Fréttatíminn - 01.04.2016, Blaðsíða 38

Sonja Georgsdóttir listakona
fékk sinn skerf af þolraunum
á meðan hún lifði. Hún lést
úr krabbameini í septem-
ber en hafði glímt við geð-
heilsuna í áraraðir. Bók um
ævistarf hennar kemur út
um helgina.
Sonja Georgsdóttir var í forsíðu-
viðtali við Fréttatímann í sumar og
lýsti þá glímu sinni við líkamlega
og andlega heilsu. Þegar viðtalið
var tekið hafði Sonja greinst með
krabbamein á lokastigi og var sátt
við að deyja. Glíman við geðið
hafði reynst henni erfið um ævina
og haft mótandi áhrif á persónu
hennar og myndlistarverk. „Sonja
var greind með sjúkdóm sem heitir
„borderline“. Hún vann mikið með
landakort, brotalínur og mörk í
eiginlegum og óeiginlegum skiln-
ingi,“ segir María Pétursdóttir,
gömul vinkona Sonju og ritstýra
yfirlitsbókarinnar Gildi / Values.
„Hún var sterkur persónuleiki
og litríkur. Mikil dýrakona og
sást gjarnan á gangi um borgina
með páfagauk á öxlinni og hunda
í bandi. Lengi vel gekk hún með
kanínuna sína í sérsaumuðum
magapoka.“
Sonja lærði myndlist í Myndlist-
arskólanum og síðar í School of Vi-
sual Arts í New York. Hún bjó lengi
í Bandaríkjunum og var uppalin
í Danmörku. „Það fór ekki mikið
fyrir henni sem myndlistarkonu
á Íslandi en það kom mér á óvart
þegar hún lést, hve mörg verk hún
skildi eftir sig. Hún hafði verið
mjög afkastamikil þrátt fyrir að
vera oft á tíðum óvinnufær vegna
veikindanna,“ segir María.
Þegar Sonja áttaði sig á því í
að hún hefði tapað baráttunni
við krabbameinið fór hún að
leggja drög að yfirliti yfir verk sín.
María lagði henni lið og stóð fyrir
söfnun á hópfjármögnunarsíðunni
Karolína fund, svo hægt væri að
fjármagna prentun bókarinnar.
Söfnunin tókst vel og hafa vinir
Sonju, þau María, Almar Ingason
og Bragi Halldórsson, unnið hörð-
um höndum við að skrásetja verk
hennar og gera þeim skil í bókinni.
Í tilefni af útgáfu bókarinnar verð-
ur einnig opnuð sýning á verkum
Sonju í húsakynnum Samtakanna
‘78 á laugardag. | þt
Gylfaflöt 7 112 Reykjavík 587 8700 krumma.is
Hama perlurnar fáið þið í
verslun við Gylfaflöt
Virginia Gillard lærði leik-
list og trúðaleiklist í París
hjá frægum trúðaleikara og
hefur unnið sem trúður þar
úti til að hjálpa bæði veikum
börnum og eldra fólki með
heilabilun. Hún segir rauða
nefið geta gert kraftaverk
og vonast til að koma
trúðaverkefni á fót fyrr en
síðar í íslenska heilbrigðis-
kerfinu. Um þessar mundir
leikur hún í barnaleikritinu
HVÍTT sem fengið hefur
frábæra dóma.
Erla Sigurlaug Sigurðardóttir
ritstjorn@frettatiminn.is
Virginia fæddist á Englandi, ólst
upp í Ástralíu, nam í París og hefur
búið á Íslandi frá árinu 2012 með
fjölskyldu sinni. Hún fluttist til
Skotlands eftir nám og vann í 12
ár með leikarahópi sem skemmti
langveikum börnum og heilabil-
uðum á sjúkrastofnunum, en þetta
var fyrsta samtvinnaða lista- og
heilsuverkefnið þarlendis. Hjá
börnunum voru Virginia og félagar
trúðalæknar. „Markmiðið var að
færa þeim leikinn aftur, það er svo
mikilvægt að leika sér sem barn,
þótt þú sért veikur. Trúðaleiklist
virkar, en trúðar eru með lægstu
stöðuna í samfélaginu, þeir bera
enga ábyrgð, þeim fylgir áhyggju-
leysi og sakleysi og börnin finna að
þau geta hjálpað trúðunum því þau
eru klárari en þeir. Það er alltaf
verið að hjálpa veiku börnunum en
þarna gátu þau hjálpað trúðunum
og það jók á vellíðan og sjálfstraust
þeirra,“ segir Virginia.
Verkefnið með heilabiluðum
snerist um að trúðafjölskylda
mætti í heimsókn til þeirra og
lífgaði upp á fábreyttan daginn.
„Við vorum vel til höfð og með
rauða nefið. Við vorum klaufaleg
og fyndin en listin felst í því að
spinna á staðnum og láta þeim
líða sem einhvers virði. Trúðarnir
voru til í allt, það var mikil gleði
og við sungum saman og hlógum
mikið og þau hjálpuðu trúðunum.
Ef maður náði tengingu við þau í
aðeins 5 mínútur eða lengur var
árangrinum náð.“
Virginia á sér draum um að
koma trúðaverkefninu, sem hún
kallar Góðir gestir, inn í íslenskt
heilbrigðiskerfi og vinnur hún að
því að sækja um styrki og kynna
verkefnið. Sem stendur hefur leik-
konan í nógu að snúast, en hún
setti meðal annars á fót barnaleik-
ritið HVÍTT sem fengið hefur frá-
bæra dóma. Hvítt leiksviðið verður
að lokum afar litríkt og skilaboðin
um fjölbreytileikann eru börn-
unum skýr en þau taka virkan þátt
í sýningunni.
Virginía segir að trúðar geti haft góð áhrif á geðheilsu fólks.
Hvernig á að vinna leikinn?
Hvítur riddari Gunnar 4 til Finnur
6, skák. Það er gaman að leika sér.
Öllu gamni fylgir þó iðulega einhver
alvara, sérstaklega ef kappi/keppni
er bætt við leikinn. Um „ramma“
og reglur skipulagðra leikja þarf að
ríkja samræmd sátt. Ég sá í fréttum
í þar síðustu viku að stórmeistarinn
og núverandi Íslandsmeistari, nafni
minn Steingrímsson, er ekki sáttur
við breidd þeirra skákborða sem til
stendur að nota á Opna Reykjavík-
urmótinu í skák. Það kom ekki fram
í fréttinni hvort borðin væru of mjó
eða of breið. Héðinn segir skákhefð-
ina hér á landi mikla og að við höf-
um átt íþróttamenn/listamenn í list
leiksins á heimsmælikvarða. Ég tel
að hann hafi nokkuð til síns máls.
Ég „drep“ stundum tíma með
því að færa „menn“ á borði í sím-
anum. Það er mjög skemmtileg og
góð rækt við og fyrir hugann. Ég
finn hvað það er gott að gleyma sér
í smækkaðri mynd af „heiminum“ á
skákborðinu. Þar eru, líkt og mörg
okkar upplifum í lífinu, kóngar,
drottningar, peð, biskupar og stað-
fastir hrókar. Án þess að hafa leitt
hugann sérstaklega að skákborðinu
á símanum efast
ég ekki um það
að það krefðist
aðlögunar ef
borðið, og þar
með hinir 64
reitir, mjókk-
uðu eða
breikk-
uðu. Slíkt
gæti haft
áhrif á þá
einbeit-
ingu og
íhugun sem leikurinn krefst af
skákmanninum.
Það að „sjá“ fram í tímann er
eiginleiki sem getur komið sér vel.
Að geta beitt rökhugsun, innsæi og
ímyndun með listrænum tilburðum
í fléttum og flækjum með það að
markmiði að „sigra“ er góð æfing
fyrir lífið. Auk þess er sú einbeiting
og hugarró, þó með síkvikri orku
undir niðri, sem leikurinn krefst
prýðilegt „tæki“ til að vinna gegn
því einbeitingarleysi og athyglis-
bresti sem hin sítengda veröld
samtímans virðist oft valda okkur
mörgum. Hjá okkur „leikmönnum“
ætti það hvort sigur næst, jafnt-
efli er boðið eða tap ekki að vera
aðalatriðið og hinir manngerðu
„getu“kvarðar Elo-stiga og aðrir
samkeppnismælikvarðar ættu að
vera aukaatriði. Stórmeistarar
og atvinnumenn búa við annað
sniðmát. Þar er „mátið“ eindregið
markmið leiksins og því ramminn
mikilvægur.
Lundreykjadælingurinn Magnús
Ásgeirsson þýddi um árið hið forna
kvæði og lífsspeki Omars Khayyám
(1048-1141), Rubáiyát. Omar var
múslimatrúar og orti um fegurð lífs-
ins, léttleikandi ástarbríma í tungls-
ljósi og nautn og neyslu áfengra
drykkja. Kvæðið er magnþrungin
frásögn tilvistar mannskepnunnar.
Undurfagurt og djúpt. Í erindi XLIX
fjallar skáldið um hverfulleika
lífsins og vanmátt mannsins. Þar
dregur hann sterka mynd af okkur
mannpeðunum gagnvart skapar-
anum. Við erum á endanum alltaf
skák og mát þó mörg okkar upp-
lifum lífið sem þrátefli.
Utan hringsins
Héðinn Unnsteinsson
Í daga og nætur skiptist skáborð eitt.
Af skapavöldum er þar manntafl þreytt.
Þær færa oss til og fella oss, gera oss mát.
Og frú og kóngi er loks í stokkinn þeytt.
(O.K)
Trúðaleiklist í heilbrigðiskerfinu virkar
Verk eftir Sonju Georgsdóttur úr
bókinni Gildi / Values.
Ævistarfið litað af geðveiki
Sonja Georgsdóttir lærði myndlist í Myndlistarskólanum og síðar í School of Visual Arts í New York.
38 | FRÉTTATÍMINN | HELGIN 1. APRÍL–3. APRÍL 2016