Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2000, Blaðsíða 30

Megrunarlyf viö offitu
X El N ICAI |®^
O 1 M s 1 l a t
Fyrir þá sem þurfa
að léttast
Hylki 120mg: 42 stk.; 84 stk.
1 hylki 3svar á dag
með mat
Fylgikvillar offitu3:
Verulega aukin áhœtta (yfir þreföld áhœtta) Töluvert aukin áhœtta (tvö- til þreföld áhœtta)
Sykursýki (gerð 2) Kransœðasjúkdómur
Gallblöðrusjúkdómar Háþrýstingur
Hœkkaðar blóðfitur Slitgigt í hnjám
Insúlínviðnám Þvagsýrudreyri/-gigt
Mœði
Kœfisvefn
Lítillega aukin áhœtta (allt að tvöföld áhœtta)
Brjóstakrabbamein eftir tíðahvörf
Legslímukrabbamein
Ristilkrabbamein
Óeðlileg hormónaframleiðsla í œxlunarfœrum
Fjölblöðru-eggjastokksheilkenni
Minnkuð frjósemi
Mjóbaksverkir
Aukin áhœtta við svœfingu
Fósturgallar sem tengjast offitu móður
Flokkun eftir verkun: Lyf við offitu (ATC-flokkun A08AB01).
Lyfjaform og útlit: Hylki, blágrœn með áletrun .ROCHE' og .XENICAL 120'.
Virk Innlhaldsefni: Hvert hylki inniheldur 120 mg ortistat.
Lyfhrif: Orlistat er kröftugt, sórtœkt og langverkandi tyf sem hamlar virkni
lípasa í meltingarveginum. Það verkar í maga og smágirni með því að
mynda samgilt tengi við virka serín setið á lípasa í maga og lípasa frá brisi.
Óvirka ensímið getur því ekki hýdrólýseraö fitu úr fœðunnl, á formi
þríglýseríða, yfir í fríar fitusýrur og einglýseríð.
Ábendingar: Xenlcal er œtlað ásamt hitaeinlngaskertu fœði til meöferðar
hjá offitusjúklingum með þyngdarstuðul (BMI= þyngd(kg)/hœð(m)hœð(m))
hœrri eða jafn og 30 kg/m' (BMI) eða yfirþyngdar-sjúkiingum (BMI 28
kg/m2) með tengda áhœttuþœtti.
Meðferð með orlístati œtti einungis að hefja ef megrunarfœði eingöngu
hefur leitt til minnst 2.5 kg þyngdartaps á 4 vikum. Meðferð með oriístati á
að hœtta eftir 12 vikur ef sjúklingi hefur ekki tekist að losa sig við a.m.k. 5%
af líkamsþyngd sinni reiknað frá upphafi lyflameðferðar.
Skammtar og lyfjagjöf:
Fullorðnir: Ráðlagður skammtur af orlístatl er eitt 120 mg hylkl, sem á að
taka rétt fyrir, með eða allt að elnni klst. eftir máltið. Sé máltíð sleppt eða
hún án fitu á að sleppa að taka lyfið Inn.
Sjúklingurinn á að vera á fœði sem innlheldur öll nauðsynleg nœringarefnl.
en aðeins fœrri hitaeiningar en hans daglega þðrf segir til um og œttl um
30% hitaeininganna að vera úr fttu.
Mœlt er með rikuiegri neyslu ávaxta og grœnmetis.
Daglegri neyslu fitu, kolvetna og próteins skal drelfa á þrjár aðalmáltíðir
dagslns.
Ekki hefur verið sýnt fram á að ortístat skammtar stœrri en 120 mg þrisvar á
dag bœti árangur.
Áhrlf orlístats leiða til aukningar á fitu í saur, strax 24-48 klukkustundum eftir
inntöku. Þegar meðferð er hœtt veröur fituinnihald hœgða yfirleitt aftur
eins og það var fyrir meðferð, innan 48-72 klukkustunda.
Uþplýsingar um ðryggl og verkun eftir 2 ára notkun eru ekki fyrirliggjandi, þvl
œtti meðferð með oriístati ekkl að vara lengur en 12 ár.
Sérslaklr sjúklingahópar: Áhrif orlístats hjá sjúklingum með lifrar- og/eða
nýrnabllun, bðrnum og öldruðum sjúklingum hafa ekki verlö rannsökuð.
Bóm: Ortístat er ekki œtlað til notkunar handa bömum.
Frábendingar: Langvinnt vanfrásogsheilkenni. Gallteppa. Brjóstagjöf. Þekkt
ofnœmi fyrir orlístati eða einhverju af innihaldsefnum lyfsins.
Orlístat er ekki ráðlagt til notkunar á meðgöngu.
Sérstök varúð og varúöarreglur varöandi notkun: í klíniskum rannsóknum
var minnkun líkamsþyngdar við oriístat meðferð minni hjá sjúklingum með
fullorðinssykursýki heldur en hjá sjúklingum sem ekki voru með sykursýki.
Þegar orlístat er tekið getur nákvœmt eftiriit með sykursýkl lyfjameðferö
verið nauðsynlegt.
Meðferð með orlístati gefur hugsanlega truflað frásog fituleysanlegra
vítamína (A, D, E, K). Flestir sjúklinganna. sem fengu meðferð með orlístati í
allt að 2 ár í klinískum rannsóknum voru með A-, D-, E- og K-vítamin og
befakarótíngildi sem voru Innan eðlilegra marka. Til að tryggja fullnœgjandi
nœringu á að ráðleggja sjúklingum á megrunarfœði að neyta fœðu sem
inniheldur ávexti og grœnmeti og íhuga skal neyslu fjðivitamína. Vítamín á
að taka minnst 2 klst. eftir gjóf ortístats eða að kvöldi fyrir svefn.
Ráðleggja skal sjúklingum að halda sig vlð það matarœði sem mœlt er
með (sjá kafla um skammta). Hœtta á meltingartruflunum (sjá kafla um
aukaverkanir) getur aukist t>egar oriístat er tekið með fiturikri fœðu (t.d.
fœða með 2000 hitaeiningum á dag, þar sem > 3U% hltaeininga úr fitu
jafngildir > 67 g af fitu). Daglegri fltuneyslu œtti að dreifa á þrjár
aðalmáltíðir dagsins.
Ef orfístat er tekið með einstakrl fiturikri máltíð, geta líkur á meltingar-
truflunum aukist.
Milliverkanir: Samtímis gjóf orlístats og fibrata, akarbósa. blguaníða eða
lyfja sem valda lystarieysi er ekki ráðlögð ef rannsóknir á milliverkunum eru
ekki fyririiggjandi.
Þegar warfarín eða önnur segavarnariyf eru gefin ásamt orlistati (stórir
skammtar og langtima meðferð) á að fylgjast með blóðstorkugildum.
Engar milliverkanir við dígoxín, fenýtóln, getnaðarvarnartöflur, nífedipín.
nífedipín forðalyf, eða alkóhól hafa komið fram.
Pravasfafin: Ef orlístat er gefið sjúklingum sem taka pravastatín aukast
(skammtaháð) aukaverkanlr pravastatíns, þ.á.m. rákvöðvasundrun, vegna
aukinnar blóðþéttni pravastatíns. Það getur þurft að breyta skammti
pravastatíns.
Vítamín og betakarótín: Taka þarf tillit til minnkunar á frásogi D- og E-
vítamíns og betakarótins (sjá kafla um sérstök varúð og varnaðarorð
varðandi notkun).
Meöganga og brjóstagjöf: Notkun oriístats á meðgöngu er ekki ráðlögð.
Enn sem komið er eru ekki fullnœgjandi upplýslngar fyrirliggjandi um tóku
oriistats hjá þunguðum konum til þess að meta hugsanleg áhrif orlistats á
því að valda afbrigðileika í fóstri eða eituráhrifum.
Þar sem ekki er vitað hvort orlistat berst i brjóstamjólk á ekki að nota oriístat
við brjóstagjöf.
Áhrif á akstur og stjórnun vélknúinna fœkja: Ekkert hefur komið fram sem
bent gœti til að lyfið hafi áhrif á hœfni til aksturs eða stjórnunar vélknúinna
tœkja.
Aukaverkanir: Aukaverkanir af völdum orlístats eru aðallega frá meltingar-
vegi. Á fyrsta meðferðarári voru algengustu aukaverkanimar frtublettir frá
endaþarmi (27% sjúklinga), hœgðavottur með vindgangi (24% sjúklinga),
bráð þörf fyrir hœgða-losun (22% sjúklinga), fitugar/seigfljótandi hœgðir
(20% sjúklinga). þunnfljótandi hœgðir (12%sjúkknga), aukin hœgða-losun (11%
sjúklinga) og vangeta við stjórn á hœgðum (8% sjúklinga).
Tíðni aukaverkana minnkaði með langtímanotkun orfötats.
Aðrar meðferðartengdar aukaverkanlr sem komu fram vtÖ tíðni > 2% og
með tíðni >1% yfír tyfíeysu voru: Meltingarfœri: Kviðverkir/-óþœgindi. vind-
gangur, þunnfljótandi hœgðir, linar hœgðir. verkir/óþœgindi í endaþarmi,
tannkvillar og tannholdskvillar. Öndunarfœri: Sýkingar í efri öndunarfœrum.
sýkingar í neðri öndunarfœrum. Mlðtaugakerfi: Höfuðverkur. Kynfœri:
Tíðatruflanir. Geð: Kvíði. Almennar: Þreyta. Þvagfœri: Sýkingar í þvagrás.
Ofskömmtun: Ekki hefur verið greint frá ofskömmtun orfistats. Einstakir 800 mg
skammtar og endurteknir skammtar allf að 400 mg þrisvar á dag í 15 daga
hafa verið þrófaðir bœði hjá fólki sem er innan eðlilegra þyngdarmarka og
hjá offitusjúklingum. án marktœkra aukaverkana. Auk þess hafa 240 mg
skammtar þrisvar á dag verið gefnir offrtusjúklingum I sex mánuði. Eigi
umtalsverð ofskömmtun oriistats sér stað. er mœlt með því að fylgst sé með
sjúklingnum í sólarhring. Rannsóknir á dýrum og mönnum hafa bent til þess
að öll áhrif á líkamann af vóldum hömlunar á lipasa gangi hratt til baka.
Pakkningar og hámarksverð í smásölu frá 1.7.2000:
Hylkl 120 mg: 42 stk. (þynnupakkað): 5.039 kr.; 84 stk. (þynnupakkað): 8.941 kr.
nema sjúklingur hafi tyfjaskírteini. E8i- og órorkulífeyrisþegar með lyfjaskírteini
greiða að hámarki 1.250 krónur fyrir lyfið. en aðrlr að hámarkl 4.500 krónur.
Afgreiöslutilhögun: Lyfið er lyfseðiisskytt. Heimilt er að ávtsa lyfmu til 100
daga notkunar í senn.
Helmlldlr:
1) Sjöström L, Rlssanen A, Andersen T, et al. Randomised placebo-controlled trlal of orlistat for weight ioss and prevention of weight regain in obese patients. Lancet 1998; 352; 167-73.
2) Hollander PA, Elbein SC, Hlrsch IB, et al. Role of orlistat in the treatment of obese patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 1998; 21 (8): 1288-94.
3) WHO. Prevention and management of the global epidemic of obesity. Report of the WHO Condultation on Obesity (Geneva, 3-5 June, 1997). Geneva: WHO.