Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2008, Qupperneq 13

Glæsilegt hús var byggt fyrir yfirlækni Heilsuhælisins á Vífilsstöðum í byrjun þriðja áratugar 20. aldar
ár árið 1933. Sjö ár voru liðin frá því flutt var
í nýtt hús en aðsókn sjúklinga var svo mikil
að stundum var nauðsynlegt að bæta við
rúmum á skrifstofu spítalans og skurðstofu.
Yfirhjúkrunarkonan lýsti ástandinu fyrir
Sigríði vinkonu sinni Eiríksdóttur og sagði:
„jvjið erum að kafna af þrengslum, húsið er
orðið svo alltof lítið og þess vegna verður
allt svo erfitt og leiðinlegt." Jóna hélt síðan
áfram og sagði:
En það sem þyngst hvílir á mér er þó
það að ég er svo hundleið á að vera
yfirhjúkrunarkona, en þó finnst mér að
ef ég ætti að fara héðan að þá mundi
ég skilja eftir hluta af sjálfri mér, það
er meinið við að vera svona lengi á
sama stað. Oft hefir mér dottið í hug
að biðja þig að láta mig fá pláss við
Líkn ef eitthvað losnaði af því mér
finnst stundum að mig langi til að
lifa meira prívatlífi en maður gerir á
svona stofnunum, en allt eru þetta
sjálfsagt vitleysu draumórar, sem ekkert
er takandi mark á, en það léttir hugann
að opna hann fyrir einhverjum (FÍH B/2
2. Bréf Jónu Guðmundsdóttur, dags. 9.
febrúar 1933).
Ríflega ári síðar var Jóna komin suður og
tekin við forstöðu Holdsveikraspítalans
í Laugarnesi. Hún var fædd á ísafirði,
lauk hjúkrunarnámi í maímánuði 1920
í Kaupmannahöfn og tók við stöðu
yfirhjúkrunarkonu í fæðingarbæ sínum
1. júní sama ár. Jóna tilheyrði fyrstu
kynslóð íslenskra hjúkrunarkvenna sem
gerði hvorki miklar né háværar kröfur
um launakjör en þess meiri til eigin
starfskrafta. Hún játaði engu að síður
fyrir vinkonu sinni að starfið fullnægði
ekki lífsþörfum hennar. Eftir að hafa
helgað líf sitt umönnun sjúklinga á
Sjúkrahúsi ísafjarðar í 13 ár viðurkenndi
yfirhjúkrunarkonan að hún vildi leysa þá
fjötra sem fylgdu búsetu á spítala.
Daglegur rekstur sjúkrastofnana á fyrstu
áratugum aldarinnar hvíldi aðallega á
vinnu einhleypra hjúkrunarkvenna og
ófaglærðs starfsfólks sem átti lítið sem
ekkert einkalíf. íbúarnir reyndu eflaust
að skapa heimilislegt andrúmsloft innan
veggja sjúkrastofnana en rétturinn til
hefðbundins fjölskyldulífs var bundinn við
læknastéttina. Glæsileg íbúðarhús voru
reist fyrir yfirlækna á Kleppsspítalanum
og Vífilsstaðahælinu og fjölskyldur þeirra.
Vorið 1939 flutti Helgi Ingvarsson ásamt
eiginkonu og börnum í yfirlæknishúsið
á Vífilsstöðum en hann tók við stöðu
yfirlæknis í ársbyrjun. Guðrún Pálína,
dóttir Helga, hefur lýst umskiptunum
sem fylgdu í kjölfar flutninga úr íbúð
aðstoðarlæknisins í yfirlæknishúsið:
Húsið var byggt 1919-1920 og var vandað
og gott. í því voru tvær stórar stofur,
önnur minni með arni og svaladyrum,
sem lágu út í garð. Borðstofan var
viðarþiljuð með bitum í lofti. Á neðri
hæð var einnig rúmgóð skrifstofa, sem
oftast var nefnd kontór, og hélst sú
nafngift áfram, en minni stofan gekk
undir nafninu „kabinett". Á loftinu var
stórt svefnherbergi með góðum svölum
og fimm minni herbergi. Vart var hægt að
hugsa sér meiri mun á þessu húsnæði og
litlu þröngu íbúðinni í búshúsinu (Guðrún
P. Helgadóttir, 1989).
Sama ár og Helgi og fjölskylda hans fluttu
í yfirlæknishúsið voru sérstakir bústaðir
fyrir hjúkrunarkonur teknir í notkun á
Vífilsstöðum. Þetta voru fyrstu hjúkrunar-
Tfmarit hjúkrunarfræðinga - 1. tbl. 84. árg. 2008
11