Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2002, Qupperneq 47

Hin hliðin:
„Nú vil ég bara hafa það skemmtílegf
Lisa Weile er danskur hjúkrunarfræðingur sem á ættir sínar að
rekja til íslands.
Hún býr í gömlu húsi við Nakkeskowejen í Kaupmanna-
höfii, húsið er ffá 1929 og þar hefúr hún búið í 22 ár. „Gat því
miður ekki sótt þig, því ég á engan bíl,“ segir hún um leið og
hún heilsar á stéttinni fyrir utan húsið, en ritstjóri Tímarits
hjúkrunarfrœðinga hafði falast eftir viðtali við hana í stuttri
dvöl í höfuðborg Danmerkur. Við göngum inn í anddyrið en
íbúð hennar er einkar falleg og tveir kettir koma hlaupandi fram
til að sjá hver kominn er. Annar er 11 ára gamall og hinn 6, hún
segist hafa látið sér duga einn kött en þegar vinkona hennar,
sem er 28 árum yngri en hún og bjó í næsta húsi, fékk sér
kærasta í London og flutti til hans þá kom kötturinn í heimsókn
og honum líkaði svo vel og köttunum tveimur kom svo vel
saman að hann flutti aldrei með eigandanum til London.
Lísa er komin á eftirlaun, varð 64 ára kvöldið áður og á
borðunum eru blómvendir sem bera vott um þennan áfanga í
lífi hennar. „Sjáðu þennan,“ segir hún og bendir á fallegan og
vel unninn blómvönd á borðinu. „Sá sem gaf mér þetta sagði
að blómasölukonan hefði sagt honum að fara og koma aftur
eftir 10 mínútur, því það tók svo langan tíma að koma honum
saman,“ segir hún og býður upp á afmælisköku frá deginum
áður. Hún er með meira af blómum hjá sér, greinilega blóma-
kona, jólastjömur í glugganum, páskaliljur og túlipanar i vasa.
„Móðurafi minn var íslenskur, hann hét Davíð Heilmann
Jóhannsson. Hann giftist danskri konu og var alltaf á leiðinni
til íslands, beið eftir að konan hans gæti komið með honum en
það varð þó aldrei af því.“ Lísa var í vist á íslandi hjá frænd-
fólki sínu 1957-58 að loknu stúdentsprófi og áður en hún hóf
nám í hjúkrun í Danmörku, þeim Emu Ámadóttur og Jóni
Bjama Kristinssyni að passa fjögur börn þeirra, dætumar
Lisa er þekkt fyrir baráttu fyrir auknum réttindum geðsjúkra.
Guðrúnu og Maríu sem létust af krabbameini fyrir aldur fram
og synina Anton, sem nú er forstjóri Glerborgar, og Pétur
Bjarnason, myndhöggvara. Þar lærði hún ágæta íslensku og
enn betri er hún var við íslenskunám á sumarnámskeiði í
Háskóla íslands á sjöunda áratugnum og skilur því allt sem
sagt er við hana, en segist ekki vön að tala, svo samræðurnar
fara fram á tveimur tungumálum, dönsku og islensku.
Fram að þeirn tíma var móðursystir hennar Lísa eina
manneskjan sem hún þekkti sem talaði íslensku. Hún bendir á
mynd af henni á veggnum andspænis, þar sem við sitjum í
sófanum, gömul mynd af glæsilegri, ungri konu. „Ég var bara
19 ára þegar ég fór til íslands, það var mikið ævintýri og ég
skildi fyrst ekki eitt einasta orð,“ segir hún og brosir. Síðan
hefúr hún heimsótt landið átta sinnum, síðast nú fyrir um
tveimur árum og sýnir myndband sem hún tók á ferð sinni um
landið.
Hún hefur starfað við geðhjúkrun mestalla ævina, fór að
vinna sem hjúkrunarfræðingur á geðdeild skömmu eftir að
hún útskrifaðist. „Ég kunni þó of lítið og fékk um tíma nóg af
þessu. Ákvað þá að ráða mig sem skipsþemu og sigldi í eitt ár,
m.a. til Japan og Bangkok. Við vomm 42 í áhöfninni og við
sáum mikið og skipstjórinn kenndi mér mikið, t.d. í sambandi
við virðingarstöður um borð.“ En hjúkrunin átti þó ítök í
henni og hún segir það nánast hafa verið eins og opinberun að
lesa fyrstu bækumar um geðhjúkrun. Og síðan varð það hlut-
skipti hennar að miðla þekkingu, fyrst í London 1980 þar sem
haldin var fyrsta alþjóðlega ráðstefnan í geðhjúkrun þar sem
hún var aðalfyrirlesari og síðar víða um heim.
Þegar siglingunum lauk tók við nám í ensku og dönsku við
111
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 78. árg. 2002