Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.2017, Blaðsíða 40

Helgarblað 6.–9. janúar 201732 Heilsa
V
ið höfum heyrt um og
jafnvel orðið vitni að því
þegar ungt fólk er bráð­
kvatt í blóma lífsins,
mögulega fyrir framan
mörg þúsund manns á íþróttaleik­
vangi í fótboltaleik eins og dæmi
eru um. Þá eru fjöldamörg tilvik um
skyndidauða hjá ungu fólki í öðrum
íþróttagreinum sem og utan íþrótt­
anna.
Þetta eru fyrirvaralausir atburð­
ir alla jafna og líkurnar á að lifa slíkt
af byggja á því að einhver sé ná­
lægur og geti brugðist við á réttan
hátt. Orsök fyrir slíkum hörmu­
legum atburðum er oft og tíðum
hjartsláttaróregla, en afar mikil­
vægt er að hjartað slái í réttum
takti og viðhaldi þannig dælugetu
sinni. Ýmsar ástæður geta legið til
grundvallar slíku og það er munur
á einstaklingum eftir aldri.
Mörg atriði þarf að hafa í huga
Hjá þeim eldri er líklegasta orsök­
in fyrir skyndidauða undirliggjandi hjarta­
sjúkdóm­
ur og bráð
kransæðastífla
þar sem blóðflæði til hjartans rask­
ast skyndilega. Þegar slíkt gerist
getur hjartað ekki starfað eðlilega,
fer á yfirsnúning og hættir að dæla
blóði til líkamans. Það köllum við
sleglatif og er ígildi hjartastopps. Þó
eru mjög mörg atriði sem þarf að
hafa í huga sem geta valdið hjart­
sláttartruflunum en þar á meðal
eru veggbreytingar í hjartanu, ör í
hjartavegg eins og eftir fyrra hjarta­
áfall, hár blóðþrýstingur, sykursýki,
skjaldkirtilssjúkdómur, áfengis­ og
vímuefnanotkun, koffeindrykkir,
streita, lyf og svo auðvitað ýmis
fæðubótarefni.
Ekki alltaf hætta á ferð
Ekki eru allar takttruflanir hættu­
legar og þá er afar mismunandi
hversu mikið einstaklingurinn
finnur fyrir þeim. Þær geta komið
fram á nóttunni þegar viðkom­
andi sefur, undir álagi í íþróttum
en einnig í hvíld uppi í sófa. Al­
mennt er þeim skipt í flokka sem
eru annars vegar skilgreindir út
frá því hvar í hjartanu þær eiga sér
stað, hraða þeirra og því hvort þær
eru reglulegar eða óreglulegar, við­
varandi eða tilfallandi. Yfirleitt er
ekki hægt að greina nákvæmlega
hvers eðlis truflanirnar eru nema
með því að taka hjartalínurit og
getur verið talsverður höfuðverk­
ur að ná því þar sem ekki þarf að
vera nein regla á því hvenær takt­
truflanir koma fram og geta jafnvel
liðið margir mánuðir eða ár á milli
atburða. Sumir, þá sérstaklega eldri
einstaklingar, greinast fyrir tilviljun
með breytingar á hjartslætti sem
jafnvel eru viðvarandi en þeir taka
ekkert eftir. Slíkt getur í sumum til­
vikum leitt til hjartabilunar og eða
heilaáfalla.
Vertu meðvitaður
Eins og dæmin sanna getur það þó
verið spurning um líf eða dauða að
finna þær truflanir sem eru alvar­
legar og er skynsamlegt að leita
læknis ef einstaklingurinn finnur
fyrir slíku, jafnvel þótt þær séu ekki
til staðar við komu þangað getur
sagan og lýsing einkenna gefið vís­
bendingar um hver næstu skref
ættu að vera. Vísindaheimurinn er
enn að reyna að verða sammála um
það hvenær sé skynsamlegt að taka
hjartalínurit í hraustum einkenna­
lausum einstaklingum samanber
íþróttamenn og sitt sýnist hverjum.
Ljóst er þó að til þess að greina
einstaklinginn rétt þarf í grunninn
hjartalínurit í hvíld, stundum und­
ir álagi og mjög oft með sírita til að
geta séð truflunina. Oftsinnis þarf
að bæta við þessar rannsóknir óm­
skoðun og annarri myndgreiningu
og jafnvel gera hjartaþræðingu auk
þess sem gerðar eru blóðrannsókn­
ir. Hjá þeim sem greinast og þurfa
meðferð getur hún verið býsna
margbrotin og allt frá lyfjum sem
halda hjartsláttartruflunum í skefj­
um yfir í það að rafvenda hjartanu
í réttan takt. Ýmsar aðgerðir eru
til sem eiga að tryggja réttan gang
hjartans eða stoppa óreglu fari hún
af stað með litlum eða engum fyrir­
vara. Þar er átt við brennslu á leiðni­
brautum, ísetningu gangráðs og/
eða bjargráðs yfir í stórar hjartað­
aðgerðir allt eftir því á hvaða grunni
vandi viðkomandi einstaklings er.
Vertu því meðvitaður um
hjartað þitt og láttu fylgjast með þér
reglubundið til að tryggja það að þú
tikkir rétt! n
Að tikkA rétt
n Hjartsláttaróregla getur verið orsök skyndidauða n Mikilvægt að vera meðvitaður
Teitur Guðmundsson
læknir
„Eins og
dæmin
sanna getur það
þó verið spurning
um líf eða dauða
að finna þær
truflanir sem eru
alvarlegar
Hjartasjúkdómar
Mikilvægt er að fólk
sé meðvitað um
hjarta sitt og láti
fylgjast með sér
reglubundið.
Sönn samkeppni
Allar gerðir
hleðslutækja
fyrir Apple tölvur.
Verð: 11.990 kr.
Magsafe
hleðslutæki
→ Inni- og útimerkingar
→ Sandblástursfilmur
→ Striga- og
ljósmyndaprentun
→ Bílamerkingar
→ Gluggamerkingar
→ Prentun á símahulstur
→ Frágangur
... og margt fleira
Skoðaðu
þjónustu
okkar á
Xprent.is
SundaBorG 1, reykjavík / SímI 777 2700 / XPrent@XPrent.IS