Fréttatíminn - 01.04.2016, Blaðsíða 8

Pólitísk inneign
Sigmundur Davíð berst nú fyrir lífi sínu
sem stjórnmálamaður. Í upphafi kjörtíma-
bilsins átti hann meiri pólitíska inneign en
nokkur annar íslenskur stjórnmálamaður.
Heldur hefur gengið á þá inneign það sem
af er kjörtímabili þrátt fyrir auknar þjóðar-
tekjur vegna aukins ferðamannastraums
og almennt ágætra horfa í þjóðarbú-
skapnum. Sigmundur stóð því ekki sterkt
þegar ljóstrað var upp um leynifélag
þeirra hjóna á bresku Jómfrúaeyjum og
leynikröfur þeirra í bú föllnu bankana.
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
1
6
-0
6
0
8
Þótt hagsmunaárekstur Sig-
mundar Davíðs sé alvarlegasti
hluti Wintrismálsins, að hann hafi
komið að samningum við kröfuhafa
bankanna án þess að segja neinum
frá því að eiginkona hans átti kröfur
í búin, er athyglisvert hversu sköll-
ótt frásögn þeirra hjóna er af tilurð
félagsins á Bresku Jómfrúaeyjum og
skattskilum þess.
Gunnar Smári Egilsson
gunnarsmari@frettatiminn.is
Það er náttúrlega fráleitt að halda því fram að
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson hafi gert grein
fyrir sínum málum varðandi aflandsfélag eigin-
konu sinnar og kröfu þess í slitabú föllnu bank-
anna. Bjarni Benediktsson, fjármálaráðherra
og formaður Sjálfstæðisflokksins, hefur meðal
annars haldið þessu fram. Það sama gerði hann
alla tíð varðandi aðkomu Hönnu Birnu Krist-
jánsdóttur, þáverandi innanríkisráðherra. Það
er hins vegar ekki svo að sá sem er sakaður um
brot geti einn og sjálfur útskýrt sitt mál. Jafnvel
ekki þótt hann taki viðtal við sjálfan sig eins og
Sigmundur Davíð gerði.
Þannig er um frásögn Sigmundar Davíðs og
Önnu Sigurlaugar Pálsdóttur, konu hans. Þau
leggja fram alls kyns fullyrðingar og tilgreina
ártöl og upphæðir en þegar utanaðkomandi
reynir að setja þær í samhengi við aðra atburði
en sambúð þeirra hjóna og stjórnmálaþátttöku
Sigmundar Davíðs virðist frásögnin æði götótt.
Það liggur ekki einu sinni fyrir hvort þau
hjónin hafi notið skattalegs hagræðis af stofn-
un félagsins né í hvaða tilgangi það var stofnað
á aflandseyju.
Óljós skattskil í upphafi
Samkvæmt frásögn Sigmundar og Önnu var fé-
lagið Wintris stofnað seint á árinu 2007 á bresku
Jómfrúaeyjum. Í yfirlýsingu Sæmundar Valdi-
marssonar hjá KPMG er sagt að eignarhlutur
Önnu Sigurlaugar hafi verið færður henni til
eignar í skattframtölum frá og með tekjuárinu
2008; það er ári eftir að til félagsins var stofnað.
Í yfirlýsingu Sæmundar hjá KPMG kemur
fram að frá og með 2009 hafi verðbréf í eigu
Wintris hafi verið tilgreind í skattframtali Önnu.
Árið áður var krafa hennar á félagið færð til
bókar í skattframtalinu.
Þessi yfirlýsing KPMG segir ekki að þau hjónin
hafi ekki haft neitt skattalegt hagræði af því að
eiga félag á Bresku Jómfrúaeyjum. Yfirlýsingin
tekur aðeins til eigna frá 2008 og tekna af verð-
bréfum frá 2009. Í henni er enginn samanburð-
ur á skattskilum vegna þessa félags og sambæri-
legs félags sem skráð hefði verið á Íslandi.
Fyrirkomulag sem hentar skúrkum
Hjónin lýsa stofnun félagsins svo að viðskipta-
bankinn þeirra hafi útvegað stjórnarmenn í fé-
laginu. Það var ekki fyrr en á árinu 2009 sem
þeir sögðu sig úr stjórn og Anna Sigurlaug varð
stjórnarmaður. Þá er ekki hægt að skilja annað
en aðeins tvö hlutabréf hafi verið gefin út, ann-
að á Sigmund og hitt á Önnu. Í yfirlýsingunni
segir að Anna hafi keypt bréf Sigmundar á dollar
2009 samhliða því sem hún gekk inn í stjórn.
Þau rökstyðja lágt verð hlutabréfsins með því
að hlutir í félaginu hafi í sjálfu sér verið lítils
sem einskis virði þar sem fjármunir Önnu Sigur-
laugar hafi verið lánaðir félaginu. Anna átti því
kröfu á félagið, kröfurnar sem KPMG vísar til.
En hvers vegna voru þau hjónin að stofna
svona félag. Félagið var ekki neitt neitt í sjálfu
sér og með einhverja leppa sem stjórnarmenn,
menn sem ólíklegt er að þau hjónin hafi nokkru
sinni heyrt eða séð?
Þetta fyrirkomulag var alsiða á Bresku Jóm-
frúaeyjum og öðrum aflandssvæðum. Þótt til-
gangurinn hafi alls ekki alltaf verið illur þá var
þetta fyrirkomulag notað af versta illþýðinu
sem nýtti sér fjármálaþjónustu þessara svæða.
Stofnað var félag í skattaskjóli sem var í raun
tóm skel með þarlendum lögmönnum í stjórn.
Þeir gátu verið stjórnarmenn í tugum þúsunda
félaga. Nöfn þeirra voru þau einu sem utanað-
komandi gat nálgast. Leynd hvíldi yfir hverjir
hluthafarnir voru. Að ekki sé talað um hverjir
áttu kröfur á félagið.
Skuldabréf vegna skattleysis
Í yfirlýsingu Sigmundar og Önnu kemur fram
að þau hafi fjárfest í skuldabréfum á íslensku
bankanna og að Wintris hafi gert um 500 millj-
ón króna kröfu í þrotabú þeirra.
En hvers vegna vildu þau fjárfesta í skulda-
bréfum bankanna í árslok 2007? Og meira að
segja í víkjandi skuldabréfum á Landsbankann,
bréf með alls engum tryggingum sem brunnu
upp um leið og bankarnir féllu?
Skattalögum var þannig háttað árið 2007 og
2008 að íslensk fyrirtæki þurftu ekki að greiða
skatt af hagnaði vegna íslenskra hlutabréfa en
það sama gilti ekki um erlend félög. Þau þurftu
að borga skatta af hlutabréfahagnaðinum á
Íslandi.
Þessu var hins vegar öfugt farið með
skuldabréf. Erlent félag sem fjárfesti í ís-
lenskum skuldabréfum þurfti ekki að borga
neinn skatt á Íslandi af vaxtatekjum sínum
af þessum bréfum. Án efa hefur það ráðið
miklu um að Wintris keypti fremur skulda-
bréf en hlutabréf.
Lögum komið yfir skattaskjólin
Árið 2004 sömdu þeir Snorri Olsen, Indr-
iði H. Þorláksson og Skúli Eggert Þórðar-
son skýrslu um skattsvik fyrir Geir H.
Haarde og tóku meðal annars á skatta-
undanskotum og -svikum í gegnum
aflandsfélög. Upp úr þessari skýrslu
voru samin lagafrumvörp til breytinga
á skattalögum. Það gekk þó erfiðlega
að koma ákvæðum vegna aflandsfé-
laga í lög og það var ekki fyrr en í tíð
ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardótt-
ur að samþykktar voru breytingar
á skattalögum sem náðu utan um
aflandsfélögin. Fyrri ríkisstjórnir
töldu slíkt ekki tímabært.
Það sem er mikilvægast varðandi
Wintris er að þar með tóku íslensk
stjórnvöld upp svokallaðar CFC-regl-
ur, reglur sem Bandaríkjamenn höfðu
beitt síðan á sjöunda áratugnum og flest
Evrópulönd áratugum saman. Þessar reglur fela
í raun í sér þvingaða samsköttun helstu eigenda
slíkra aflandsfélaga og félaganna sjálfra.
Pólitískur skandall Útskýringar Sigmundar og Önnu kveikja fleiri spurningar
Götótt frásögn Sigmundar
Það er af þeim sökum sem verðbréfaeign
Wintris er sett inn í skattaframtal Önnu Sigur-
laugar. Slíkt var skylt frá og með áramótum
2010 en svo virðist sem þau hjónin hafi ákveðið
að aðlaga skattaskil sín þessum reglum frá og
með tekjuárinu 2009, enda hefur lagabreyt-
ingin varla farið framhjá Sigmundi þótt hann
hafi verið utan þings þegar lögin voru sett, rétt
fyrir kosningarnar í apríl 2009.
Samkvæmt nýju lögunum var skattinum
heimilt að samskatta eigendur og erlend félög
ef félagið var skráð á Íslandi, ef það hafði ís-
lenskt heimilsfang í samþykktum eða ef raun-
veruleg framkvæmdastjórn var með heimilis-
festi á Íslandi. Þegar Anna gekk í stjórn Wintris
uppfyllti félagið síðasta skilyrðið.
Tap dregur úr skattgreiðslum
Af yfirlýsingum Sigmundar og Önnu má ráða
að þau hafi frekar óhagræði en hag af því að
Wintris sé skráð á Bresku Jómfrúaeyjum. Það
má ætla að svo sé þegar skattareglur eru skoð-
aðar. Vegna samsköttunar þarf Anna Sigurlaug
að borga tekjuskatt af tekjum sínum af eign-
um inn í Wintris, allt að 46 prósent sé miðað
við hæsta þrep. Það er mun hærra en ef hún
greiddi sér arð upp úr íslensku einkahluta-
félagi. Þá væri skatturinn 20 prósent.
Á það ber hins vegar að líta að inni í Wintris
er mikið tap vegna falls íslensku bankanna. Þau
hjónin hafa sagt að heimtur þeirra af kröfum
Wintris hafi verið um 16 prósent af 500 millj-
ón króna kröfu. Inn í Wintris er því um 420
milljón króna uppsafnað tap, sem kemur til
frádráttar tekjum áður en skattur er lagður á.
Hjónin geta ekki flutt það tap með sér í ís-
lenskt félag. Það má því ætla af frásögn þeirra
að þau hafi hag af því að halda félaginu utan-
lands á meðan þetta tap klárast. Þegar það
klárast er tími til að halda heim.
Gengishagnaður og höft
Þótt þau hjónin hafi tapað miklu við fall
bankanna, eða um 420 milljónum króna,
þá geta þau huggað sig við að restin af
peningunum var í erlendri mynt þeg-
ar krónan féll árið 2008. Við það nær
því tvöfölduðust erlendar eignir í verði,
miðað við íslenska krónu. Það er því
ekki rétt sem Sigmundur sagði í viðtali
að þau hjónin hefðu verið betur sett
ef féð hefði verið geymt í verðtryggðri
krónu. Verðtrygging ver fé fyrir verðlags-
breytingum en fall krónunnar skilar sér
ekki allt inn í verðlag heldur aðeins sem
nemur hlutfall innfluttra vara.
Þar sem Winstris var stofnað fyrir Hrun og
féð flutt út áður en gjaldeyrishöft voru lögð á
var eignin í þessu erlenda félagi undanþegin
gjaldeyrishöftum. Ef þau hjón hefðu átt ís-
lenskt félag hefðu þau þurft að gera grein
fyrir gjaldeyriseign sinni og sækja um und-
anþágur.
Það er því margskonar hagræði sem
þau hjón hafa haft af því að geyma féð á
aflandseyju og margvíslegur hagur sem
þau hafa haft af því. Til að meta hann til
fulls þurfa Sigmundur Davíð og Anna Sig-
urlaug að leggja fram ítarlegar upplýsingar.
Það dugar ekki að þau yfirheyri sjálf sig.
8 | FRÉTTATÍMINN | HELGIN 1. APRÍL–3. APRÍL 2016