigur fólks en þegar fólk
á raunverulega eignir er sann-
gjarnt að láta það greiða fyrir út-
gjöldin,“ hefur breska blaðið eftir
talskonu hollenska flóttamanna-
ráðsins.
En sáralítið hefur verið minnst á
slíka löggjöf í Evrópu fyrr en núna
þegar Danir hafa samþykkt svipuð
lög, skerði réttindi hælisleitenda til
að draga úr straumnum, eins og
mörg önnur ríki álfunnar gera nú.
Þeir lengja einnig tímann sem hæl-
isleitendur þurfa að bíða til að geta
fengið nána ættingja sína, þ. á m.
börn, til Danmerkur úr einu ári í
allt að þrjú fyrir suma. En sá hluti
laganna vekur minni athygli en
peningarnir þótt hann virðist vera
mun harkalegri.
Fordæmingar hafa hellst yfir
danska þingið frá erlendum fjöl-
miðlum, mannréttindasamtökum og
stjórnmálaleiðtogum. Kofi Annan,
fyrrverandi framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, segir Dani
hunsa með lögunum „norrænar
mannúðarhefðir“. Fullyrt er líka að
þau séu andstæð ákvæðum al-
þjóðlegra mannréttindasáttmála.
Hér skal tekið fram að hælisleit-
endurnir njóta alls sem danska vel-
ferðarkerfið, líklega það rausn-
arlegasta í heimi, býður upp á.
Allir Danir sem geta sýnt fram á
sára þörf fyrir fjárhagsaðstoð fá
svonefnda kontanthjælp er getur
numið hátt í 300 þúsund ÍSK á
mánuði fyrir barnafjölskyldu. En
eigi fólk meira en 10.000 DKR
(tæp 200 þúsund ÍSK) skerðast
bæturnar og framvegis mun það
líka gilda um hælisleitendur.
Stjórnarsinnar segja að mark-
miðið sé að tryggja að allir sitji við
sama borð í velferðarkerfinu. Ef
hælisleitendum sé hyglað sér-
staklega auki það á andúð á þeim
meðal almennings, segja sumir sem
taka undir þessi rök stjórnarsinna.
En þegar danskir ráðherrar
fengu á mánudag að kynna málið á
þingi Evrópusambandsins, voru
sumir fulltrúarnir fokreiðir Dönum.
Louis Michel, fyrrverandi utanrík-
isráðherra Belgíu, var eldrauður af
bræði og öskraði svo hátt að þing-
forsetinn varð loks að fá flokks-
bræður hans til að þagga niður í
honum. Og virðuleg blöð eins og
Financial Times og Guardian hafa
birt skopmyndir þar sem Danir eru
sakaðir um ómerkilega fégræðgi og
í leiðurum eru þeir sagðir níðast á
umkomulausu fólki.
Vinni til að aðlagast
Lögin umdeildu hlutu stuðning
mið- og hægriflokkanna sem styðja
minnihlutastjórnar Venstre, flokk
Rasmussen en einnig þorra þing-
manna jafnaðarmanna. Kannanir
sýna einnig að meirihluti kjósenda
styður þau þótt sumir áhrifamenn í
umræddum flokkum hafi andmælt
þeim kröftuglega.
Um 21.000 hælisleitendur komu
til Danmerkur í fyrra og nær allir
Sýrlendingar sem hafa sótt um
landvist síðustu árin hafa fengið
hana. Ráðamenn í Kaupmannahöfn
segja þó að takmörk séu fyrir því
hve mörgu fólki frá Norður-Afríku
og Miðausturlöndum, með öðrum
orðum múslímum, landið geti tekið
við. Ekki hafi tekist nógu vel að
tryggja aðlögun aðkomufólksins,
hvorki í Danmörku né annars stað-
ar í Evrópu. Sú aðlögun sé ekki
síst háð því að fólkið fái vinnu en
sé ekki um alla framtíð háð bóta-
kerfinu. Einnig eru vaxandi kröfur
um það í Danmörku að veitt sé
stóraukin fjárhagsaðstoð til að
reka flóttamannabúðir í grann-
löndum Sýrlands. Það sé betra en
að nauðstöddu fólkinu sé í reynd
sagt að leggja upp í lífshættulegt
ferðalag yfir hafið og Balkanskaga.
Vandi danskra ráðamanna er að
þegar upp er staðið er augljóst
markmið nýju laganna fyrst og
fremst að gera landið minna aðlað-
andi fyrir hælisleitendur. Danir
hafa, miðað við fólksfjölda, tekið
við fleiri hælisleitendum en flest
önnur ESB-ríki en þó mun færri
en Svíar og Þjóðverjar. Ríkis-
stjórnin er háð stuðningi Danska
þjóðarflokksins sem berst gegn
auknum fjölda innflytjenda og vill
herða enn meira þau skilyrði sem
sett hafa verið um aðbúnað hæl-
isleitenda og banna sameiningu
fjölskyldna. Með nýju lögunum er
hann búinn að fá hluta sinnar
stefnu í gegn.
Danmörk
verði minna
freistandi
HÁVAÐINN VEGNA NÝRRA LAGA Í DANMÖRKU UM
SKERT RÉTTINDI HÆLISLEITENDA ER MIKILL ÞÓTT ÞEG-
AR GILDI SVIPUÐ LÖG NÚ Í MÖRGUM EVRÓPULÖND-
UM EÐA SÉU Í BÍGERÐ. KANNANIR BENDA TIL ÞESS AÐ
MIKILL MEIRIHLUTI DANA STYÐJI NÝJU LÖGIN.
Kristian Jensen, utanríkisráðherra Danmerkur, og Inger Støjberg, ráðherra innflytjendamála, á fundi ESB-þingsins á
mánudag. Sumir þingfulltrúar fóru hörðum orðum um nýju lögin um hælisleitendur.
AFP
STJÓRNLAUS HEIFT
HEIMURINN