Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1976, Side 7

sjúkrahúsi og einnig fyrir hópa t. d.
í heilsuvernd. Þetta kerfi miðar að
því að finna út þau vandamál sjúk-
lingsins sem hjúkrun getur leyst,
brjóta þau til mergjar og meta þau.
Hjúkrunarferli má greina í 4 aðal-
þætli og þeir eru:
1. Söfnun upplýsinga um sjúkling-
inn.
2. Niðurstöður upplýsinga.
3. Aætlanagerð.
4. Framkvæmd.
Algengt er að skipta ferlinu á
þennan hátt, en sjá má t. d. skipt-
ingu í þrjá þætti:
1. Hjúkrunarjournal.
2. Hjúkrunargreiningu.
3. Hjúkrunaráætlun.
Þetta felur í raun og veru það
sama í sér og hið fyrrnefnda. Einnig
má líka sjá þáttaskiptingu þar sem
síðasti þátturinn nefnist mat, en í
skiptingunni sem verður lýst hér, er
gert ráð fyrir að hver þáttur feli í
sér mat.
Eg mun þá í stórum dráttum skýra
hvað hver þáttur felur í sér. Fyrsti
þátturinn felur í sér upplýsinga- og
gagnasöfnun varðandi sjúklinginn.
Hér þarf hjúkrunarfræðingurinn að
gera sér ljóst hvaða upplýsingar
skipta máli. Reynt er að flokka upp-
lýsingarnar með tilliti til t. d. dag-
legar venjur sjúklings, klinisk ein-
kenni og niðurstöður rannsókna. Hér
þarf einnig að athuga hvernig á að
afla upplýsinganna og hvar þær er að
fá.
Upplýsingasöfnunin fer fram með
viðtölum við sjúklinginn, skoðun og
athugun á sjúklingi. Upplýsingar er
líka m. a. að fá frá fjölskyldu sjúk-
lings og úr sjúkrasögu. Upplýsinga-
söfnunin er umfangsmest í hyrjun er
sjúklingur kemur til meðferðar, en
hún er þó samfelld meðan á meðferð
sjúklings stendur, sem og aðrir þætt-
ir kerfisins. Þegar upplýsingasöfnun
er lokið eru þær metnar og af þeim
dregnar ályktanir sem leiða til nið-
urstöðu um hjúkrunarþörf sjúklings-
ins. Þegar hjúkrunarfræðingurinn
hefur athugað upplýsingar og kom-
ist að niðurstöðu, er næsti þáttur að
gera hjúkrunaráætlun. Eins og segir
áður miðar þetta kerfi að því að
finna út vandamál sjúklingsins, þess
vegna er lögð mikil áhersla á sam-
vinnu við sjúklinginn. Varðandi
hjúkrunaráætlun, þá leggur hjúkrun-
arfræðingurinn tillögu um áætlun-
ina fyrir sjúklinginn, útskýrir hana
og ræðir við sjúklinginn. Áætlunin
tekur mið af ákveðnu marki og fram-
kvæmdir eða leiðir að markinu eru
metnar. Áætlunin felur í sér hverjir
af hjúkrunarliðinu sjái um fram-
kvæmdirnar. Síðasti þátturinn er þá
framkvæmd áætlunarinnar. Fram-
kvæmdin felur líka í sér mat, áhrif
framkvæmda á sjúklinginn verður að
meta með hliðsjón af markmiði.
Hér hef ég reynt í fáum orðum að
útskýra megin þætti hjúkrunarferlis.
í byrjun virðist þetta e. t. v. flókið
kerfi, en við notkun verður það ó-
metanlegt „verkfæri“ fyrir hjúkrun-
arfræðinginn. Kostir þess eru, að
hægt er að nota það við hvaða að-
stæður sem er þar sem hjúkrun er
veitt. Það er hægt að aðhæfa það
sérhver j um sj úklingi / skj ólstæðingi,
það er talið spara tíma og stuðla að
hetri hjúkrun. Það felur í sér stöðugt
mat, sem verkar aftur til haka á þætti
kerfisins og úttak þess. Auk þess má
telja einn af kostum þessa kerfis, að
við getum skýrt betur hvað við erum
að gera, hvað hjúkrun felur í sér.
Þar sem þetta kerfi er notað hafa
að sjálfsögðu skapast ákveðin form
varðandi alla skýrslugerð og þau
atriði ferlisins sem skráð eru. í því
sambandi vil ég nefna kerfi sem
hlotið hefur skammstöfunina POR
fyrir „Problem oriented record“.
Upphafsmaður þess er handaríkja-
maðurinn Lawrence Weed. í slíkri
skýrslu er sjúklingurinn og vanda-
mál hans í brennidepli.
Form skýrslugerðarinnar getur
verið hreytilegt eftir því á hvernig
stofnun það er notað, en það grund-
vallast á fjórum þáttum:
1. Upplýsingum.
2. Byrjunaráætlun.
3. Framförum sjúklings.
4. Lokaúrdrætti.
Ég tel, að sé hjúkrun veitt með
hliðsjón af því kerfi sem kynnt hefur
verið, þá mun hver stofnun geta
myndað sitt eigið skýrsluform. POR-
kerfið mun þá vera mikill stuðningur
fyrir þá er vinna að gerð slíkra
forma.
Eins og segir í upphafi er tilgang-
urinn með þessari kynningu að vekja
áhuga á þessu kerfi, sem byggir á
fjórum megin þáttum, upplýsingum,
niðurstöðum, áætlun og framkvæmd,
og með það í huga að aðlaga það
okkar aðstæðum. Hjúkrunarferli er
mikilvægur þáttur í hinni almennu
hjúkrunarfræðikennslu í dag og þess
vegna nauðsynlegt að kynnast því.
Þess vegna vil ég hvetja alla hjúkr-
unarfræðinga til þess að afla sér
meiri þekkingar um hjúkrunarferli,
og ef við álítum það ákjósanlegt
verkfæri sem gerir okkur færari um
að veita betri hjúkrun, þá ber okkur
að taka það í notkun.
HEIMILDIR
BÆKUR:
Eckelberry, Grace K: Administratition of
comprehensive nursing care. New York,
Appelton-Century-Crofts, Meredith, 1971.
Fuerst, Elinor V. L. Wolff, M. Weitzel:
Fundamentals of nursing. Philadelphia,
5th ed., J. B. Lippincott, 1974.
Mitchell, Pamela: Grunnleggende syke-
pleie. Oslo. Yrkesopplæringsrádet for
hándverk og industri, Universitetsfor-
laget, 1974.
TÍMARIT:
Atwood, Judith, P. H. Mitchell, S. R.
Yarnall: The POR: A system for com-
munication. Nurs. Clin. of North Am.,
9: 229-234, June ’74.
Framh. á bls. 7
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS
5