Morgunblaðið - 03.06.2016, Qupperneq 60

FORSETAKOSNINGAR 201660
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. JÚNÍ 2016
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
F
orsetaframbjóðandinn Guðrún Mar-
grét Pálsdóttir kveðst hafa verið af-
skaplega feimið barn en hún hafi
unnið í því að yfirvinna feimnina
þegar hún áttaði sig á því að málefnið skipti
meira máli en hvernig henni leið. Guðrún
hefur rólega og yfirvegaða nærveru og þó
að feimnin hafi rjátlast af henni veður hún
ekki elginn.
Beðin um að lýsa því hvernig hún líti á
hlutverk forseta Íslands gefur hún sér tíma
til að hugsa en svarar svo; „Hann á fyrst og
fremst að vera þjónn þjóðarinnar og sam-
einingartákn. Hann er til staðar til að
undirrita lög frá Alþingi og er jafnframt ör-
yggisventill ef eitthvað hefur verið sam-
þykkt sem er ekki gott fyrir þjóðina. Svo er
hann mjög mikilvægur við stjórnarmynd-
unarviðræður, hann á að sjá til þess að það
sé starfhæf stjórn í landinu og geta gripið
inn í ef það eru stjórnarkreppur. Síðan er
hann mikilvæg rödd á alþjóðavettvangi.“
Við höfum komið okkur fyrir inn á skrif-
stofu á heimili Guðrúnar á Arnarnesinu í
Garðabæ. Hún hefur búið þar síðustu tíu
ár og þó að Arnarnesið sé oftast tengt við
efnafólk og glæsivillur er ekkert óþarfa
prjál á heimili Guðrúnar, húsið er vissu-
lega reisulegt en innbúið ber heimilislífinu
vitni; þarna býr venjuleg fjölskylda. Það
var einmitt við eldhúsborðið sem hug-
myndin að forsetaframboði Guðrúnar
kviknaði í byrjun janúar síðastliðins og
hún er ánægð með að hafa látið slag
standa. „Ég er mjög sátt við þá ákvörðun,
ég held að ef ég hefði ekki gert það hefði
ég séð eftir því. Af því að ég trúði því að
ég ætti að gera það.“
Þurfum að hlúa að rótunum
Það hefur ekki farið framhjá neinum sem
fylgst hefur með í aðdraganda kosninganna
að Guðrún er kristin og hún talar fyrir sam-
stöðu og samhjálp þjóðarinnar. Trúin veitir
Guðrúnu daglegan innblástur og hún ætlar
að standa vörð um kristna þjóðararfinn í
embætti forseta. En hvernig heldur hún að
það leggist í þjóð sem segir sig í auknum
mæli úr þjóðkirkjunni?
„Ég geri mér alveg grein fyrir því að það
eru einhverjir sem kunna alls ekki að meta
þetta. En allar þjóðir eiga sér rætur og það
skiptir gríðarlega miklu máli að rækta ræt-
urnar sínar. Þjóðfélagið er byggt upp á
kristnum rótum, sem má sjá á þjóðsöngnum
og nánast öllum hátíðisdögum okkar. Það
skiptir máli að við gleymum ekki rótunum
sem tengjast trúnni. Maður sér þjóðir sem
hafa misst rætur sínar á einn eða annan
hátt og það fer ekkert mjög vel með þær.
Ég hef stórar áhyggjur af íslenskri þjóð,
auknum kvíða, þunglyndi og sjálfskaða,
þessari vanlíðan sem er meðal unga fólks-
ins. Ég held að ef trúin væri stærri hluti af
lífi okkar væri þetta ekki svona slæmt, við
af eldri kynslóðinni höfum brugðist að flytja
þennan trúararf áfram. Ef við hlúum að rót-
unum gætum við fundið okkur betur sem
þjóð og andleg líðan batnað. Það hafa verið
gerðar rannsóknir á því hvað trú gerir fyrir
fólk og það er almennt þannig að þeir sem
eiga sér trú eru yfirleitt hamingjusamari en
þeir sem eiga ekki trú.“
Guðrún segir trúna vera það mikilvæg-
asta sem hún eigi. Það var um fermingu
sem hún tók þá ákvörðun að hún ætlaði að
fylgja trúnni, upp úr tvítugu missti hún
neistann en fann hann aftur í hnattferð sem
hún fór í fyrir um þrjátíu árum. „Ég var ein
að þvælast í heilt ár með litla peninga, lenti
í alls konar kringumstæðum og þurfti veru-
lega á Guði að halda. Þá sá ég hvað hann
var raunverulegur og að ég gat treyst hon-
um.“
Guðrún er skráð í þjóðkirkjuna en hefur
líka verið í fríkirkjum. „Fyrir mér skiptir
ekki máli hvort ég er í þessari kirkju eða
hinni, það sem er sameiginlegt er að Guð er
kærleikur og Jesús Kristur var sendur til
að lækna, kenna og til að opna leiðina til
Guðs og hún er opin fyrir alla sem vilja.
Forsetinn er verndari þjóðkirkjunnar og á
að styðja hana, sem ég mun gera.“
Eigum að vera ábyrg saman
Guðrún er einn af stofnendum ABC
barnahjálpar, þar sem hún starfaði í 27 ár,
eða fram til ágúst í fyrra þegar hún fór í
framhaldsnám í þróunarfræðum við Háskóla
Íslands. Hún segir reynsluna frá þróunar-
starfinu eiga eftir að reynast vel í forseta-
embætti. „Ég hef mikla reynslu af því að
umgangast fólk af öllum stéttum og í öllum
heimsálfum, með alls konar bakgrunn.
Ísland var þróunarland fram til 1974 og
við erum ekki búin að gefa til baka nema
brot af því sem við þáðum. Ég held að við
ættum að láta þessa blessun sem við urð-
um aðnjótandi streyma frá okkur í meiri
mæli núna þegar við erum ein best stadda
þjóð í heimi. Það er ekki forsetans að
ákveða fjárlög ríkisins en hins vegar hefði
ég mikinn áhuga á að koma hér á árlegri
góðgerðarviku og öflugum góðgerðarsjóði
sem ég hafði hugsað mér að helmingur
launa minna sem forseti færi í og ég myndi
reyna að virkja aðra með mér til að gera
það sama. Sjóðurinn myndi svo styðja við
íslensk góðgerðarfélög sem sinna þeim
sem eru í þörf bæði innanlands og erlend-
is.
Í samskiptum við aðra þjóðarleiðtoga vil
ég smita þá af þeirri ástríðu sem ég hef fyrir
því að bæta heiminn. Ég vil að við séum
ábyrg saman í að hlúa að þeim sem minna
mega sín og þeim sem búa við kröpp kjör,“
segir Guðrún, sem hefur ástríðu fyrir ýmsu
fleira, til dæmis er læsi fullorðinna henni
mjög hugleikið. „Ég hef kynnst ólæsu fólki
og finnst hræðileg staða að vera ólæs í þess-
um heimi, það er einangrandi. Þá vil ég
leggja loftslagsmálum lið með því að hvetja
Íslendinga til að auka skógrækt. Við erum
rétt að ná takmarkinu 2% skógarþekju á Ís-
landi, ef við færum í meira átak gætum við
grætt upp landið okkar og um leið lagt þeim
þjóðum lið sem eiga allt undir því að lofts-
lagsmálin fara ekki á verri veg.“
Spurð hvernig hún sjái fyrir sér framtíð
lands og þjóðar segist hún vilja sjá þjóð
sem er heilbrigð bæði líkamlega og andlega
og lifir hamingjusöm. „Mín reynsla af Guði
er að hann er raunverulegur og hann getur
læknað bæði andleg og líkamleg mein. Ég
vil trúa því að í framtíðinni berum við gæfu
til að snúa okkur til Guðs svo hans frábæra
áætlun með þetta land megi ná fram að
ganga. Ég trúi því að Guð hafi svarið við
öllum vandamálum okkar.
Ég vil vera leiðtogi sem kallar þjóðina
hærra, bæði til göfugri gilda og til að gefa
meira frá okkur til annarra þjóða og til að
nálgast Guð.“
Hlutverk forseta óskýrt
Guðrún fer á flug þegar rætt er um Guð
og augljóst að hann er henni mjög hjartfólg-
inn. En það þarf að ræða fleira og ég spyr
Guðrúnu út í stjórnarskrána. Henni finnst
nauðsynlegt að endurskoða hana varðandi
hlutverk forsetans, það sé ekki mjög skýrt.
„Ef maður les stjórnarskrána getur
maður fengið mjög skakka mynd af hlut-
verki forsetans, ein greinin segir eitt en
önnur ógildir hina greinina. Í tillögu að
nýrri stjórnarskrá finnst mér það hafa
verið sett miklu skýrar fram. Ég held að
við höfum góða stjórnarskrá en það eru
mörg góð atriði í drögum að nýrri stjórn-
arskrá sem væri mjög verðugt að taka
upp, eins og með beina lýðræðið, að það
þurfi ekki milligöngu forseta til að fá
þjóðaratkvæðagreiðslu í gegn, ákveðið
prósentuhlutfall gæti dugað. Prósentan
má samt ekki vera of lítil því að þingið
þarf að fá ákveðið svigrúm og frið til að
vinna. Ef skorað yrði á mig að beita
synjunarvaldi stjórnarskrárinnar þyrfti ég
að vega og meta hvort þetta væri virki-
lega mál sem gæti skaðað land og þjóð
varanlega, ég myndi setja mörkin við það.
Synjunarvaldið er nauðsynlegur varnagli
sem ekki á að beita nema í undantekning-
artilfellum. Eins finnst mér ekki heppilegt
að forsetinn sé að lýsa skoðun sinni á mál-
efnum sem þingið á að taka ákvörðun um.
Það á að leyfa þinginu að vinna í friði en
ef þetta eru málefni sem varða heill
þjóðarinnar á forsetinn að koma með sitt
innlegg og vera leiðtogi.“
Ætlar að klára baráttuna
Kosið verður um nýjan forseta Íslands 25.
júní næstkomandi og harka er að færast í
leikinn. Guðrún spilar kosningabaráttuna
eftir eyranu, mætir í viðtöl, hittir fólk og
dreifir bæklingum. Hún er hvorki með
kosningaskrifstofu né kosningastjóra.
„Það er búið að vera athyglisvert að taka
þátt í þessu. Maður sér að þeir sem setja
mikið í þetta, hafa meira fjármagn og fleiri í
kringum sig, ná meiri árangri, hvort sem
þeir eru hæfari eða ekki, það skal ég ekki
segja um. Miðað við útkomu skoðanakann-
anna er ég stundum spurð hvort ég ætli að
halda áfram og ég svara því á þennan hátt;
ég ætla að halda áfram og klára þessa kosn-
ingabaráttu og svo sjáum við til með hvað
þjóðin segir að lokum. Ég tek því hvað sem
verður.“
Guðrún Margrét Pálsdóttir
Leiðtogi sem kallar þjóðina hærra
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heima
Það var við eldhúsborðið
heima sem hugmyndin
að forsetaframboðinu
kviknaði í janúar.
Fæðingardagur 15. mars 1959
Fjölskylduhagir Gift Hannesi Lentz og eiga
þau fjögur börn.
Menntun Lauk BSc-námi í hjúkrunarfræði
frá Háskóla Íslands með viðbótaráföngum í
sálfræði og þróunarfræði.
Starf Er í framhaldsnámi í þróunarfræðum
við HÍ.