Orð og tunga - 01.06.2015, Page 10

Orð og tunga
viii
skammt. í fjórðu greininni, sem Ma Azucena Penas Ibánez og Erla
Erlendsdóttir skrifa, er sýndur greinilegur skyldleiki með föstum
orðasamböndum í spænsku annars vegar og íslensku hins vegar sem
má rekja til sammannlegra tilfinningalegra og líkamlegra viðbragða
við ólíkar aðstæður. I greininni er byggt á hugmyndum og aðferðum
hugrænna fræða. Katrín Axelsdóttir skýrir hvernig á því stendur
að orðið hjalt er í fleirtölu ýmist hjölt(in) eða hjöltu(n) og hún sýnir
jafnframt hvernig merking þessa orðs hefur þrengst. Einnig í þessari
grein er samanburður við nálægar tungur skammt undan þar sem
Katrín rekur m.a., til samanburðar, merkingarþróun enska orðsins
hilt. Þau Jón Friðrik Daðason og Kristín Bjarnadóttir lýsa orðhluta-
skiptingartóli sem þau nefna Kvist. Kvistur skiptir samsettum orðum
og sýnir stofnhlutatré fyrir þau. I greininni er byggt jöfnum höndum
á þekkingu og aðferðum í orðhlutafræði og í máltækni. Hér má sjá
dæmi um góða uppskeru af samstarfi sérfræðinga á ólíkum sviðum.
Loks höldum við á vit nafnfræðinnar með Sigurði R. Helgasyni.
Markmið greinar hans er að skýra uppruna og merkingu óvenjulegra
nafngifta: annars vegar Gullbrá og Gullbrárfoss og hins vegar Menglöð
og Menglaðarfoss. Sigurður færir rök fyrir því að í báðum tilvikum sé
vísað til gyðjunnar Freyju.
Stefnt er að því að hafa ritdóm í hverju hefti tímaritsins, um mikil-
væga orðabók eða eitthvert annað viðamikið orðfræðilegt eða mál-
fræðilegt verkefni. Þessu hefti lýkur á einum ritdómi: Baldur Sig-
urðsson fjallar um 3. útgáfu Islenskrar samheitaorðabókar í ritstjórn
Svavars Sigmundssonar. Svavar ritstýrði einnig fyrri útgáfum sam-
heitabókarinnar eins og kunnugt er.
Eins og sjá má eru nú engar stuttar ritfregnir í tímaritinu og
sömuleiðis hefur verið fallið frá því að fjalla sérstaklega um vænt-
anlegar eða afstaðnar ráðstefnur. Meginástæðan fyrir þessari stefnu-
breytingu er það mat að lesendur tímaritsins fylgist nú sjálfir vel
með útgáfum og ráðstefnum sem þá varðar og falla undir efnissvið
tímaritsins. Vefsíður eru almennt notaðar til að kynna hvað eina af
því tagi. Árlegt prentað tímarit er því nú orðið ekki ákjósanlegasti
miðillinn í því skyni.
Eg færi fyrrverandi ritstjóra Orðs og tungu, Ástu Svavarsdóttur,
þakkir fyrir ýmsa aðstoð og góð ráð við undirbúning fyrsta heftisins
undir minni ritstjórn. Einnig þakka ég Bessa Aðalsteinssyni, sem
annaðist umbrot tímaritsins og samskipti við kápuhönnuð og prent-
smiðju, kærlega fyrir samstarfið. Þá færi ég hinni ráðgefandi ritnefnd
tímaritsins bestu þakkir fyrir sinn mikilvæga skerf. Loks þakka ég