Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2000, Blaðsíða 35

-Álit og tillögur nefndar um heílsufar kvenna
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið hefur sent frá sér
bækling þar sem fram koma tillögur nefndar um heilsufar
kvenna sem skipuð var 19. maí 1995.
Nefndinni var falið að kanna heilsufar íslenskra kvenna
og gera tillögur um með hvaða hætti mætti snúa við því
ástandi að konur búi almennt við verri heilsu en karlar, ef
vísbendingar um það reyndust vera réttar.
Nefndin telur að forsenda þess að vinna megi mark-
visst að úrbótum í heilsufari kvenna sé að auknum fjár-
munum verði varið til rannsókna þannig að unnt verði að
vinna úr þeim gögnum sem þegar liggja fyrir og/eða afla
nýrra upplýsinga með það að markmiði að stefnumarkandi
aðgerðir í heilbrigðisþjónustu byggist í framtíðinni á traust-
um kynbundnum rannsóknarniðurstöðum.
Nefndin leggur til að heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra samþykki þau meginatriði sem sett eru fram og skipi
verkefnisstjóra til að hrinda í framkvæmd tillögum nefndar-
innar. Meðal verkefna verkefnisstjórnarinnar yrði að semja
rannsóknaráætlanir og stuðla að því að efla grundvöll
rannsókna með því að vinna að þeim atriðum sem lögð er
áhersla á.
Tillögur nefndarinnar:
1. Fylgt verði eftir í verki þeim samþykktum á vettvangi
Alþjóðaheilþrigðisstofnunarinnar, sem íslendingar hafa
staðið að, varðandi aukna umfjöllun um heilsufar kvenna
með því að tryggja kynþundið mat á forvörnum, sjúk-
dómsgreiningu, meðferð og endurhæfingu sjúklinga.
Tillögur um framkvæmd:
1. Gera þarf átak í rannsóknum á heilbrigðissviði í a.m.k.
fimm ár og efla með markvissum hætti úrvinnslu á
rannsóknargögnum sem þegar eru til.
2. Gæta þess framvegis að allar heilsufarsupplýsingar, bæði
frá opinberum aðilum og einkaaðilum, verði kyngreindar.
3. Safnað verði markvisst saman, t.d. af embætti land-
læknis, upplýsingum um notkun heilbrigðisþjónustu
sem ekki er greidd af almannafé til að heildaryfirsýn yfir
kynbundna notkun þjónustu sé fáanleg.
4. Kanna orsakir mismunandi notkunar kynjanna á heil-
brigðisþjónustu, úrlausnir sem konur fá og leita orsaka
fyrir því að konur leita í ríkari mæli en karlar eftir óhefð-
bundnum lækningaaðferðum.
2. Samfélagið njóti starfskrafta kvenna.
Til að svo verði þarf samfélagið að
taka þátt í að axla áþyrgð á störf-
um þeirra innan fjölskyld-
unnar og viðurkenna
líffræðilegt hlut-
skipti þeirra.
Tillögur um fram-
kvæmd:
1. Grípa til markvissra
aðgerða til að stuðla
að jöfnum áhrifum
karla og kvenna í
samfélaginu.
2. Laga samfélagið að
breyttri fjölskyldugerð og
atvinnuþátttöku kvenna,
m.a. með því að tryggja
að konur gjaldi ekki fyrir
líffræðilegt hlutskipti sitt á vinnumarkaði. í því sambandi
þarf að breyta fyrirkomulagi þannig að hluti
fæðingarorlofs verði bundinn við föður og að útlagður
kostnaður atvinnurekanda af barneignum launamanns
greiðist af öllum atvinnurekendum, óháð kyni starfs-
manna þeirra, t.d. úr sjóði sem allir atvinnurekendur
greiða til. Einnig þarf að efna til samvinnu við aðila
vinnumarkaðarins til að stuðla að launajafnrétti kynjanna.
3. Styrkja fjölskylduna og hvetja til samábyrgðar foreldra á
uppeldi barna, t.d. með sveigjanlegum vinnutíma fyrir
foreldra.
4. Hvetja til samábyrgðar á umönnun aldraðra og tryggja fleiri
úrræði fýrir aldraða sem þurfa á mikilli þjónustu að halda.
3. Gripið verði til nauðsynlegra ráðstafana svo að íslend-
ingar geti staðið við skuldþindingar sínar um að fram-
kvæma sáttmála Sameinuðu þjóðanna um afnám alls
misréttis gegn konum.
Tillögur um framkvæmd:
1. Meta ólaunuð störf, m.a. umönnunarstörf í þágu barna,
fatlaðra og aldraðra, inn í þjóðhagsreikninga.
2. Skrá heimilisofbeldi og skrá það sem heilsufarslegt
215
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 76. árg. 2000