Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.2017, Blaðsíða 63

menning 39Helgarblað 20. október 2017
L
okamyndin á RIFF var
sænska íþróttamyndin
Borg-McEnroe sem fór
samstundis í almenna sýn-
ingu eftir hátíðina. Íslendingar
biðu sérstaklega eftir frumsýn-
ingu myndarinnar þar sem hún
skartar Sverri Guðnasyni í aðal-
hlutverkinu sem tennisstjörn-
unni Björn Borg. Myndin hefur
margt til brunns að bera og er
skylduáhorf fyrir alla sanna
„svedófíla“.
Rimma aldarinnar
Líklegt er að margir af yngri kyn-
slóðinni geri sér ekki grein fyrir
því hversu stórt nafn Björn Borg
var á sínum tíma. Hann er án
nokkurs vafa besti tennisleik-
maður allra tíma og gæti jafnvel
talist einn allra besti íþróttamað-
ur sögunnar. Hann reis hratt upp
á stjörnuhimininn sem ungling-
ur og hætti aðeins 26 ára gamall,
þá með ellefu slemmur á bakinu.
Myndin fjallar um einvígi
Borg við hinn litríka og geðilla
John McEnroe (Shia LeBeouf)
sem var þá að brjótast fram
á sjónarsviðið. Líkt og all-
ar íþróttamyndir leiðir myndin
að einhverjum lokaviðburði og
að þessu sinni eru það úrslit
Wimbledon-mótsins árið 1980.
Það er látið líta út eins og þeir
hafi aldrei áður mæst en raunin
er sú að þetta var áttunda viður-
eign kappanna sem voru miklir
keppinautar inni á vellinum en
bestu mátar utan vallar.
Hún er þó ekki alveg línu-
leg heldur er flakkað fram og
til baka í tíma og sýndar glefs-
ur úr æsku þeirra beggja. Tölu-
vert meiri áhersla er lögð á Borg
og koma þar við sögu eiginkona
hans Mariana Simionescu (Tuva
Novotny) og þjálfarinn Lennart
Bergelin (Stellan Skarsgård).
Samstæður og andstæður
Borg-McEnroe er mjög drama-
tísk, og ólík flestum íþrótta-
myndum að því leytinu. Aldrei
koma fyrir samsett atriði með
hressu popplagi undir og leikur-
unum stekkur varla bros. Borg og
McEnroe eru sýndir sem ákaf-
lega þjakaðir menn sem báðir
hafa þurft að berjast við innri
djöfla frá æsku. Í myndinni er
þetta reyndar sett fram eins og
þeir séu báðir andlega óstöð-
ugir og lítið megi út af bregða
svo þeir fari ekki yfir um. Þeir
eru líkir að því leytinu, en hvern-
ig þeir takast á við skap sitt gerir
þá að fullkomnum andstæðum.
Borg heldur sér rólegum með
útpældum endurtekningum og
kemur fram sem hinn fullkomni
og elskaði herramaður. McEnroe
lætur allt gossa og hellir sér yfir
dómarana, andstæðingana og
áhorfendurna, og fyrir það upp-
sker hann ekkert nema fyrirlitn-
ingu. Báðir leikararnir túlka sín
hlutverk af stakri snilld.
Uppbyggingin og takturinn í
myndinni er virkilega góður. Líkt
og í svo mörgum öðrum íþrótta-
myndum fáum við að sjá brot
af rimmum við minni spámenn
áður en aðalrétturinn hefst. Hann
er svo afgreiddur meistaralega
með öllum brögðum dramatíkur
sem til eru í bókinni. Það er sér-
stakt listform að geta gert atriði
svo spennandi þegar áhorfandinn
veit varla hvað er að gerast inni á
vellinum og þekkir ekki reglurnar.
Engir nema sérstakir áhugamenn
um tennis vita hvernig leikurinn
endaði og myndin er byggð upp
á þann hátt að áhorfandinn er al-
veg á báðum áttum.
Niðurstaða
Borg-McEnroe er með þeim allra
mest spennandi íþróttamyndum
sem til eru. Henni er frábær-
lega leikstýrt, er frábærlega leik-
in, kvikmynduð og framleidd á
allan hátt. En að sama skapi hef-
ur maður það á tilfinningunni að
hún taki sig aðeins of alvarlega.
Við þekkjum Björn Borg og sér-
staklega John McEnroe sem létt-
lynda einstaklinga í dag en ekki
þær bældu og nánast einhverfu
persónur sem koma fram í
myndinni. En hafa verður í huga
að þetta er sænsk framleiðsla en
ekki Hollywood-mynd og það er
vissulega dýpra á léttleikanum
hjá okkur Evrópumönnum. n
Áhugi á tennis
er óþarfur„Borg-McEnroe er
með þeim allra
mest spennandi íþrótta-
myndum sem til eru.
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is
Kvikmynd
Borg - McEnroe
Leikstjóri: Janus Metz
Leikarar: Sverrir Guðnason, Shia LaBeouf,
Stellan Skarsgård, Tuva Novotny
Handrit Ronnie Sandahl
Myndin Sýnd í Háskólabíói og Bíó Paradís.
Helga bjólan, systurina Þórunni
hyrnu og máginn Helga magra.
Íslendingar umgangast þessar
persónur eins og fólkið í næsta
húsi og finna ekki tiltakanlega til
þess hvað það er langt síðan þetta
fólk gekk hér á land.
Ég hef stundum verið að tala um
þennan tíma og þessar bækur er-
lendis, dvaldi til dæmis á Írlandi í
nokkrar vikur fyrir fáum árum og
hélt þá fyrirlestur á bókasöfnum um
tengsl Íslands og Írlands. Þar kann-
aðist fólk við Brjánsbardaga á Írlandi
sem sagt er frá í Njálu en það kom því
mjög á óvart að við skulum tala um
þetta fólk eins og við þekkjum það.“
Vilborg nefnir vinsældir Auðar-
nafnsins. „Ég hef ekki tölu á þeim
fjölda kvenna sem segja mér að þær
hafi verið skírðar í höfuðið á Auði
djúpúðgu. Það er gríðarlegur kraft-
ur sem fylgir þessu nafni.“
Söguloftið og fyrsti bókartitillinn
Um síðustu helgi steig Vilborg á
svið á Sögulofti Landnámsset-
ursins í Borgarnesi og flutti þessa
miklu sögu af Auði fyrir áheyr-
endur á tæplega tveggja tíma
sýningu fyrir fullu húsi bæði á
laugardag og sunnudag, undir yfir-
skriftinni „Auður djúpúðga – sagan
öll“. „Þetta var gríðarlega skemmti-
legt,“ segir hún um
þessa frumraun sína
af munnlegri sagna-
list. „Viðtökurnar
voru frábærar og
mér þótti svo vænt
um að frétta af því
að í hléinu hefði
hrifinn áheyrandi
sagt: „Svona hafa
Íslendingasögurnar
lifað.“ Uppselt er
einnig á þriðju sýninguna í kvöld,
föstudag, en fjórar sýningar eru
fyrir hugaðar til viðbótar á Söguloft-
inu, fram í miðjan nóvember.
Og það er í nógu að snúast hjá
Vilborgu þessu til viðbótar. Nú
á laugardag, 21. október, verður
haldið Ritþing í Gerðubergi þar sem
fjallað verður um höfundarverk
hennar. Umsjón hefur Auður Aðal-
steinsdóttir bókmenntafræðingur
og spyrlar eru þau Sverrir Jakobs-
son og Silja Aðalsteinsdóttir. Þar
mun verða rætt um sannsöguna
Ástin, drekinn og dauðinn, Auðar-
bækurnar þrjár og sömuleiðis aðrar
skáldsögur Vilborgar en þær eiga
það sammerkt að gerast á fornum
tímum. Við Urðarbrunn og Norna-
dómur, einu nafni Korkusaga, ger-
ast um aldamótin 900, og Eldfórn-
in, Galdur og Hrafninn á 14. og 15.
öld. Ragn heiður
Gröndal flytur
keltnesk og ís-
lensk þjóðlög fyrir
gesti og auk þess
sálm sem Vilborg
samdi í sumar.
„Ég fékk sjálf
að velja yfirskrift-
ina á þessu rit-
þingi og loksins
fékk ég að koma
að fyrsta bókartitlinum mínum,
vinnuheiti Korkusögu sem var
Undir aski Yggdrasils,“ segir Vil-
borg og hlær. „Þegar ég kom með
handritið til Máls og menningar
var þessi flotti titill, beint úr Eddu-
kvæðunum, snarlega felldur. Þau
sögðu við mig: „Elskan mín, hver
heldurðu að geti sagt þetta, Undir
aski Yggdrasils? Það kemur hnútur
á tunguna á þeim sem það reynir!“
Ég er sannfærð um að askur
Yggdrasils, heimstréð sem er lýst
í Eddukvæðum, er Vetrarbrautin.
Farðu út í myrkrið og horfðu
upp í Vetrarbrautina og þá sérðu
trjákrónuna teygja sig yfir allan
himininn, goðsagnaverurnar og
ræturnar þrjár sem eru undir aski
Yggdrasils: Hel býr undir einni,
annarri hrímþursar, þeirri þriðju
mennskir menn.“ n
Vilborg Davíðsdóttir
„Íslendingar umgangast
þessar persónur eins og
fólkið í næsta húsi.“
MyND SiGtRyGGuR ARi