Dagblaðið Vísir - DV - 22.03.2016, Blaðsíða 14

Páskablað 22.–29. mars 201614 Fréttir
V
egna ört stækkandi óskuld­
setts gjaldeyrisforða Seðla­
bankans er nú til skoðun­
ar af hálfu íslenskra
stjórnvalda að sá hluti
aflandskrónuvandans sem lýtur að
um 230 milljarða krónueignum í
eigu eða vörslu fárra erlendra fjár­
festingarsjóða verði leystur að nánast
öllu leyti í gegnum gjaldeyrisuppboð.
Forsenda þess að slík leið verði farin
í fyrirhuguðu aflandskrónuútboði er
hins vegar að það takist að gera full­
trúum fjárfestingarsjóðanna það ljóst
að þrátt fyrir umskipti í gjaldeyris­
stöðu þjóðarbúsins þá séu þeir ekki
að fara njóta þess með útgöngu úr
höftum á hagstæðara gengi en ella.
Þannig er horft til þess, sam­
kvæmt heimildum DV, að gengið í
slíku útboði mætti ekki vera hærra
en það var að meðaltali í þeim gjald­
eyrisuppboðum sem fóru fram á ár­
unum 2012 til 2015 í tengslum við
fjárfestingarleið Seðlabankans,
eða tæplega 220 krónur gagnvart
evru. Ef það verður reyndin að þessi
stærsti hluti aflandskrónustabbans –
kvikar krónueignir í eigu eða vörslu
fjögurra erlendra fjárfestingarsjóða
– fari allur úr landi í gegnum gjald­
eyrisútboð á sambærilegu gengi þá
myndu um 150 milljarðar fara úr
forða Seðlabankans. Við slíka fram­
kvæmd myndi hrein erlend skulda­
staða þjóðarbúsins að sama skapi
batna enn frekar.
Kynnti næstu skref
Fram kom í máli Más Guðmunds­
sonar seðlabankastjóra á árs­
fundi Seðlabankans í liðinni viku
að fyrirkomulag og tímasetning
aflandskrónu útboðs yrði gert opin­
bert von bráðar svo það gæti farið
fram á fyrri hluta þessa árs. Á ríkis­
stjórnarfundi síðastliðinn föstudag
kynnti Bjarni Benediktsson, fjármála­
og efnahagsráðherra, minnisblað um
þau skref sem yrðu tekin á næstunni
vegna aflandskrónuvandans. Þrátt
fyrir að Seðlabankinn muni sjá um
framkvæmd útboðsins þá er ljóst að
um er að ræða efnahagsaðgerð sem
er á forræði ríkisstjórnarinnar en
farsælar lyktir í þeim efnum munu
skipta miklu varðandi losun hafta á
íslensk heimili, fyrirtæki og lífeyris­
sjóði í kjölfarið.
Sá hópur sem hefur leitt vinnu
stjórnvalda við undirbúning út­
boðsins er skipaður þeim Bendikt
Gíslasyni, ráðgjafa fjármálaráðherra,
Lilju Alfreðsdóttur, aðstoðarfram­
kvæmdastjóra á skrifstofu seðla­
bankastjóra, Sturlu Pálssyni, fram­
kvæmdastjóra markaðsviðskipta
og fjárstýringar Seðlabankans, og
Ingibjörgu Guðbjartsdóttur, fram­
kvæmdastjóra gjaldeyriseftirlitsins.
Þá var bandaríski lögmaðurinn Lee
Buchheit einnig nýlega fenginn til að
veita stjórnvöldum ráðgjöf vegna út­
boðsins, eins og greint var frá í DV í
síðustu viku.
Dýrkeyptur gjaldeyrisforði
Mikið innflæði gjaldeyris síðustu
misseri, einkum vegna straums
ferðamanna til landsins, hefur gert
Seðlabankanum kleift að byggja upp
óskuldsettan gjaldeyrisforða sem er
farinn að nálgast 400 milljarða króna.
Forða af þessari stærðargráðu fylgir
þó kostnaður en miðað við stöðu
forðans í árslok 2015 nam neikvæður
vaxtamunur á gjaldeyrisjöfnuði
bankans, þar sem innlendir vextir
eru mun hærri en möguleg erlend
ávöxtun forðans, um 18 milljörðum
á ársgrundvelli. Seðlabankastjóri
kom inn á þetta í ræðu sinni á árs­
fundi bankans og sagði að þessi staða
gæti gert að verkum að „stærri hluti
[aflandskrónuvandans] verði leystur
í útboðinu með endanlegri hætti en
áður var útlit fyrir.“
Fram til þessa hefur verið áætlað
að leysa aflandskrónuvandann með
fjölvalsútboði. Þannig yrði annars
vegar haldið gjaldeyrisuppboð þar
sem aflandskrónueigendur myndu
greiða „verulegt álag“ kjósi þeir að
losna strax með fé sitt úr höftum og
hins vegar útgáfu ríkisskuldabréfs
í krónum til 20 ára með útgöngu­
gjaldi fyrstu sjö árin eða skuldabréfi
til meðallangs tíma í evrum. Þeir fjár­
festar sem fallast ekki á þessi skil­
yrði stjórnvalda myndu þá enda með
krónueignir sínar á læstum reikn­
ingum til langs tíma á engum eða
neikvæðum vöxtum. Vinna við gerð
lagafrumvarpa og útboðsskilmála í
tengslum við útboðin er á lokametr­
unum. Að lágmarki sex vikur þurfa að
líða frá tilkynningu um útboðsskil­
mála áður en það getur farið fram.
Þrátt fyrir að lagt verði upp með
það fyrirkomulag að fram muni fara
fjölvalsútboð þá er nú sem fyrr seg­
ir möguleiki í stöðunni að lang­
samlega stærsti hluti aflandskrónu­
eigenda fari strax út úr landi í
gegnum gjaldeyrisuppboð – í stað
þess að meirihluti þeirra skipti á
eignum sínum fyrir ríkisskulda­
bréf. Fyrir utan þann aflandskrón­
ustabba sem nemur um 230 milljörð­
um eiga aðrir erlendir aðilar einnig
innlán í íslenskum bönkum og rík­
isverðbréf, sem eru ekki í vörslu er­
Forðinn nýttur til að losa út 230 milljarða aflandskrónustabba
n Stærsti hluti aflandskrónuvandans gæti verið leystur í gegnum gjaldeyrisuppboð n Fái ekki hagstæðara útboðsgengi vegna bættrar stöðu þjóðarbúsins n Kynnt á ríkisstjórnarfundi
Hörður Ægisson
hordur@dv.is