Læknablaðið - 01.02.2016, Blaðsíða 9

LÆKNAblaðið 2016/102 69
R I T S T J Ó R N A R G R E I Nhttp://dx.doi.org/10.17992/lbl.2016.02.63
Íslensk þjóð virðist einhuga um að brýn­
asta verkefni næstu missera og ára sé
endurreisn heilbrigðiskerfisins. Í þeim
efnum skiptir Landspítalinn miklu máli –
en langt í frá öllu. Styrking hans í húsnæði,
tækjabúnaði, mannafla, vísindastörfum og
kennslu er afar mikilvæg og verðskuldar
allt það kastljós sem nauðsynlegt er til að
knýja á um breytingar. En gríðarleg tæki­
færi eru jafnframt fólgin í breyttu rekstrar­
fyrirkomulagi og stóraukinni þjónustu
heilsugæslunnar, eflingu smærri sjúkra­
húsa og auknu framlagi einkarekinnar
þjónustu sérfræðilækna.
Fráflæðisvandi spítalans hefur verið
mikið til umræðu að undanförnu. Engum
dylst mikilvægi þess bæði fyrir spítalann
og skjólstæðinga hans að sjúkrarúmin séu
ekki upptekin vegna fólks sem ekki er leng­
ur bráðveikt. Hin hliðin á peningnum, það
er aðflæðið, fær minni athygli. Þeim megin
má þó ef til vill finna rót vandans eða að
minnsta kosti leiðir til að draga verulega
úr honum. Það er full ástæða til að skoða
það vandlega hvernig draga megi úr inn­
lögnum á Landspítalann, heimsóknum
á bráðamóttöku hans og eftirspurn eftir
þjónustu á göngudeildum. Ekki er ólíklegt
að leysa megi talsverðan hluta fráflæðis­
vandans með minnkandi aðflæði og ekki
er heldur ólíklegt að með því gætu sparast
umtalsverðir fjármunir. Það dæmi þarf að
reikna til enda.
Efling heilsugæslunnar er augljós val­
kostur. Fjölgun heimilislækna og aukið
svigrúm þeirra til þess að þjóna skjól­
stæðingum sínum gæti í þessum efnum
skipt miklu máli. Önnur þjónusta á heilsu­
gæslu, svo sem barnalækna og annarra
sérfræðilækna, sálfræðinga og fleiri, gæti
dregið úr álagi á spítalann og sama gildir
að sjálfsögðu ef starfsemi minni sjúkrahús­
anna, sem svo mjög hefur verið tónuð niður
eða jafnvel lögð af á undanförnum árum,
verður efld á nýjan leik. Sömuleiðis er eng­
inn vafi á því að aukin verkefni sjálfstætt
starfandi sérfræðilækna gæti létt talsvert
á álaginu. Með stöðlun gæða og eðlilegu
gæðaeftirliti verkkaupans, það er ríkisins,
er engum vandkvæðum bundið að tryggja
afburða þjónustu hvar sem hún er innt af
hendi.
Lokun á nýliðun lækna á rammasamn­
ing við Sjúkratryggingar Íslands skýtur
því skökku við á þessum tímum þegar
ástandið er eins og að ofan er lýst. Eðlilegra
hefði talist að Embætti landlæknis sinnti
lögbundnu hlutverki sínu með hraði til að
tefja ekki fyrir nauðsynlegri nýliðun og að
Sjúkratryggingar myndu að sama skapi
fjölga sérfræðilæknum á samningi þar sem
þörfin fyrir þjónustu er mest og biðlistar
jafnvel svo mánuðum skiptir. Nærtækt er
að nefna bið eftir tíma hjá innkirtlalækni
sem nú er um fjórir mánuðir og það jafnvel
þó lokað hafi verið fyrir tímabókanir án til­
vísunar frá öðrum læknum fyrir mörgum
árum síðan. Þessi bið endurspeglar ánægju
almennings með þjónustuna enda er þriðj­
ungi af öllum komum til lækna á Íslandi í
dag sinnt af sérfræðilæknum á stofu, 1900
læknisheimsóknir á hverjum virkum degi.
Fyrsta skrefið til að bregðast hratt við
bráðum vanda er að eyða tortryggni í
garð einkareksturs og um leið að eyða
þeim misskilningi að hann sé undanfari
einhverskonar einkavæðingar innan heil­
brigðiskerfisins. Íslendingar vilja byggja
heilbrigðisþjónustu sína á félagslegum
grunni rétt eins og Norðurlandaþjóðirnar.
Læknar eru þar engin undantekning. Svo­
kallaðir stofulæknar í einkarekstri eru það
ekki heldur. Þeir vilja áfram sinna störfum
sínum innan rammasamningsins við ríkis­
valdið og leggja þannig sitt af mörkum til
hagræðingar í heilbrigðiskerfinu annars
vegar og jafns aðgengis landsmanna að
fyrsta flokks læknisþjónustu hins vegar.
Einkavæðing með sjúkratryggingum
að vali hvers og eins (til dæmis í Banda­
ríkjunum) eða með skyldutryggingum (til
dæmis í Þýskalandi og Hollandi) er allt
annað kerfi en það sem við kjósum okkur.
Einkavæðing er líka allt annað hugtak
en einkarekstur enda þótt fjölmargir, og
þá ekki síst ákveðinn hópur stjórnmála­
manna, kjósi að rugla þessu tvennu saman.
Læknar geta ekki lengur vikið sér und­
an því að taka sem heild þátt í umræðum
og verkefnum um þróun heilbrigðisþjón­
ustunnar. Með yfirlýsingunni sem stjórn­
völd og Læknafélag Íslands undirrituðu
í tengslum við gerð nýrra kjarasamninga
fyrir ári síðan sneru aðilar bökum saman
og lýstu yfir eindregnum vilja til sam­
starfs um framfarir í heilbrigðiskerfinu. Í
kjölfarið skipaði velferðarráðuneytið verk­
efnisstjórn undir forystu Björns Zoëga
til að skila tillögum um betri heilbrigðis­
þjónustu. Höfundur þessara lína tók þátt í
því starfi sem fulltrúi lækna. Nefndin skil­
aði tillögum sínum um miðjan desember
síðastliðinn og vonandi verða einhverjar
þeirra að veruleika í náinni framtíð.
Baráttu lækna fyrir fyrsta flokks heil­
brigðisþjónustu á Íslandi lýkur aldrei. Þar
verða læknar sem ein heild að leggja sitt
af mörkum með margvíslegri þátttöku og
hvatningu. Þeir gera mest gagn og láta best
af sér leiða sem öflug liðsheild og óþreyt­
andi málsvarar endurheimtar alþjóðlegrar
samkeppnishæfni heilbrigðiskerfisins. Þar
reynir á forystusveitina en einnig á sam­
stöðu og úthald baklandsins. Þarna liggur
brýnasta verkefni okkar á næstu árum.
Our biggest challenge ahead
Arna Guðmundsdóttir, MD
Consulting Physician
Department of Endocrinology & Metabolism
Landspítali - University Hospital
arnagu@landspitali.is
Brýnasta verkefni lækna
Arna
Guðmundsdóttir
innkirtlalæknir á Landspítala
og formaður Læknafélags
Reykjavíkur
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
-
A
c
ta
v
is
5
1
8
0
0
2
Virkt innihaldsefni: Hver freyðitaa inniheldur 400 mg af dísúlfíram. Ábendingar: Áfengissýki. Skammtar og
lyagjöf: Fullorðnir: Byrjunarskammtur 800 mg daglega í 2–3 daga. Viðhaldsskammtur: 100–200 mg daglega eða
600–800 mg tvisvar í viku. Frábendingar: Ómeðhöndlaðir hjartasjúkdómar, háþrýstingur, staðfest geðrof, alvarlegar
vefrænar heilaskemmdir, alvarlegar persónuleikatruanir, áfengisneysla, ofnæmi fyrir virka efninu eða einhverju
hjálparefnanna. Upplýsingar um aukaverkanir, milliverkanir, varnaðarorð og önnur mikilvæg atriði má nálgast í
sérlyaskrá – www.serlyaskra.is. Pakkningar og hámarksverð í smásölu (ágúst 2015): 400 mg, 50 stk: 10.538 kr.
Afgreiðsluflokkur: R. Greiðsluþátttaka: G. Markaðsleyfishafi: Actavis Group hf. Frekari upplýsingar: www.actavis.is,
s: 550 3300. Dagsetning síðustu samantektar um eiginleika lyfsins: 14. febrúar 2012. Ágúst 2015.
– 400 mg freyðitöurAntabus
Við áfengissýki