Fréttablaðið - 09.12.2017, Blaðsíða 88

Mér fannst ekki
óþægilegt að vera
karl að koma til Stíga-
móta heldur gott að geta
fengið hjálp frá sérfróðu
fólki sem vissi alveg um
hvað ég var að tala.
Guðrún segir gaman að ræða starf ís-
lenskrar kvennahreyfingar erlendis.
Guðrún segir að Stígamót séu í mjög góðu samstarfi við alþjóðasamtök. „Þessi
samvinna er líklega mun meiri en
margur hyggur,“ segir hún. „Okkur
hefur verið boðið að taka þátt í
fjölmörgum erlendum verkefnum
og ráðstefnum og við höfum fengið
tækifæri til að kynna starfsemi
Stígamóta. Venjulega eru þessar
ferðir greiddar af gestgjöfum sem er
ánægjulegt þar sem Stígamót hafa
ekki bolmagn til að greiða slíkar
ferðir. Mér telst til að við höfum
farið til meira en áttatíu borga víðs-
vegar um heiminn og sumar höfum
við heimsótt oft. Við eigum fulltrúa
í norrænum, evrópskum og alþjóð-
legum samtökum og tökum þátt
eftir bestu getu,“ útskýrir Guðrún
og ítrekar að alþjóðlegt samstarf
skipti miklu máli fyrir Stígamót.
„Það er gaman að segja frá starfi
íslenskrar kvennahreyfingar á
erlendri grundu, ekki síst vegna
þess að svo virðist sem íslenskar
konur séu róttækari og noti óvenju-
legri baráttuaðferðir en þekkist
erlendis. Konur víða um heim
súpa hveljur yfir því sem við getum
gert en væri óhugsandi í þeirra
löndum. Þar má nefna verkefnið
okkar Stóru systur, þar sem konur
settu inn vændisauglýsingar til
að finna vændiskaupendur. Eða
þegar við stofnuðum kampavíns-
klúbb til að benda á hvað væri í
raun að gerast innandyra á slíkum
stöðum. Við seldum tíu mínútna
aðgang að konum fyrir 20 þúsund
krónur. Þetta mál vakti athygli í
fjölmiðlum, fékk mikla umfjöllun
og umræðu. Með þessu náðum
við eyrum fólks og stuttu síðar var
þessum klúbbum lokað,“ greinir
Guðrún frá og bendir á að lögreglan
hefði fengið aukið fé til frekari
rannsókna á þessu máli eftir að
Stígamót bentu á það sem var að
gerast.
„Þeim þótti líka mjög áhugavert
þegar við framleiddum karlanær-
buxur með áletruninni „Ég tek
ábyrgð“. Nú hafa svona nærbuxur
verið framleiddar víða,“ segir Guð-
rún og bætir við að slíkar nærbuxur
ættu allir karlar að eiga.
„Oft höfum við kynnst stórmerki-
legum konum sem við höfum svo
boðið heim til þess að fleiri fái að
njóta visku þeirra. Í hvert sinn sem
við förum utan söfnum við nýrri
þekkingu og reynslu sem vonandi
endurspeglast í starfi okkar.“
Alþjóðlegt samstarf mikilvægt
Guðrún Jónsdóttir, talskona Stígamóta, hefur starfað hjá samtökunum í átján ár. Á þeim tíma
hefur hún og samstarfsfólk hennar ferðast til meira en 80 borga víða um heim.
Torfi (t.v.) hittir Hjálmar, ráðgjafa hjá Stígamótum, mánaðarlega. Mynd/ernir
Karlkyns brotaþolar hafa verið að koma til Stígamóta frá upphafsárum sam-
takanna. Undan farin ár hafa 40-45
karlar komið árlega til Stígamóta
í fyrsta sinn og í fyrra voru þeir
12,3% af heildarfjöldanum. Það
er lykilatriði að karlar viti af stað
eins og Stígamótum. Hér fá þeir
tækifæri til að tala um kynferðisof-
beldið og afleiðingar þess í trúnaði
og á sínum forsendum. Markmiðið
er að styðja þá til að opna á hluti
sem þeir hafa lokað á lengi eða eru
kannski þannig að það hefur aldrei
verið hægt að segja þá upphátt
áður,“ segir Hjálmar og bætir við:
„Skilaboðin frá okkur eru þau að
hvetja fleiri karlkyns brotaþola til
að leita sér hjálpar og Stígamót eru
einn af þeim stöðum sem hægt er
að leita til.“
eru afleiðingar kynferðis-
ofbeldi eins hjá konum og
körlum?
„Þær eru hliðstæðar, en það er
áberandi hvað reiðin er meira
áberandi hjá körlum, sem og ótti,
tilfinningalegur doði og sjálfsvígs-
hugsanir. Einnig nota karlar í ríkari
mæli áfengi og önnur vímuefni til
að deyfa sig.
Stígamót bjóða upp á
viðtöl og sjálfshjálparhópa
fyrir karla sem beittir hafa
verið kynferðislegu ofbeldi.
En við erum sífellt að
reyna að bæta þjónustu
okkar og finna nýjar
leiðir til að þess að
karlar upplifi að þeir
séu velkomnir á Stíga-
mótum. Til dæmis
höfum við í hverjum
mánuði haldið karla-
kvöld, en þá er opið hús
fyrir karla sem hafa nýtt sér
þjónustu Stígamóta í gegnum árin.
Þar fá karlar tækifæri til að ræða
við aðra sem eiga svipaða reynslu
að baki og geta þannig speglað
sig í reynslu annarra og leyft sér
að fara í gegnum tilfinningar sem
þeir hafa ekki áður gert. Það er
mikilvægt að finna að maður er
ekki einn að burðast með erfiða
reynslu. Þessi kvöld eru ein leið
fyrir karla til að brjótast út úr
einangrun sinni. Á heimasíð-
unni okkar, www.stigamot.is,
er einnig aðgengilegt fjölbreytt
efni fyrir karla, bæði á íslensku
og ensku.“
Karlahópar og karlakvöld á Stígamótum
Hjálmar Gunnar Sigmarsson hefur unnið við ráðgjöf hjá Stígamótum í þrjú ár. Hann segir mikil-
vægt að karlar sem beittir hafa verið kynferðisofbeldi leiti sér hjálpar og brjótist út úr einangrun.
Ég hélt að Stígamót væru bara fyrir konur. Þegar konan mín komst að því að Stígamót væru
með viðtöl og sjálfshjálparhópa
fyrir konur og karla sem hafa orðið
fyrir kynferðisofbeldi ákvað ég að
koma hingað,“ segir Torfi og bætir
við að það hafi ekki verið auðveld
skref. „Mér fannst erfiðast að byrja
að tala um kynferðislegt ofbeldi
sem ég varð fyrir sem barn, enda
var það eitthvað sem ég hafði bælt
niður í þrjátíu ár. Mér fannst ekki
óþægilegt að vera karl að koma til
Stígamóta heldur gott að geta fengið
hjálp frá sérfróðu fólki sem vissi
alveg um hvað ég var að tala.“
Torfi segist hafa upplifað mikla
skömm og fannst hann eiga hluta
af sökinni sjálfur. „Ég var með rang-
hugmyndir sem ég hafði ákveðið að
væru réttar, án þess að ræða það við
nokkra manneskju. Þegar ég opnaði
mig og talaði við ráðgjafa gat ég
unnið úr þessum ranghugmyndum
og þessum þunga sem hvíldi á mér,“
segir hann alvarlegur í bragði. „Fyrst
fann ég fyrir rosalegum létti, svo
kom reiðin og þungi og fleiri tilfinn-
ingar sem tók lengri tíma að vinna
úr. Núna er ég á allt öðrum stað en
þegar ég kom fyrst til Stígamóta. Ég
var svo dofinn. Í mörg ár notaði ég
mat til að borða yfir allar tilfinn-
ingar. Þegar ég byrjaði að vinna
í mínum málum náði ég hægt og
rólega að geta talað um ofbeldið
og tilfinningar án þess að þurfa að
borða yfir það.“
Hvernig finnst þér viðhorf sam-
félagsins vera til karlbrotaþola? „Ég
var viss um að það væri mjög nei-
kvætt og átti von á að þegar ég færi
að segja frá myndi ég fá neikvæð
viðbrögð. En ég komst að því að það
er ekki svo. Ég fékk mjög jákvæð
viðbrögð frá fjölskyldunni, vinum
og vinnufélögum. Fólk brást allt
öðruvísi við en ég átti von á. Ég var
búinn að berja mig svo mikið niður,
og af því að ég hugsaði svona, hélt ég
að allir aðrir hugsuðu á þann hátt.“
Hefurðu eitthvað að segja við
aðra karlkyns brotaþola þarna úti
sem hafa kannski ekki leitað sér
hjálpar?
„Nú get ég bara talað út frá
sjálfum mér en þegar ég kom til
Stígamóta og fór að vinna í mínum
málum fóru hlutirnir að gerast og líf
mitt breyttist til betri vegar. Ég hafði
alltaf bælt niður allar tilfinningar og
það er erfitt að búa með og umgang-
ast þannig manneskju. Ég skil ekki
hvernig konan mín þraukaði! Ég
mæli með að menn komi og gefi
Stígamótum tækifæri, komi í 10-12
tíma. Eftir tvo tíma vissi ég að þetta
væri eitthvað sem ég yrði að gera.
Það var erfitt en vel þess virði að
vinna úr þessari tilfinningaflækju
sem hafði plagað mig í mörg ár.“
Fyrsta skrefið
reyndist gæfuspor
Torfi Guðmundsson vissi ekki að karlar gætu leitað til
Stígamóta fyrr en konan hans benti honum á það. Hann
segir líf sitt hafa gjörbreyst eftir að hann leitaði aðstoðar
vegna kynferðisofbeldis sem hann varð fyrir 12 ára.
6 STíGAMóT 9 . d e S e M b e r 2 0 1 7 L AU G A R DAG U R
0
9
-1
2
-2
0
1
7
0
4
:0
3
F
B
1
2
8
s
_
P
0
8
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
8
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
E
7
0
-A
C
0
C
1
E
7
0
-A
A
D
0
1
E
7
0
-A
9
9
4
1
E
7
0
-A
8
5
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
7
B

F
B
1
2
8
s
_
8
_
1
2
_
2
0
1
7
C
M
Y
K