Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2008, Qupperneq 5

FORMANNSPISTILL
* KREPPAN, KJARAMÁL OG NIÐURSKURÐUR
í formannspistlinum í síðasta tölublaði fjallaði ég um þau tækifæri sem felast í nýjum
lögum um heilbrigðisþjónustu og Sjúkratryggingastofnun, bæði hvað varðar uppbyggingu
þjónustunnar og sjálfstæðan rekstur hjúkrunarfræðinga. Þá var fram undan hjúkrunarþing
FÍH undir yfirskriftinni „Breytt umhverfi - ný tækifæri". En skjótt skipast veður í lofti. Merking
þessarar yfirskriftar breyttist á einni nóttu því sannarlega búum við íslendingar nú við breytt
umhverfi en í allt annarri merkingu en yfirskriftin bar með sér. í stað umræðu um tækifæri
og útrás ræðum við nú um samdrátt, kreppu og niðurskurð.
fc
Elsa B. Friðfinnsdóttir.
Þaö er í raun erfitt að hugsa sér hvernig
það á að fara saman að skera niður
útgjöld opinberra stofnana, þar með
heilbrigðisstofnana, á sama tíma og
ástandið í samfélaginu kallar jafnvel á meiri
heilbrigðisþjónustu en nokkru sinni. Aukið
atvinnuleysi, kjararýrnun, almennaráhyggjur
um framtíðina, allt hefur þetta neikvæð áhrif
á heilsu fólks. Á tímum sem þessum er
í raun nauðsynlegt að bæta í fremur en
að draga saman í heilbrigðisþjónustunni.
Það þarf að auka þjónustu við skólabörn,
heimahjúkrun, geðhjúkruno.fl. Enstjórnvöld
hafa boðað 10% niðurskurð!
Þegar stjórnendur heilbrigðisstofnana
standa frammi fyrir því nánast
óframkvæmanlega verkefni að skera niður
kostnað um 10% en halda nokkurn veginn
sama þjónustustigi, leita þeir eðlilega í
þann einstaka þátt í rekstrinum þar sem
mest er að sækja, þ.e. í launaliðinn. Um
og yfir 70% af rekstri heilbrigðisstofnana
er launakostnaður, kostnaður við mann-
auðinn. Eflaust verða hefðbundnar leiðir
farnar, þ.e. að hætta allri yfirvinnu, banna
nýráðningar og ráða ekki í stöður sem
losna, og jafnvel kemur til uppsagna.
Beinar tillögur forstöðumanna liggja ekki
fyrir þegar þetta er skrifað.
Ég vara sérstaklega við tveimur að þar sem næga vinnu er að hafa.
sparnaðarleiðum sem gjarnan hafa verið Og það er nú sem endranær mikil
farnar á fyrri sparnaðartímum sem hvergi eftirspurn eftir vel menntuðum íslenskum
nærri jafnast þó á við það sem við hjúkrunarfræðingum víða um heim. Jafn-
íslendingar göngum nú í gegnum. Þá vel þó landið okkar togi ótrúlega sterkt í
á ég við að breyta samsetningu starfs- okkur aftur heim er alltaf hætta á að við
mannahópsins þannig að fækka í þeim aðstæður, eins og nú eru uppi, missum
hópi sem hefur mestu fagmenntunina við varanlega hóp hjúkrunarfræðinga úr
annars vegar og hins vegar að segja landi. Þann hóp megum við ekki missa,
upp nýliðunum í starfsmannahópnum. ekki síst í Ijósi þess að á næstu árum
Hvað fyrri þáttinn áhrærir er vægast fara stórir árgangar hjúkrunarfræðinga á
sagt varhugavert að fela aðstoðarstéttum lífeyri. Að óbreyttu stefnir því í enn meiri
í hjúkrun ábyrgð á hjúkrunarþjónustu manneklu í hjúkrun en við búum við í dag.
umfram það sem þær hafa menntun til. Það er óviðunandi fyrir skjólstæðingana
Á það við hvort sem er á sjúkradeildum, og kostnaðarsamt fyrir samfélagið.
fjölmennum eða fámennum hjúkrunar-
heimilum eða í heimahjúkrun. Hjúkrunar- Kjarasamningar hjúkrunarfræðinga renna
vandamál skjólstæðinga heilbrigðis- flestir út í lok mars á næsta ári, á
þjónustunnar hafa aukist og orðið 90 ára afmæli félagsins, á því ári sem
alvarlegri síðustu ár með hækkandi aldri efnahagslægðin hér á landi verður hvað
þjóðarinnar. Flóknari og margþættari dýpst. Kjarasamningagerðin fram undan
vandamál og miklar framfarir í þekkingu verður án efa með allt öðrum hætti en
og tækni krefjast meiri þekkingar og við áður höfum þekkt. Verkefnið nú er
færni af hjúkrunarfræðingum og aðstoðar- að verja kaupmáttinn, verja atvinnuna og
stéttum í hjúkrun en áður var. Besta verja grunnstoðirnar í íslensku samfélagi.
sparnaðarráðið (svo ekki sé talað um Hjúkrunarfræðingar og aðrir launamenn
hvað er best fyrir skjólstæðingana) er þurfa að sameinast um að verja þá hópa
að fyrirbyggja vandamálin eða greina sem veikast standa. Við þurfum að horfa
þau á byrjunarstigi og bregðast rétt við, til grunnþátta eins og að tryggja öllum
lágmarkafylgikvillahverskonarmeðferðar skólabörnum heitar máltíðir, að tryggja
ogtryggjahverjumskjólstæðingisérhæfða íþróttaiðkun barna, að gæta sérstaklega
hjúkrunarþjónustu. Til að svo megi verða að hag þeirra sem skulda námslán
þarf vel menntaða hjúkrunarfræðinga. ofan á aðrar skuldir, auka barnabætur,
Afsláttur af faglegum kröfum leiðir til vaxtabætur og því um líkt. Nú reynir á
óþæginda fyrir skjólstæðingana og innviði íslensks samfélags og mikilvægi
meiri kostnaðar þegar upp er staðið. þess að við stöndum saman.
Hin „sparnaðarleiðin", sem ég óttast að
einhverjir grípi til, er að segja upp yngstu Ég óska hjúkrunarfræðingum og öðrum
hjúkrunarfræðingunum eða að ráða þá lesendum gleðilegra jóla og farsældar á
ekki til starfa. Það er gömul saga og nýju ári. Ég þakka samskipti og samstarf
ný að yngra fólkið er óhræddara en á senn liðnu ári.
hinir eldri að leita á vit ævintýranna, í
þessu tilfelli að flytja úr landi og setjast
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 5. tbl. 84. árg. 2008
3