Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2002, Qupperneq 42

þróunin verða svipuð hér á landi, að geðhjúkrunin færist
meira frá stofnunum út í samfélagið.“
— Er ekki hætt við að meira álag verði á aðstandendur
hins geðsjúka í kerfi eins og því danska?
Díana: „Það er í öllum tilfellum mikið álag á aðstandend-
um þegar einstaklingur innan íjölskyldunnar veikist af geð-
sjúkdómi. En okkur finnst að í þessu kerfi sé hægt að vinna
vel að forvörnum og grípa fyrr inn í en áður og með því að
grípa fljótt inn í þá styttist legutiminn.“
Andleg líðan og líkamlegt heilbrigði fara saman
- Sjáið þið fyrir ykkur að geðhjúkrunarfræðingar komi meira
inn í forvamir? Sem foreldri finnst mér ég t.d. fá góðar upp-
lýsingar um það hvernig hægt er að forða barninu mínu ffá
slysum en veit ekkert um það hverjir eru áhættuþættirnir
varðandi geðsjúkdóma barna og unglinga.
Díana: „Fræðsla er það sem þama skiptir mestu máli og
geðhjúkrunarfræðingar hafa verið duglegir við að gefa út
bæklinga og annað fræðsluefni, t.d. leiðbeiningar fyrir að-
standendur geðsjúkra, Leiðarljós, bækling um kvíðaraskanir
barna og unglinga og fleira. En við gætum án efa komið þama
meira að.“
Svava: „Við, hjúkrunarfræðingar, mættum vera duglegri að
skrifa og beina athygli fólks að mikilvægi þess að geðheilsan
sé í lagi. Alveg eins og alltaf er verið að tala um mikilvægi
Með heimahjúkrun má
Bergþóra Reynisdóttir býr í skemmtilegu einbýlishúsi í Kópa-
voginum. Við setjumst í garðstofuna þaðan sem útsýni er yfir
yndislegan garð og fjöll í ijarska. Frá heimilinu rekur Berg-
þóra fyrirtæki sem hún stofnaði í ágúst 1998, Liljuna ehf. sem
er heimahjúkrun á geðsviði. Nú er komið að þeim tímamótum
að Bergþóra þarf að ráða til sín fagfólk svo að hægt sé að
sinna aukinni eftirspurn eftir þjónustunni. „Það var að frum-
kvæði endurskoðunarskrifstofunnar Deloitte &Touche að mér
var boðið á námskeiðið Fmmkvöðla AUÐUR veturinn 2000
til að læra að reka fýrirtæki. Þama ríkti einstakt andrúmsloft
og var ég óspart hvött til frekari dáða. Eitt af verkefnunum var
að útbúa viðskiptaáætlun. Ég útbjó áætlun fýrir fýrirtækið mitt
og sendi hana í samkeppnina Nýsköpun 2000. Viðskiptaáætl-
unin tókst það vel að hún hlaut þriðju verðlaun í samkeppn-
inni. Þetta jók sjálfstraustið og ég hugsaði sem svo að úr því
að öllu þessu fólki hefði litist svona vel á þessi frumkvöðla-
spor hlyti ég að vera að gera eitthvað rétt,“ segir Bergþóra. Og
við höldum áfram að ræða starf hennar.
Fyrstu frumkvöðlaskrefin á Akureyri
„Á bak við núverandi starf er 20 ára þróun. Þetta hófst með
því að ég fór að vinna á Kleppsspítala eftir hjúkrunarfræði-
námið og var þar í 2 ár. Mér leið aldrei vel á geðdeildinni. Ég
106
likamsræktar ættum við að vekja athygli á tengslunum milli
andlegrar og likamlegrar vellíðunar. Við höfum verið að reyna
að beita okkur, bæði í samstarfi við heilbrigðisyfirvöld, innan
skólakerfisins og með því að vinna með ýmsum félagasam-
tökum. Fólk þarf því að vita hvað það á að gera og hvert það á
að leita verði það fyrir andlegu áfalli.“
- Hvers vegna eru félagasamtök líka að starfa að geð-
verndarmálum í viðbót við opinbera aðila?
Svava: „Þau uppfylla ýmsar þarfir sem opinberar stofnanir
gera ekki. Einstaklingar fara oft í „sjúklingshlutverkið" þegar
þeir leita til opinberra heilbrigðisstofnana en þegar þeir leita
til félagasamtaka þá eru móttökurnar oft aðrar. Ég held að
þetta sé rétt stefna, að félagasamtök starfi að geðvemdar-
málum.“
- Að lokum - hvert fara þeir sem vilja sérmennta sig í fag-
inu?
Svava: „Hægt er að fara í meistaranám við HÍ og sérhæfa
sig í geðhjúkrun. Einnig hafa hjúkrunarfræðingar farið til
útlanda og lært geðhjúkrun. Geðhjúkrunarfræðingar hafa t.d.
farið í nám til Belgíu, Norðurlandanna, Bretlands, Bandaríkj-
anna og víðar. Sjálf tók ég meistarapróf í fjölskylduhjúkmn í
Bandaríkjunum.“
Hér ljúkum við spjallinu við þær Svövu og Díönu og
skyggnumst næst á bak við tjöldin hjá geðhjúkrunarfræðingi
sem starfar sjálfstætt við heimageðhjúkrun.
komast hjá innlögn
fann til með sjúklingunum því mér fannst deildirnar óvistlegar
og var líka ósátt við allt það lyfjamagn sem ég var alltaf að
taka til og liggur við að troða í fólkið. Mér fannst að það hlyti
að vera hægt að gera eitthvað annað en það sem ég og annað
starfsfólk var að gera þama. Eftir áðurnefnda reynslu af störf-
um á geðdeild ákvað ég að fara í geðhjúkrunarnám. Að því
loknu vöknuðu enn frekar spurningar um geðmeðferðarstörf
og mér finnst sem ég sé núna loksins búin að finna svörin.“
Leið Bergþóm lá næst á Reykjalund þar sem hún vann í 5
ár, m.a. við að leggja grunn að geðsviði Reykjalundar. Þaðan
til Akureyrar þar sem hún vann við endurskipulagningu geð-
deildar fjórðungssjúkrahússins. Hún vann við geðhjúkrun,
bæði á sjúkrahúsinu og á heilsugæslustöðinni á Akureyri. I
nokkur ár hafði hún umsjón með geðhjúkrunarnámi við hjúkr-
unarnámsbraut Háskólans á Akureyri.
Það var svo á Akureyri árið 1993 að hún fékk leyfi hjá
Tryggingastofnun til að starfa sjálfstætt við heimageðhjúkrun.
„Þar með öðlaðist ég loks það sjálfstæði sem ég var búin að
þrá frá því ég lauk sérnáminu. I ársbyijun 2000 hóf ég að
kynna heimageðhjúkrunarstarfsemina á Stór-Reykjavikur-
svæðinu. Það eru einkum heilsugæslustöðvarnar og geðdeildir
Landspítala-háskólasjúkrahúss sem senda inn tilvísanir. Á
síðastliðnu ári vom 58 einstaklingar í geðmeðferð á vegum
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 78. árg. 2002