Orð og tunga - 01.06.2013, Page 91

Rósa Elín Davíðsdóttir: Hlutverk tvímála orðabóka
81
lenda uppflettiorðið (t.d. kyn, óreglulega fleirtölu, kennimyndir sagna,
andlag sagna) og notkun þess (til dæmis um málsnið, orðastæður)
en um jafnheitin á móðurmáli sínu og notkun þeirra. Að sama skapi
þarfnast notandi sem hefur viðfangsmálið að móðurmáli og nálgast
markmálið sem erlent mál (L1->L2 orðabók) ítarlegri upplýsingar um
jafnheitin og notkun þeirra heldur en um flettiorðið og notkun þess
(Svensén 2009:15).
Ef íslensk-frönsk orðabók er einungis ætluð íslenskum notendum
eru upplýsingar um setningagerð viðfangsmálsins (íslensku) óþarfar
sem og upplýsingar um framburð og beygingu flettiorðanna. Aðal-
atriðið er að notendur fái nægilegar upplýsingar um jafnheitin á er-
lenda málinu og notkun þeirra því það er ekki nóg fyrir notandann
að þekkja jafnheiti við tiltekið orð á markmálinu, hann verður líka
að vita hvernig þau skuli notuð. Ef litið er aftur á lýsingarorðið
brúnn og frönsk jafnheiti þess þá þarf íslenskur notandi til dæmis
að vita að lýsingarorðið marron beygist ekki eftir kyni (ólíkt öðrum
lýsingarorðum um liti) og fær yfirleitt ekki fleirtöluendinguna -s sem
venjulega er bætt við nafnorð og lýsingarorð í fleirtölu. (I viðauka
má sjá orðsgreinina brúnn í heild sinni). Jafnframt má sýna með
notkunardæmi að lýsingarorð yfir liti svo sem brun og marron koma
á eftir nafnorðinu sem þau lýsa, t.d. hún keypti brúna skó 'elle a acheté
des chaussures marrons(s)'.
3.5 Áhrif útgáfuformsins og breytilegt notendaviðmót
Lýsingin hér að framan hefur miðast við hefðbundnar prentaðar orða-
bækur. í veforðabókum er orðabókartextinn hins vegar ekki fastur og
óbreytanlegur og því má bæta jafnóðum við orðabókina. Jafnframt
gefst meira rými fyrir skýringar og athugasemdir og þannig má ganga
mun lengra en hingað til hefur verið gert hvað varðar upplýsingar
um beygingu og setningarumhverfi flettiorðanna (Cartier 2000:139-
140). Áhrif útgáfuformsins eru því töluverð en vandinn er engu að
síður sá að því lengra sem gengið er í því að auka við upplýsingar
um markmálið fyrir þá notendur sem ekki hafa það að móðurmáli,
þeim mun meira er um óþarfar upplýsingar fyrir þann sem hefur
markmálið að móðurmáli (Hannay 2003:150). Of miklar upplýsingar
á skjánum geta verið ruglandi fyrir notandann. í islex veforðabókinni
er þetta leyst með því að sýna beygingarupplýsingar fyrir markmálin
ef músarbendli er rennt yfir jafnheitið. Þar er jafnframt komið til
móts við erlenda notendur með því að bjóða upp á tengingu við