Læknablaðið - 01.02.2016, Blaðsíða 42

102 LÆKNAblaðið 2016/102
Ö L D U N G A D E I L D
Stjórn Öldungadeildar
Magnús B. Einarson formaður, Þórarinn
Sveinsson ritari, Hörður Alfreðsson gjaldkeri,
Guðrún Agnarsdóttir, Kristrún Benediktsdóttir.
Öldungaráð
Bergþóra Ragnarsdóttir, Jón Hilmar Alfreðsson,
Sigurður E. Þorvaldsson, Snorri Ingimarsson,
Tryggvi Ásmundsson.
Umsjón síðu
Páll Ásmundsson
Vefsíða: http://innri.lis.is/oldungadeild-li
Tryggvi
Ásmundsson
Það var á útmánuðum árið 1973. Ólafur
Ólafsson var nýlega orðinn landlæknir og
það var sem oft áður læknaskortur á Vest­
fjörðum. Ólafur vildi bæta úr þessu með
því að skjótast þangað sjálfur dag og dag
og taka með sér unga lækna.
Eitt sinn síðla kvölds hringir Ólafur í
mig og segir: „Þú kemur með mér vestur í
fyrramálið og sérð um Flateyri í einn dag.“
Ég taldi á þessu öll tormerki. Ég þyrfti
að mæta í vinnu á Vífilsstöðum og auk
þess kynni ég ekkert í lækningum nema
það sem snerti lungun. „Ég hlusta ekki á
þetta,“ sagði Ólafur. „Ég er búinn að tala
við Hrafnkel og hann er dauðfeginn að
losna við þig þótt ekki sé nema í einn dag.
Þú verður mættur út á flugvöll klukkan 9
í fyrramálið.“ Og lagði á!
Ég átti góðan æskuvin sem var flug­
stjóri hjá Loftleiðum. Hann hafði sagt
mér að sá sem hætti sér í flug til Vest­
fjarða væri klárlega galinn. Þar væri alls
staðar ólendandi. Nefndi hann sérstaklega
Þingeyri. Lifðu menn af lendinguna væri
líklegt að endalokin yrðu í flugtakinu. Það
háttaði svo til að tekið væri á loft í beinni
stefnu á hátt fjall og yrði að taka 90 gráðu
beygju strax í flugtaki til að forðast það.
Allir flugmenn vissu hvað svoleiðis gæti
kostað!
Ég sá líka fyrir mér stóra biðstofu, fulla
af kornabörnum í fylgd áhyggjufullra
mæðra sem hefðu beðið þess í marga
mánuði að finna lækni! Og ömmurnar!
Ég mundi hvað Skúli Thoroddsen hafði
sagt við mömmuna sem heimtaði að vita
hvað væri að barninu hennar. „Maður veit
aldrei hvað er að þessum börnum!“ Þetta
var auðvitað blákaldur sannleikur, en féll
samt ekki í góðan jarðveg.
Mér varð því ekki svefnsamt um
nóttina, en mætti samt á tilsettum tíma
morguninn eftir. Fyrsti áfangastaður var
Þingeyri. Vinur minn hafði alveg hitt
naglann á höfuðið þegar hann lýsti að­
stæðum þar. Ég var því ennþá skjálfandi á
beinunum þegar lent var á Flateyri.
Þar tóku á móti mér tvær hjúkrunar­
konur, Sigurveig Georgsdóttir, prestfrú í
Holti og Sigrún Gerða Gísladóttir, eigin­
kona Einars Odds Kristjánssonar, aðal­
drifkraftsins í þorpinu. Þær fóru með mig
beint á heilsugæslustöðina og það kom
mér þægilega á óvart að biðstofan var tóm.
Ég var settur í stól héraðslæknis og þær
komu með bunka af alls kyns skjölum og
vottorðum sem aðeins vantaði undirskrift
héraðslæknis. Ég sá fljótt að allt var það
skrifað af mikilli nákvæmni og samvisku­
semi og því fljótgert að afgreiða. Þá voru
komnir fáeinir sjúklingar á biðstofuna og
það gekk fljótt og vel að leysa vandamál
þeirra. Engin ungabörn og engar ömmur!
Næst vildu þær stöllur að ég liti á fáeina
sjúklinga með langvinna lungnasjúkdóma,
sem þær töldu betra að ég vitjaði en þeir
kæmu á stöðina. Ég gerði ekki annað en
staðfesta að meðferðin væri í góðu lagi.
Rétt fyrir klukkan þrjú var vinnudeg­
inum lokið og mér boðið í góðgerðir á
prestsetrið. Þar sat ég í góðu yfirlæti með
þeim heiðurshjónum sr. Lárusi Þ. Guð­
mundssyni og Sigurveigu og beið eftir
flugvélinni. Margt bar á góma. Meðal
annars sögðu þau mér að þar gætu veðra­
brigði orðið skyndileg og ekki fátítt að
plássið lokaðist af í svo sem tvær vikur
sakir ófærðar. Þau sáu líklega skelfingar­
svipinn á mér og tóku fram að þeim
fyndist ólíklegt að veðrið spilltist næstu
2­3 tímana.
Flugvélin kom á tilsettum tíma og það
var orðið dimmt á Þingeyri, þótt aðstæður
þar væru mér í fersku minni. Heimflugið
var tíðindalaust, nema það var eitthvert
ólag á ljósunum í mælaborði vélarinnar.
Oftar en ekki var slökkt á þeim, en þá brá
flugmaðurinn vasaljósi á loft til að sjá á
mælana. Var þessu greinilega vanur og
hafði engin orð um. Ég man að ég var
hálffúll út í Ólaf að hafa ekki haft með sér
smá brjóstbirtu til að hressa okkur í heim­
fluginu.
Rifjaðist nú upp fyrir mér sagan af
Bernharði Stefánssyni alþingisforseta.
Hann var að leggja upp í flug til Akur­
eyrar og Hrefna kona hans lagði til að
þau breyttu nú vana sínum og færu þurr­
brjósta. Yfir Sauðárkróki losnaði hluti úr
hreyfli og lenti á vélinni með miklum
dynk. Þá mælti Bernharð: „Nú förumst
við kona, og ég ófullur. Og það er þér að
kenna!“
Þessi leiðangur kenndi mér að tvær
reyndar og klárar hjúkrunarkonur geta vel
séð um heilbrigðisþjónustu í héraði eins
og á Flateyri. Þar var greinilega allt í góðu
lagi og fólk sem ég hitti upplifði ekki mik­
inn læknaskort. Eftir situr minningin um
skemmtilegan dag og ánægjuleg kynni.
Héraðslæknir í einn dag
Þingeyrarflugvöllur við Dýrafjörð,
þar sem forðum bjó Gísli Súrsson.
Ljósmynd: Mats Wibe Lund.