Morgunblaðið - 25.02.2017, Side 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 2017
„Þorskastríðin eru löngu búin og all-
ir orðnir vinir. Svoleiðis á þetta að
vera,“ sagði Pálmi Hlöðversson.
Hann byrjaði á varðskipunum 1958,
var varðskipsmaður í 21 ár og tók
þátt í öllum þorskastríðunum þrem-
ur. „Ég var allt frá messagutta upp í
það að vera stýrimaður og skipherra
í afleysingum.“
Hann var á Óðni þegar þeir voru
að eltast við togarann Arctic Corsa-
ir, en bjallan af honum verður til
sýnis um borð í Óðni. Togarinn sigldi
á Óðin 30. apríl 1976 eftir að varð-
skipið hafði gert þrjár tilraunir til að
klippa á togvíra hans. Leki kom að
togaranum við ásiglinguna. Viðgerð-
arflokkur frá freigátunni Galatheu
fór um borð í Arctic Corsair til að
þétta gatið sem var neðan sjólínu.
Togaranum var síðan siglt til heima-
hafnar til viðgerðar og var hann frá
veiðum í marga mánuði. Minni
skemmdir urðu á varðskipinu.
Pálmi sagði að varðskipsmenn
hafi ekki litið á bresku tog-
arasjómennina sem óvini á milli
þorskastríða. „Þá hjálpuðum við
þeim og þeir okkur. Breskir togarar
tóku óspart þátt í að leita að týndum
íslenskum fiskibátum. Þá vorum við
bara sjómenn,“ sagði Pálmi.
Drýgðu mikla hetjudáð
Hann var stýrimaður á Óðni þeg-
ar þeir björguðu 18 manns af
Grimsby-togaranum Notts County
við Snæfjallaströnd 5. febrúar 1968.
Pálmi og Sigurjón Hannesson stýri-
maður drýgðu hetjudáð þegar þeir
fór á litlum slöngubáti í foráttuveðri
að flaki Notts County og björguðu
áhöfninni um borð í varðskipið.
Varðskipsmennirnir voru heiðraðir
fyrir afrekið af borgaryfirvöldum í
Grimsby og þeir Pálmi og Sigurjón
fengu Sea Gallantry-orðuna í gulli.
„Þetta var versta veður sem ég
man eftir. Maður bjóst ekki við að
veðrið gæti orðið svona svakalegt,“
sagði Pálmi. „Það var heldur skárra
undir Grænuhlíð, úti í Djúpinu og
inni á Jökulfjörðum heldur en þarna
undir Snæfjallaströndinni. Þar urðu
slysin þessa daga. Togarinn Ross
Cleveland sökk beint þar undan, 19
fórust og einn bjargaðist. Vélbát-
urinn Heiðrún II ÍS fórst þar líka og
með henni sex manns.“
Pálmi var stýrimaður á varðskip-
inu Ægi 5. september 1972 þegar
leynivopnið, togvíraklippurnar, var
notað í fyrsta sinn. Klippt var á víra
togarans Peter Scott frá Hull. Hann
minnti á að Íslendingar hafi átt
marga stuðningsmenn á Englandi
meðan á þorskastríðunum stóð. „Það
voru alls konar mótmæli víða um
England þar sem framferði Breta
var mótmælt,“ sagði Pálmi. Hann
sagði að þegar Bretar fóru undir
sameiginlega fiskveiðistefnu Evr-
ópusambandsins hafi Frakkar og
Spánverjar komið inn í landhelgi
Bretlands.
Pálmi kvaðst vera ákveðinn í að
heimsækja Sjóminjasafnið í Hull
næsta sumar til að skoða sýninguna
um sameiginlega arfleifð Íslendinga
og Breta á hafinu.
Var í öllum þorskastríðunum
 Pálmi Hlöðversson varðskipsmaður átti margvísleg
samskipti við breska togarasjómenn á Íslandsmiðum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Varðskipsmenn Pálmi Hlöðversson, stýrimaður og skipherra ( t.v.), og Ing-
ólfur Kristmundsson vélstjóri (t.h.) um borð í varðskipinu Óðni.
Morgunblaðið/Sverrir
Landhelgisgæslan Varðskipið Óðinn kom sér vel í öllum þremur þorskastríðunum. Auk þess var skipið mjög far-
sælt björgunarskip. Varðskipið fræga er nú vinsæll hluti af sýningu Sjóminjasafnsins í Reykjavík.
„Ég var skipstjóri á togurum frá
Hull til 1975. Þá hætti ég fisk-
veiðum og gerðist farmaður,“ sagði
Victor Wheeldon, fyrrverandi skip-
stjóri. Hann kvaðst hafa verið á
togurunum meðan tekist var á um
landhelgina í þorskastríðum.
„Ég var skipstjóri á Kingston
Sapphire í september 1973 þegar
varðskipið Óðinn klippti á tog-
vírana hjá okkur,“ sagði Wheeldon.
„Þetta voru hefðbundin viðbrögð
Landhelgisgæslunnar til að koma í
veg fyrir fiskveiðar okkar.“
Wheeldon kvaðst aldrei hafa ver-
ið handtekinn eða færður til hafnar
á Íslandi vegna ólöglegra veiða.
„Frá okkar sjónarhóli séð virtust
varðskipin fara um og keppast við
að klippa á sem flesta togvíra. Það
að fara að taka skip og færa til
hafnar hefði tekið allt of mikinn
tíma. Það að klippa á vírana kom í
veg fyrir að við gætum veitt.“
Íslendingar gerðu rétt
Wheeldon stundaði veiðar á Ís-
landsmiðum í 14 ár, allt frá því að
hann lauk námi og þar til hann
hætti fiskveiðum. Hann kvaðst hafa
þurft að kljást við íslenska vetur.
„Ég kom síðast til Íslands 1973
þegar ég kom til Akureyrar. Ef
eitthvað var að þurftum við að fá
sérstakt leyfi til að koma til hafnar
meðan á þorskveiðideilunni stóð.
Ég var með bilaða ratsjá. Móður-
skipið Miranda hafði milligöngu um
að fá leyfi fyrir okkur að fara inn til
Akureyrar að láta gera við rat-
sjána. Þegar við komum aftur út á
sjó var vopnahléið að baki og við
aftur komnir í átökin, ef svo má
segja,“ sagði Wheeldon. Hann sagði
þessa lífsreynslu vera jákvæða þeg-
ar litið væri um öxl.
„Ég tel að íslenska þjóðin hafi
gert það eina rétta. Hún var að
vernda fiskistofnana sína og fiski-
miðin og reyndi að koma stjórn á
þetta. Hún gerði fullkomlega það
rétta í stöðunni. Ég get ekki mót-
mælt því,“ sagði Wheeldon.
Varðskipin keppt-
ust við að klippa
 Victor Wheeldon fiskaði við Ísland
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Togaraskipstjóri Victor Wheeldon með bjölluna af Arctic Corsair.
Vertu upplýstur!
blattafram.is
VANDINN LIGGUR
OFT HJÁ OKKUR
SJÁLFUM.
SAMÞYKKIR ÞÚ
KYNFERÐISOFBELDI?
Opið 11-16 í dag
Bæjarlind 6, sími 554 7030
Við erum á facebook
Flottar buxur
Verð kr. 5.990
Str. s-xxl
Engjateigi 5 // 581 2141 // hjahrafnhildi.is
gisting.dk
499 20 40 (Íslenskur sími) 32 55 20 44 (Danskur sími)
Herbergi frá Dkk 300 Íbúðir frá Dkk 900
Kaupmannahöfn
Fákafeni 9 | 108 Reykjavík | Sími 553 7060
Opið mánud.-föstud. 11-18 og laugard. 11-16
www.gabor.is | facebook.com/gaborserverslun
Gæði &
glæsileiki
SKOÐIÐ LAXDAL.IS/BASIC
Laugavegi 63 • S: 551 4422
25%
afsláttur til
1. mars
BASIC
DRAGTIR FYRIR
VINNUNA-
VEISLLUNA-
ODDFELLOW