Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2002, Síða 26

Hollvinauppeldi og tenglabanki
Það hefur lengi verið áhugamál margra innan Hollvinasamtak-
anna og hollvinafélaganna að kandídatar yrðu sjálfkrafa með-
limir í Hollvinasamtökunum og einstökum félögum við út-
skrift. Það skref hefur þó ekki verið stigið til fulls. Á hinn
bóginn hafa einstök félög hrint þessu í framkvæmd með sín-
um hætti. Vil ég þar fyrst og fremst nefna Hollvinafélag hjúkr-
unarfræðideildar en þar hafa kandídatar verið skráðir beint í
félagið við útskrift nema þeir óski annars sérstaklega. Þetta
hefur verið framkvæmanlegt vegna óvenju sterkra tengsla deild-
ar og félags og einstaklinga þar innanborðs. Mér er nær að
halda að gamla „hollsystraandrúmsloftið“ sé enn við lýði og er
það vel ef það nýtist á nýjum vettvangi.
Þar sem Hollvinafélag hjúkrunarfræðideildar hefur með
þessum hætti byggzt hraðar upp en önnur félög fer á næstu
árum að verða grundvöllur fýrir því að styðja enn betur við
rannsóknir, kennslu og hvaðeina sem verða má hjúkrunarfræð-
inni til framdráttar. Þannig verður enn ánægjulegra að taka
þátt í starfseminni og sjá árangur.
Nú á þessu vori er meiningin að gera fyrsta samræmda
átakið í því að skrá kandídata í hollvinafélög. Það verður þó
gert á grundvelli hvers félags um sig en útskriftarárganginum
ekki smalað inn í heilu lagi.
Meiningin er ekki bara að styrkja félögin sem slík heldur
ekki síður að efla tengsl kandídata við sinn gamla skóla.
Við viljum ekki láta staðar numið í uppbyggingunni til
framtiðar heldur einnig líta aðeins um öxl. Því er það að okkur
langar að biðja alla eldri útskriftarhópa um að tilnefna einn
mann sem tengil við Hollvinafélagið og koma því nafni, síma
og netfangi ásamt upplýsingum um útskriftarár til skrifstofu
Hollvinasamtakanna. Með því móti á að vera auðvelt að ná til
einstakra hópa og árganga með lítilli fyrirhöfn. Það er von
okkar að hjúkrunarfræðingar bregðist skjótt og vel við þessum
tilmælum og sendi okkur nöfn á helztu „sprautunum“, þessum
nauðsynlegu einstaklingum sem alltaf eru til í að kalla saman
hópinn á netfangið sigstef@hi.is fyrir miðjan júní nk.
Eins og svo oft áður hafa Hollvinasamtökin átt samstarf
við Stúdentaráð um þetta átak og verður haldinn undirbún-
ingsfundur nú i aprilmánuði og stefnan tekin á að fá sem flesta
kandídata og tengla við júníútskrift.
Með sumarkveðju,
Sigríður Stefánsdóttir,
framkvæmdastj óri
RELPAX Pflzer AySTÖFLUR, (fHmuhúðaöar); N 02 C C R
Hver tafla innihcldur: Eletriptan, hýdróbrómið, 20 mg eða 40 mg. Laktósa.
Litarefni: Títantvíoxíð (E 171) og Sunset Yellow (E110).
Ábendingar: Bráð meöferð á höfuðverk migrenikasta með eða án fyrirboða (aura).
Skammtar og lyfjagjöf: Töflumar á að taka svo fljótt sem auðið er eftir að migrenihöfuðverkur byijar en lyfið verkar einnig þótt það sé tekið á siðari stigum migrenikasta. Sýnt hefur verið fram á að eletriptan tekið á meðan á fyrirboða stendur
kemur ekki i vcg fyrir höfuðverk. Því á aðeins að taka lyfið eflir að mígrenihöfuðverkurinn byijar og ekki skal taka töflumar fyrirbyggjandi við mígrcni. Töflumar á að gleypa heilar með vatni.
Skammtastœrdir handa fullordnum (18-65 ára): Ráðlagður upphafsskammtur er 40 mg. Ef mígrenið hefur ekki lagast 2 klst. eftir að taflan var tekin, má ckki taka aðra töflu í þessu sama kasti. Ef fyrsta taflan verkaði á migrenið og höfuðverkurinn
kemur að nýju má taka aðra töflu en þó verða að líða að minnsta kosti 2 klst. á milli fyrstu og annarrar töflu. Ekki má taka stærri skammt en 80 mg á sólarhring. Eldri sjúklingar (eldri en 65 ára): Lyfið er ekki ætlað öldruðum.
Skert lifrarstarfsemi: Ekki er þörf á að breyta skömmtum hjá sjúklingum með vægt- til mcðalskcrta lifrarstarfsemi. Lyfið er ekki ætlað sjúklingum með alvarlega skerta lifrarstarfsemi. Skert nýmastarfsemi: Ráðlagður byrjunarskammtur hjá
sjúklingum með vægt- til meðalskerta nýmastarfsemi er 20 mg. Ekki má taka stærri skammta en 40 mg á sólarhring.
Lyfið er ckki ætlað sjúklingum með alvarlega skerta nýmastarfsemi.
Skammtastœrdir handa börnum (6-17 ára): öryggi og verkun hjá bömum hefur ekki veriö metin. Ekki er mælt með notkun þess hjá þessum aldurshópi (sjá Lyfjahvörf).
Frábendingar: Ofnæmi fyrir eletriptani eða einhveiju af innihaldscfnum lyfsins. Alvarlega skert lifrar- eða nýmastarfsemi. Meðalalvarlegur cða alvarlegur háþrýstingur eða ómeðhöndlaður háþrýstingur. Sjúklingar mcð staðfestan
kransæðasjúkdóm, þ.m.t. blóðþurrð í hjarta (hjartaöng, saga um hjartadrcp og staðfcsta einkennalausa blóðþurrð), huglæg eða hlutlæg cinkenni um blóðþurrð í hjarta eða kransæðaherping (Prinzmetal's angina). Sjúklingar meö vemlegar
hjartsláttartruflanir eða hjartabilun. Sjúklingar með sjúkdóma i útlægum æðum. Sjúklingar með sögu um heilablóðfall eða skammvinnt blóðþurrðarkast. Meðferð með ergótamini eða afleiðum ergótamíns (þ.m.t. metýsergíð), innan 24 klst. eftir
gjöf eletriptans (sjá Milliverkanir). Samtímis meðferð með öðmm 5-HTl viðtaka örvum. Varnaðarorö og varúðarreglur: Lyfið á ekki að nota samtímis kröftugum CYP3A4 hemlum svo sem ketókónazóli, itrakónazóli, erytrómýcíni,
klaritrómýcíni, jósamýcíni og prótcasa hemlum (rítónavír, indinavir og nelfinavír). Lyfið á aðeins að nota þegar staðfest greining á mígreni liggur fyrir. Relpax er ekki ætlaö til meðhöndlunar á helftarlömunar- sjónlömunar- og heilastofnsmigreni
(hemiplegic, ophthalmoplegic og basilar migraine). Ekki ætti ekki að nota lyfið til mcðhöndlunar á óhefðbundnum höfuðverkjum likt og höfuðverk sem gæti verið vcgna undirliggjandi sjúkdóma (heilablóðfall, rifinn slagæðagúlpur) þar sem
æðasamdráttur í heila getur verið skaðlegur. Eletriptan getur tengst tímabundnum einkennum þar á meðal bijóstverk og herpingi sem getur verið mikill og tengist hálsi (sjá Aukaverkanir). Þegar grunur leikur á að þessi einkenni bendi til
blóðþurröarhjartasjúkdóms á að hætta töku lyfsins og gera viðcigandi ráöstafanir. Mælt er með rannsókn á kransæðum áður en notkun hefst, hjá sjúklingum þar sem likur eru á ógreindum hjarta- eða kransæðasjúkdómum (t.d. sjúklingar með
háþrýsting, sjúklingar með sykursýki, reykingafólk og þeir sem nota nikótínsamsetningar, karlmenn eldri en 40 ára, konur eftir tíðahvörf og þeir scm eru með fjölskyldusögu um kransæðasjúkdóm). Rannsókn á kransæðum sannkcnnir ekki alla
sjúklinga mcð kransæðasjúkdóma og í einstaka tilvikum hafa komið fram alvarlegir hjartasjúkdómar hjá sjúklingum án undirliggjandi kransæðasjúkdóma þegar þeir hafa fengið 5 HTl viðtakaörva. Sjúklingum með staðfestan kransæðasjúkdóm
á ckki að gefa eletriptan (sjá Frábendingar). 5 HTl viðtakaörvar hafa verið tengdir við kransæðaherping. í sjaldgæfum tilvikum hafa blóðþurrðar-hjartasjúkdómar og fleygdrep verið tengdir við notkun 5 HTl viðtakaörva. Aukavcrkanir geta verið
algengari þegar náttúrulyf sem innihalda Jóhannesaijurt (Hypericum perforatum) eru notuð samtimis triptönum. Á lækningalegu skammtabili hcfúr sést örlitil og afturkræf hækkun á blóðþiýstingi þegar skammtur eletriptans er 60 mg eða hærri.
í kliniskum rannsóknum hefur þessi hækkun þó ekki verið tcngd klinískum áhrifum. Áhrifin voru mikið greinilegri hjá sjúklingum með skerta nýmastarfsemi og hjá öldruðum sjúklingum. Milliverkanir:
Áhrif annarra lyfja á eletriptan: í klínískum undirstöðurannsóknum á cletriptani var ckkcrt sem benti til milliverkana við betablokka, þríhringlaga geðdeyfðarlyf, sérhæfða serótónin endurupptökuhemla og flúnarisín. Niðurstöður úr fyrri
kliniskum rannsóknum á milliverkunum þessara lyfja eru ekki fyrirliggjandi (aðrar en fyrir própranólól, sjá hér að neðan). Greining á lyfjahvörfum hjá þátttakendum i kliniskum rannsóknum benda til þess að óliklegt sé að eftirtalin lyf hafi áhrif
á lyfhrif elctriptans: betablokkar, þríhringlaga geðdeyfðarlyf, sérhæfðir scrótónin endurupptökuhemlar, hormóna uppbótarmeðferð byggð á östrógenum, getnaðarvamarlyf til inntöku sem innihalda östrógen og kalsiumgangalokar.
Eletriptan er ekki hvarfcfni fyrir mónóaminóoxídasa (MAO). Því þarf ekki að gera ráð fyrir milliverkunum eletriptans og MAO-hemla. Formlegar rannsóknir á milliverkunum hafa þvi ekki verið gerðar. í klínískum rannsóknum með própranólóli
(160 mg), verapamili (480 mg) og flúkónazóli (100 mg) jukust Cm„ cletriptans og flatarmál undir blóðþétttniferli. í klíniskum rannsóknum á erýtrómýcíni (1.000 mg) og ketókónazóli (400 mg) sem em sértækir og öflugir CYP3A4 hcmlar kom
fram grcinilcg aukning á C^ fyrir elctriptan og AUC. Þessi aukning á útsetningu var tengd lengdum helmingunartíma eletriptans úr4,6 klst. i 7,1 klst. meö erýtrómýcini og úr 4,8 til 8,3 klst. með ketókónazóli (sjá Lyfjahvörf). Relpax ætti því
ekki að nota samtímis öflugum CYP3A4 hemlum eins og ketókónazóli, ítrakónazóli, erytrómýcíni klaritrómýcini, jósamýcíni og próteasa hemlum (rítónaviri, indínaviri og nelfinavíri). í klinískum rannsóknum á koffcin/ergotamín til inntöku sem
gefið var 1 og 2 klst. eftir gjöf eletriptans kom fram lítils háttar en samt samleggjandi hækkun á blóðþrýstingi sem er fyrirsjáanleg út frá lyfjafræðilegum eiginleikum þessara tveggja lyfja. Ekki er ráðlegt að gcfa lyf sem innihalda crgótamín eða
lyf af korndrjólagerð (t.d. díhýdróergotamín) innan 24 klst. frá inntöku eletriptans. Einnig ættu að líða a.m.k. 24 klst. frá gjöf lyfs sem inniheldur crgotamin áður en cletriptan cr gefið.
Áhrif eletriptans á önnur lyf: Engar in vitro eða in vivo vísbendingar eru um að elctriptan í ráðlögðum skömmtum (og þeirri þéttni sem þeim fylgir) minnki eða auki virkni niðurbrotsenzýmanna cýtókróm P 450 þar með talið CYP3A4. Það er
þvi ólíklcgt að cletriptan valdi klíniskt mikilvægum milliverkunum fyrir tilstilli þcssara cnzýma.
Meöganga og brjóstagjöf: Engin klínísk gögn liggja fyrir um notkun eletriptans á mcðgöngu. Akstur og stjórnun vinnuvéla: Mígrcni cða mcðferð með Relpax getur valdið syfju eða svima hjá sumum sjúklingum. Ráðleggja á sjúklingum að
mcta hæfni sína til að vinna nákvæmisverk svo sem akstur í migrenikasti og cftir inntöku lyfsins. Aukaverkanir: Algengustu aukverkanir scm komu fram eru þróttleysi, svefnhöfgi, ógleði og sundl. Klíniskar rannsóknir byggðar á
slembivalsúrtaki, þar sem notaðir voru 20, 40 eða 80 mg skammtar sýndu fram á að tíðni aukavcrkana hefur tilhneigingu til að vera skammtaháð. Algcngar (>1%): Almennar: Þróttleysi, einkenni frá bijósti (vcrkur, þrcngsli eða þrýstingur),
höfuðverkur, kviðverkir, bakverkir og hrollur, herpingur i kverkum. Hjarta og œdar: Hitatilfinnig eða roði, hjartsláttarónot, hraðtaktur. Meltingarfæri: Ógleði, munnþurrkur, meltingartruflanir. Stoðkerft: Vöðvaslen, vöðvaþrautir. Taugar:
Svefnhöfgi, sundl, dofi eða brengluð skynjun, tilfinnig um stífni eða stirðleika, minnkað snertiskyn og svimi.
öndunarferi: Bólga í koki. Húð og undirhúð: Sviti. Ofskömmtun: Einstaklingar hafa fengiö 120 mg í einum skammti án verulegra aukaverkana. Út frá lyfjafræðilegum eiginleikum lyfja úr þessum flokki má hins vegar gera ráð fyrir að hækkaður
blóðþrýstingur eða alvarlegri sjúkdómar frá hjarta og æðakerfi geti komið fram við ofskömmtun. Við ofskömmtun á að beita hefðbundinni stuðningsmeðferð eftir þvi sem þarf. Helmingunartimi útskilnaðar eletriptans er um 4 klst. og þvi ætti að
fvlgjast með sjúklingum og gera ráðstafanir um almenna stuðningsmeðferð í að minnsta kosti 20 klst. eftir ofskömmtun eða á meðan einkenni vara. Áhrif blóð- og kviöskilunar á þéttni eletriptans í sermi eru ekki þekkt.
Utlitslýsing: Appelsinugular, kringlóttar kúptar töflur. Töjlur 20 mg: 6 mm i þvermál mcrktar „REP20“ á annarri hliðinni og „Pfizer“ á hinni. Töjlur 40 mg: 7mm i þvermál merktar „REP40“ á annarri hliðinni og „Pfizcr" á hinni. Pakkningar:
Töjlur, Jllmuhúðaóar 20 mg: 3 stk. (þynnupakkning); 6 stk. (þynnupakkning). Tðjlur, fdmuhúðaóar 40 mg: 3 stk. (þynnupakkning); 6 stk. (þynnupakkning).
Verð: 20 mg, 3 stk. 2.394 kr.
20 mg, ó.stk. 4.699 kr
40 mg, 3 stk. 2.394 kr.
40 mg, 6 stk. 4.699 kr.
90
Tímarit hjúkrunarfræðinga ■ 2. tbl. 78. árg. 2002