Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.2017, Blaðsíða 13

Helgarblað 6.–9. janúar 2017 Fréttir 13
eldbakaðar
eðal pizzur
sími 577 3333
www.castello.is
Dalvegi 2, 201 Kópavogi / Dalshrauni 13, 220 Hafnarfirði
daga fresti. Yfir fjallveg er að fara,
Fjarðarheiði, sem er erfið á vetrum.
Þá má nefna að sækja þarf mjólk á
einn bæ á Rauðasandi á sunnanverð­
um Vestfjörðum. Þangað er torleiði,
einkum á vetrum, og langt úrleiðis.
Mjólkursamsalan notast við sama bíl
til að sækja mjólk á þessa bæi og til
að flytja mjólkurvörur til neytenda.
Aukaakstur á Rauðasand er þannig
lágmarkaður með því að sami bíll og
flytur vörur til Patreksfjarðar sækir
mjólkina þangað. Engu að síður er
mikill kostnaður sem fylgir því að
sækja mjólk á þessa bæi.
Myndi gjörbreyta kúabúskap
Egill Sigurðsson segir að verði undan­
þágur frá samkeppnisákvæðum
afnumdar þýði það einnig að þá hljóti
skyldum um söfnun mjólkur um land
allt, óháð búsetu, einnig að verða
aflétt. Sömuleiðis hljóti opinber verð­
lagning mjólkurvara að vera í upp­
námi. „Þetta þýðir gjörbreytt umhverfi
í greininni. Ef sú heimild sem mjólkur­
iðnaðurinn hefur haft samkvæmt bú­
vörulögum verður afnumin mun það
hafa margvíslegar afleiðingar. Það
að bændum eða vinnslufyrirtækjum
þeirra væri ekki heimilt að koma fram
sameinaðir á markaðinn, myndi að
öllum líkindum hafa áhrif á söfnun,
vinnslu, dreifingu og aðra samvinnu
sem verið hefur um mjólkurfram­
leiðslu og allgóð sátt hefur verið um.
Svo veigamikil breyting á starfsum­
hverfi mun gjörbreyta kúabúskap á
Íslandi á tiltölulega skömmum tíma.“
Hefði áhrif á fleiri
matvælaframleiðendur
Verði opinber verðlagning á mjólk
afnumin mun það einnig þýða
breytingar fyrir matvælaframleið­
endur sem nota mjólkurafurðir í sína
framleiðslu. Egill tekur dæmi um að
mjólkurduft, sem meðal annars er selt
innlendum aðilum til sælgætisfram­
leiðslu, sé selt undir kostnaðarverði í
dag. Það sé gert vegna þess að verð­
lagsnefnd búvöru ákveði verð á því
en að sama skapi séu aðrir vöruflokk­
ar verðlagðir hærra til að jafna mun­
inn út. Ef undanþágur afurðastöðva
frá samkeppnislögum yrðu afnumdar
myndi það að mati Egils þýða að verð­
lagsnefnd yrði einnig lögð af og þar
með opinber verðlagning. Mjólkur­
samsölunni yrði þar með, sem mark­
aðsráðandi fyrirtæki, óheimilt að
selja vöru undir kostnaðarverði. Þetta
myndi því breyta stöðu innlendrar
matvælaframleiðslu verulega, ekki
bara mjólkuriðnaðarins sjálfs.
Líkt og rakið er að framan skapast
mikill kostnaður við söfnun mjólkur.
Nefnt hefur verið að hægt yrði að búa
til nýtt samlagsfélag um söfnun og
flutning mjólkur sem afurðastöðv­
ar myndu síðan kaupa mjólk af. Slíkt
samlagsfélag gæti lotið sömu lög­
málum og nú er, það er að kostnaður
við söfnunina myndi leggjast jafnt
á bændur óháð búsetu þeirra. Egill
bendir hins vegar á að ef engum að­
ila sé gert skylt að kaupa mjólkina sem
slíkt félag safnar myndi fyrirkomulag­
ið falla um sjálft sig strax. „Mjólk er
þannig vara að það þarf að vinna hana
strax, annars verður hún ónýt. Það
verður því alltaf að vera einhver sem
er tilbúinn að taka við og vinna hana,
jafnvel þó að það sé óvissa um mark­
aðssetningu.“ Ekki sé sjálfgefið að
hægt sé að tryggja slíkt að mati Egils.
Hvað er breytt?
Egill segir að yrði af umræddum
breytingum myndi það hafa alvar­
legar afleiðingar. „Það yrði gjörbreytt
mjólkurframleiðsla og miklu minni.
Líkur til að stærri framleiðendur
myndu lifa af en minni framleiðend­
ur myndu heltast úr lestinni. Það hefði
líka áhrif á byggðaþróun í landinu.
Sviðsmyndin gæti orðið sú, og senni­
lega með réttu, að framleiðsla myndi
helmingast og yrði aðallega ferskvara.
Framleiðsla á osti og öðrum vörum
sem auðvelt er að flytja inn myndi
leggjast af á Íslandi. Áður en farið er
að hugleiða aðgerðir sem þessar væri
lágmarkið að fram færi víðtækt mat á
þeim samfélagslegu áhrifum sem það
gæti haft á byggðaþróun, ferðaþjón­
ustu, sjálfbærni, umhverfisvernd auk
fleiri þátta. Viljum við hverfa frá því að
nýta okkar land til framleiðslu á mjólk
vegna skammtímasjónarmiða?“
Egill undrast jafnframt að verið sé
að ræða breytingar af þessu tagi, í ljósi
þess að innan við ár er síðan búvöru­
samningar voru undirritaðir. „Það
kemur mér verulega á óvart því að
sá sem hefur stjórnarmyndunarum­
boðið og stýrir viðræðunum er Bjarni
Benediktsson fjármálaráðherra sem
skrifaði undir búvörusamninga til
tíu ára á síðasta ári. Mér finnst mjög
undarlegt ef það er bara allt önn­
ur staða uppi nú. Það mun hafa af­
leiðingar ef af verður, ég er ekki að hóta
neinu en það mun hafa afleiðingar.“ n
Breytingar til umræðu Rætt er um það milli
flokkanna sem nú reyna að mynda ríkisstjórn að
afnema undanþágur afurðastöðva í mjólkur-
iðnaði frá samkeppnisákvæðum.
Tekjulágir fá húsnæðisstuðning
Seltjarnarnesbær greiðir stuðning umfram húsnæðisbætur
S
eltjarnarnesbær mun greiða
sérstakan húsnæðisstuðn­
ing til tekjulágra einstaklinga
og fjölskyldna umfram þær
húsnæðisbætur, sem lög kveða á
um og tóku gildi nú um áramótin.
Um áramótin tóku gildi lög um
húsnæðisbætur en þær taka við
af húsaleigubótum. Ríkissjóður
greiðir bæturnar og tekur Vinnu­
málastofnun við umsóknum og
annast greiðslu húsnæðisbóta.
Sótt er um bæturnar rafrænt á hus­
bot.is eða á eyðublöðum sem hægt
er að nálgast á vefnum husbot.
is. Ekki þurfa að fylgja útprentað­
ar tekjuupplýsingar né þinglýstur
húsaleigusamningur því Vinnu­
málastofnun sækir slíkar upplýs­
ingar rafrænt til Ríkisskattstjóra og
upplýsingar um þinglýsta samn­
inga til Sýslumannsins í Reykjavík.
Seltjarnarnesbær mun hins
vegar greiða sérstakan húsnæð­
isstuðning til tekjulágra einstak­
linga og fjölskyldna. Sótt er um
sérstakan húsnæðisstuðning hjá
Seltjarnarnesbæ, félagsþjónustu,
á eyðublöðum sem þar fást. Ekki
þarf að skila inn öðrum gögnum
nema sérstaklega sé óskað eftir því.
Til þess að geta sótt um sérstak­
an húsnæðisstuðning verður um­
sækjandi að vera búinn að sækja
um húsnæðisbætur hjá Vinnu­
málastofnun og veita þar heimild
til þess að Seltjarnarnesbær fái all­
ar upplýsingar sem nauðsynlegar
eru til að geta afgreitt umsóknir
um sérstakan húsnæðisstuðning.
Í tilkynningu kemur fram að
þeir sem hyggist sækja um sér­
stakan húsnæðisstuðning hjá Sel­
tjarnarnesbæ þurfi að gera það í
síðasta lagi 20. janúar næstkom­
andi. n
audur@dv.is