Dagblaðið Vísir - DV - 11.08.2017, Blaðsíða 12

12 Helgarblað 11. ágúst 2017fréttir
„2008: Ég held til
dæmis að það
eigi að afnema lög um
umhverfismat þannig
að það sé hægt að taka
ákvörðun um að ráðast í
stórvirkjanir og álver …
„Ég tel að við ætt­
um að fara hægt í
sakirnar, eins og við hefð­
um átt að gera í Hellis­
heiðarvirkjun.
Ó
li Björn Kárason, þingmað­
ur Sjálfstæðisflokksins, birti
nýlega grein í Morgunblað­
inu sem bar yfirskriftina
„Náttúruvernd er efnahagsmál“.
Þar lýsir hann þeirri skoðun sinni
að náttúruvernd sé bæði nauðsyn­
leg af tilfinningalegum og efna­
hagslegum ástæðum.
Þessi grein hefur vakið nokkra
athygli og fólk lýst ánægju sinni
með greinina. Tómas Guðbjarts­
son skurðlæknir segir: „Ég get ekki
sagt að ég sé alltaf sammála Óla
Birni Kárasyni en í þessari grein
hittir hann naglann algerlega á
höfuðið.“
Vill færa virkjanir í biðflokk
Óli segir að náttúruvernd og efna­
hagur séu tengd „ órjúfanlegum
böndum“ og að hann verði æ
sannfærðari um að hin efnahags­
lega framtíð Íslands liggi í nátt­
úruvernd en ekki í frekari upp­
byggingu stóriðju.
„Það voru rök fyrir því á árum
áður að byggja hér upp stóriðju
sem var auðvitað forsenda þess
að við réðumst í að virkja hér ár og
rafvæða landið sem hefur komið
okkur í forystuhlutverk þjóða í því
að nýta græna orku. En það var á
þeim tíma, nú eru nýir tímar.“
Á Íslandi eru átta stórar virkj­
anaframkvæmdir í bígerð, annað­
hvort nýjar virkjanir eða stækk­
anir á eldri virkjunum. Þetta eru
vatnsaflsvirkjanir í Hvalá, Blöndu,
Þjórsá, Tungufljóti, Svartá og í
Búrfelli og síðan jarðvarmavirkj­
anir við Eldvörp og á Þeistareykj­
um. Óli svarar því ekki hvort hann
muni standa í vegi fyrir fram­
kvæmdum af þessu tagi en hann
segist hafa ákveðnar efasemdir
um rammaáætlunina
„Ég held að það séu virkjan­
ir þar, ég ætla ekki að nefna nein­
ar ákveðnar virkjanir, sem eigi ekki
að vera í nýtingarflokki. Það eigi
frekar að færa þær í biðflokk og
sjá hvernig framvindan verður. Ég
hef grunsemdir um að við höfum
farið of geyst í jarðvarmavirkjan­
ir. Að við höfum farið of geyst í að
reisa þær og að þær verði of stór­
ar. Ég hef þó ekki næga vísinda­
lega þekkingu til að meta hvort svo
sé. En ég tel að við ættum að fara
hægt í sakirnar, eins og við hefðum
átt að gera í Hellisheiðarvirkjun.“
Einn umhverfisráðherra
Sjálfstæðismaður
„Ég er ekkert eini hægrimað­
urinn sem er þessarar skoðun­
ar. Ef þú ferð yfir sögu Sjálfstæð­
isflokksins þá sérðu að margir af
helstu talsmönnum náttúruvernd­
ar koma frá Sjálfstæðisflokknum.
Óli nefnir sérstaklega Birgi Kjar­
an (1916–1976), þingmann
Sjálfstæðis flokksins á viðreisnar­
árunum og formann náttúru­
verndarráðs til langs tíma. Hann
skrifaði mikið um náttúruvernd
og að náttúran væri samtvinnuð
efnahagsmálunum. Birgir taldi
til að mynda óspillta náttúru vera
grundvöll þess að Ísland gæti orðið
ferðamannaland í framtíðinni.
Óli segir: „Birgir Kjaran var
frumkvöðull og á undan sinni
samtíð að átta sig á því að það er
efnahagslegur ávinningur í því
að standa vörð um náttúruna og
náttúruleg gæði.“ Óli segir nátt­
úruleg gæði felast meðal annars í
heilnæmum matvælum íslenskra
bænda og fiskveiðistjórnunarkerf­
inu sem sé „eitt stærsta náttúru­
verndarmál sem um getur og fyrir­
mynd annarra landa.“
Þegar rennt er yfir ráðherra­
lista umhverfisráðuneytisins
sést hins vegar að Sjálfstæðis­
flokkurinn hefur aðeins einu
sinni stýrt embættinu frá því það
var stofnað árið 1990. Það var
Sigríður Anna Þórðardóttir sem
gegndi embættinu árin 2004 til
2006 eftir hrókeringar þáverandi
stjórnar flokka til að koma Hall­
dóri Ásgrímssyni í forsætisráð­
herrastólinn. Þrátt fyrir nær sam­
fellda valdatíð Sjálfstæðisflokksins
á tímabilinu hafa aðrir flokkar átt
samanlagt 13 umhverfisráðherra.
Óli Björn telur flokkinn þó
ekki líta á umhverfisráðuneytið
sem smælki. „En ég held að okk­
ur kjörnum fulltrúum Sjálfstæðis­
flokksins sé tamara að ræða önn­
ur atriði sem snerta efnahagsmál.
Við erum mikið að tala um skatta,
verga landsframleiðslu, framlegð
og arðsemi. Við höfum kannski
gleymt að tala meira um náttúr­
una vegna þess að við höfum tek­
ið henni sem gefnum hlut. Við
þurfum að breyta því.“ Aðspurður
hvort hann hafi einhvern tímann
mátað sig við stól umhverfisráð­
herra segir hann: „Ég er ekki að
sækjast eftir því. Það er margt ann­
að eftirsóknarvert í lífinu.“
Vildi afnema lög um
umhverfismat
Óli hefur ekki alltaf verið þekkt­
ur sem ötulasti stuðningsmaður
náttúruverndar. Í Kastljósvið­
tali þann 6. október árið 2008
lét hann þessi orð falla: „Ég held
til dæmis að það eigi að afnema
lög um umhverfismat þannig að
það sé hægt að taka ákvörðun
um að ráðast í stórvirkjanir og
álver … “. Þetta var sagt í tengsl­
um við þá ákvörðun Þórunnar
Sveinbjarnardóttur, þáver­
andi umhverfisráðherra, að láta
meta sameiginlega umhverfis­
áhrif álvers við Bakka, Þeista­
reykjavirkjunar, Kröfluvirkjunar
II og háspennulínu frá Kröflu og
Þeistareykjum til Húsavíkur.
Hann segist nú ekki lengur
þeirrar skoðunar að það eigi að
afnema lög um umhverfismat
þótt einhverju mætti sjálfsagt
breyta í þeim. „Ég man ekki al­
veg hvað ég hef verið að hugsa
varðandi umhverfismatið á þess­
um tíma en ég er er ekki þeirrar
skoðunar í dag. Ég held að það
sé rétt að segja að ég sé orðinn
íhaldssamari þegar kemur að
þessum málum. Ég, eins og aðr­
ir, er betur og betur að átta mig á
því hvað þetta skiptir okkur miklu
máli. Það kunna að hafa verið
rök fyrir því að hér var farið í ein­
hverjar stórframkvæmdir og stór­
iðju á sínum tíma til að byggja hér
upp atvinnulífið.“
Óli Björn vill ekki meina að
grein hans sé tímamótagrein.
Hann hafi skrifað áður um um­
hverfismál og það hafi fleiri Sjálf­
stæðismenn gert. „Frá því að ég
var unglingur hef ég ferðast mikið
um Ísland, um hálendið og ekki
síst á veturna. Ég er líka áhuga­
maður um laxveiði. Ég held að
í grunninn séu allir Íslendingar
náttúruverndarsinnar.“ n
n „Ég er ekki þeirrar skoðunar í dag“ n Telur náttúruvernd og efnahagsmál órjúfanleg
n Vill fara hægt í jarðvarmavirkjanir
Óli Björn vildi afnema
umhverfismat
Kristinn Haukur Guðnasson
kristinn@dv.is
Óli Björn Kárason „Ég hef grunsemdir
um að við höfum farið of geyst í jarðvarma-
virkjanir“