Dagblaðið Vísir - DV - 22.03.2016, Blaðsíða 14
Páskablað 22.–29. mars 201614 Fréttir
V
egna ört stækkandi óskuld
setts gjaldeyrisforða Seðla
bankans er nú til skoðun
ar af hálfu íslenskra
stjórnvalda að sá hluti
aflandskrónuvandans sem lýtur að
um 230 milljarða krónueignum í
eigu eða vörslu fárra erlendra fjár
festingarsjóða verði leystur að nánast
öllu leyti í gegnum gjaldeyrisuppboð.
Forsenda þess að slík leið verði farin
í fyrirhuguðu aflandskrónuútboði er
hins vegar að það takist að gera full
trúum fjárfestingarsjóðanna það ljóst
að þrátt fyrir umskipti í gjaldeyris
stöðu þjóðarbúsins þá séu þeir ekki
að fara njóta þess með útgöngu úr
höftum á hagstæðara gengi en ella.
Þannig er horft til þess, sam
kvæmt heimildum DV, að gengið í
slíku útboði mætti ekki vera hærra
en það var að meðaltali í þeim gjald
eyrisuppboðum sem fóru fram á ár
unum 2012 til 2015 í tengslum við
fjárfestingarleið Seðlabankans,
eða tæplega 220 krónur gagnvart
evru. Ef það verður reyndin að þessi
stærsti hluti aflandskrónustabbans –
kvikar krónueignir í eigu eða vörslu
fjögurra erlendra fjárfestingarsjóða
– fari allur úr landi í gegnum gjald
eyrisútboð á sambærilegu gengi þá
myndu um 150 milljarðar fara úr
forða Seðlabankans. Við slíka fram
kvæmd myndi hrein erlend skulda
staða þjóðarbúsins að sama skapi
batna enn frekar.
Kynnti næstu skref
Fram kom í máli Más Guðmunds
sonar seðlabankastjóra á árs
fundi Seðlabankans í liðinni viku
að fyrirkomulag og tímasetning
aflandskrónu útboðs yrði gert opin
bert von bráðar svo það gæti farið
fram á fyrri hluta þessa árs. Á ríkis
stjórnarfundi síðastliðinn föstudag
kynnti Bjarni Benediktsson, fjármála
og efnahagsráðherra, minnisblað um
þau skref sem yrðu tekin á næstunni
vegna aflandskrónuvandans. Þrátt
fyrir að Seðlabankinn muni sjá um
framkvæmd útboðsins þá er ljóst að
um er að ræða efnahagsaðgerð sem
er á forræði ríkisstjórnarinnar en
farsælar lyktir í þeim efnum munu
skipta miklu varðandi losun hafta á
íslensk heimili, fyrirtæki og lífeyris
sjóði í kjölfarið.
Sá hópur sem hefur leitt vinnu
stjórnvalda við undirbúning út
boðsins er skipaður þeim Bendikt
Gíslasyni, ráðgjafa fjármálaráðherra,
Lilju Alfreðsdóttur, aðstoðarfram
kvæmdastjóra á skrifstofu seðla
bankastjóra, Sturlu Pálssyni, fram
kvæmdastjóra markaðsviðskipta
og fjárstýringar Seðlabankans, og
Ingibjörgu Guðbjartsdóttur, fram
kvæmdastjóra gjaldeyriseftirlitsins.
Þá var bandaríski lögmaðurinn Lee
Buchheit einnig nýlega fenginn til að
veita stjórnvöldum ráðgjöf vegna út
boðsins, eins og greint var frá í DV í
síðustu viku.
Dýrkeyptur gjaldeyrisforði
Mikið innflæði gjaldeyris síðustu
misseri, einkum vegna straums
ferðamanna til landsins, hefur gert
Seðlabankanum kleift að byggja upp
óskuldsettan gjaldeyrisforða sem er
farinn að nálgast 400 milljarða króna.
Forða af þessari stærðargráðu fylgir
þó kostnaður en miðað við stöðu
forðans í árslok 2015 nam neikvæður
vaxtamunur á gjaldeyrisjöfnuði
bankans, þar sem innlendir vextir
eru mun hærri en möguleg erlend
ávöxtun forðans, um 18 milljörðum
á ársgrundvelli. Seðlabankastjóri
kom inn á þetta í ræðu sinni á árs
fundi bankans og sagði að þessi staða
gæti gert að verkum að „stærri hluti
[aflandskrónuvandans] verði leystur
í útboðinu með endanlegri hætti en
áður var útlit fyrir.“
Fram til þessa hefur verið áætlað
að leysa aflandskrónuvandann með
fjölvalsútboði. Þannig yrði annars
vegar haldið gjaldeyrisuppboð þar
sem aflandskrónueigendur myndu
greiða „verulegt álag“ kjósi þeir að
losna strax með fé sitt úr höftum og
hins vegar útgáfu ríkisskuldabréfs
í krónum til 20 ára með útgöngu
gjaldi fyrstu sjö árin eða skuldabréfi
til meðallangs tíma í evrum. Þeir fjár
festar sem fallast ekki á þessi skil
yrði stjórnvalda myndu þá enda með
krónueignir sínar á læstum reikn
ingum til langs tíma á engum eða
neikvæðum vöxtum. Vinna við gerð
lagafrumvarpa og útboðsskilmála í
tengslum við útboðin er á lokametr
unum. Að lágmarki sex vikur þurfa að
líða frá tilkynningu um útboðsskil
mála áður en það getur farið fram.
Þrátt fyrir að lagt verði upp með
það fyrirkomulag að fram muni fara
fjölvalsútboð þá er nú sem fyrr seg
ir möguleiki í stöðunni að lang
samlega stærsti hluti aflandskrónu
eigenda fari strax út úr landi í
gegnum gjaldeyrisuppboð – í stað
þess að meirihluti þeirra skipti á
eignum sínum fyrir ríkisskulda
bréf. Fyrir utan þann aflandskrón
ustabba sem nemur um 230 milljörð
um eiga aðrir erlendir aðilar einnig
innlán í íslenskum bönkum og rík
isverðbréf, sem eru ekki í vörslu er
Forðinn nýttur til að losa út 230 milljarða aflandskrónustabba
n Stærsti hluti aflandskrónuvandans gæti verið leystur í gegnum gjaldeyrisuppboð n Fái ekki hagstæðara útboðsgengi vegna bættrar stöðu þjóðarbúsins n Kynnt á ríkisstjórnarfundi
Hörður Ægisson
hordur@dv.is