Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2008, Side 57

Gyöa Halldórsdóttir, Heilsuneti ehf.
Ásta St. Thoroddsen, hjúkrunarfræðideild Háskóla fslands
EINSTAKLINGURINN OG UPPLÝSINGASAMFÉLAGIÐ:
AÐGENGI AÐ EIGIN HEILBRIGÐISUPPLÝSINGUM
Útdráttur
Rafrænt aðgengi að heilbrigðisupplýsingum og -þjónustu
getur bætt heilsutengd lífsgæði almennings til
muna. Rannsóknir hafa sýnt að notendur gagnvirkra
heilsufarskerfa telja sig áhrifameiri og skilningsríkari á
eigið heilsufar. Notkunin auki öryggi þeirra og ábyrgð og
styrki gagnkvæmt traust vegna þjónustunnar. f stefnu um
íslenskt upplýsingasamfélag er lögð áhersla á rafræna
heilbrigðis- og félagsþjónustu við almenning, þar með
talið íbúa dreifbýlis, fatlaða og eldri borgara. Tilgangur
rannsóknarinnar var að kanna skilning, viðhorf og óskir
íslendinga um aðgang að eigin heilbrigðisupplýsingum og
þjónustu Tryggingastofnunar ríkisins (TR) á Internetinu.
Gerð var lýsandi rannsókn með tilviljunarvali 1400
einstaklinga úr þjóðskrá, örorkulífeyrisþega og annarra
íslenskra þegna á aldrinum 16 til 67 ára. Svörun var
34,9% og lýsandi tölfræði notuð með 95% öryggismörk
fyrir marktækni.
Yfir 90% þátttakendatöldu sig eigaað hafaaðgang að eigin
heilbrigðisupplýsingum og forráðamenn að upplýsingum
barna sinna. Minna en helmingur hafði skilning á sínum
réttindum til að fá aðgang að eigin heilbrigðisupplýsingum
og 10% reynslu af aðgangi. Spurningar um aðgang,
notkun aðgángs og notagildi sýndu marktækan mun á
þeim sem vissu og vissu ekki hvaða réttindi þeir höfðu til
að fá aðgang að eigin heilbrigðisupplýsingum. Langflestir
vildu sjá eigin upplýsingar (81%), sjá rétt sinn til bóta
(80%) og afsláttarkorts hjá TR (81%), ráða aðgangi að
eigin upplýsingum (85%) og þætti gagnlegt að skoða
eigin sjúkraskrá (79%). Mikill meirihluti taldi sig eiga að
hafa aðgang að upplýsingum hjá TR (82%), vildi nota
þar aðgangslykil (70%), taldi góða hugmynd að innleiða
rafræna sjúkraskrá (73%) og kosti hennar meiri en ókosti
(68%).
Rannsóknin er sú fyrsta sinnar tegundar á Íslandí. Þrátt
fyrir lágt svarhlutfall gefa niðurstöðurnar vísbendingar
sem nýta má við þróun rafrænnar heilbrigðisþjónustu
á íslandi. Áhrif gagnvirkra heilsufarskerfa á heilsufar
og heilsutengd lífsgæði íslendinga væri áhugavert
rannsóknarefni sem og áhrif á skilvirkni og hagkvæmni
heilbrigðisþjónustunnar á íslandi.
Lykilorð: Aðgengi, heilbrigðisupplýsingar, upplýsinga-
tækni, notendur heilbrigðisþjónustu, gagnvirk heilbrigðis-
þjónusta.
ENGLISH SUMMARY
Halldórsdóttir, G., and Thoroddsen, A.
The lcelandic Journal of Nursing (2008). 84(5), 55-63
THE INDIVIDUAL AND THE INFORMATION SOCIETY:
ACCESS TO OWN HEALTH INFORMATION
Electronic access to health information and services can improve
health related quality of life of people. Research has shown
that individuals using interactive health communication with
professionals consider themselves to have more influence and
better understanding of their own health. Such use reinforces
their security and accountability and mutual trust owing to
services. The lcelandic policy on information society puts its
emphasis on electronic health and social services, including
citizens in rural areas, disabled people and older citizens. The
research aim was to study lcelanders' perceptions, attitudes
and preferences regarding personal access to own health
information and services of the State Social Security Institute of
lceland (SSSI) on the Internet.
A descriptive study was made with a random sample of 1400
individuals, disability pensioners and other lcelandic citizens 16
to 67 years of age. Response rate was 34.9% and descriptive
statistics were used and 95% as confidence level of significance.
Over 90% of participants thought they should have access
to own health information and parents to their children's
information. Less than 50% understood their right to access
own health information and 10% had experiences of seeing it.
Questions about access, its use and utility showed significant
differences between those understanding and not understanding
their rights to access own health information. Most of the
participants preferred to see own information (81%), see their
right to compensation (80%) and discount status at SSSl
(81 %), be able to control access to their information (85%) and
would like to see their own health record (79%). Majority of
participants said they should have access to their information at
SSSI (82%), preferred using access keys (70%), liked the idea
of the electronic health record (73%) and thought it had more
pros than cons (68%).
The research is the first of its kind in lceland. Even if the
response rate was low results indicate cues that may be used
for evolution of electronic health services in lceland. To study the
impact of interactive health communication systems on health
and lcelanders quality of life is of interest, as well as the efficiency
and practicality within the health care services in lceland.
Keywords: Access, health information, informatics, health
consumer, interactive health service.
Correspondance: gyda@heilsunet.is
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 5. tbl. 84. árg. 2008
55