Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2012, Qupperneq 122

121FORNLEIFARANNSÓKN Í QUASSIARSUK (BRATTAHLÍÐ)
nautgripum frá öllum tímabilum sem er sama mynstur og sést á öðrum
uppgröfnum bæjarstæðum norrænna manna á Grænlandi. Svín voru
sennilega algeng á fyrstu öldum byggðarinnar en þeim fækkar eftir því
sem líður á búsetu á Grænlandi og þau eru svo til alveg horfin á 14. öld.
Svo virðist sem hlutfall búfjár sé svipað fram til loka 13. aldar en þá fækkar
nautgripum lítillega en kinda- og geitabeinum fjölgar. Samt sem áður halda
nautgripir áfram að vera mikilvægur hluti búfjárstofnsins allt til loka búsetu á
Grænlandi. Til samanburðar má benda á að sama breyting sést á samsetningu
búfjárstofna úr öskuhaugum á Íslandi en þar er hún mun meira afgerandi. Á
Íslandi er hlutfall sauðfjár og nautgripa á 13. öld tuttugu sauðfjárbein á móti
einu nautgripabeini en á Grænlandi er þetta hlutfall fimm á móti einu.12
Sennilega sýnir þessi aukning á sauðfé á Íslandi aukna framleiðslu á ull til
útflutnings en Grænlendingar höfðu ullina nær eingöngu til eigin nota.13
Talsvert magn beina úr villtum spendýrum var flokkað og flest koma
þau úr nánasta umhverfi byggðarinnar. Á meðal þeirra eru hreindýr, selir,
hvalir og rostungar. Hreindýr finnast á öllum tímabilum en hlutfall þeirra í
beinasafninu er ekki hátt. Því er líklegt að hreindýr hafi reglulega verið veidd
til eigin þarfa en ekki nýtt til útflutnings nema að litlu leyti t.d. húðir og
gripir úr hreindýrahornum. Rostungar eru ekki algengir á Suður-Grænlandi
en við vesturströnd Grænlands, nærri Vestribyggð norrænna manna, eru
stór rostungalátur. Talið er að svæðið við Diskóflóa hafi verið sá staður sem
norrænir menn kölluðu Norðursetur og var það aðalveiðisvæði þeirra fyrir
rostunga. Rostungstennur voru mikilvægur hluti í efnahag Grænlendinga
á miðöldum, enda voru þær sennilega meginuppistaða útflutnings þeirra.14
Allar rannsóknir sem gerðar hafa verið á rostungsbeinum af búsvæðum
norrænna manna, benda til þess að eftir að dýrið hafði verið fellt hafi efri
kjálkinn (maxilla) með áföstum skögultönnum verið skorinn af. Eftir að
veiðimennirnir komu til síns heima voru skögultennurnar fjarlægðar úr
efri kjálkanum og þær undirbúnar til útflutnings. Við rannsóknina 2005 og
2006 fundust nær eingöngu brot úr efri kjálkabeinum rostunga en við eldri
rannsóknir hafa fundist önnur höfuðbein og reðurbein (baculum) en örsjaldan
önnur rostungsbein.15
Algengustu bein úr villtum dýrum í beinasafninu frá 2005 – 2006 eru
úr selum og eftir því sem líður á búsetu á Ø29a fer þeim fjölgandi. Af þeim
fjórum tegundum sela sem eru við Grænlandsstrendur fundust bein úr þremur
tegundum; landsel (Phoca Vitulina), vöðusel (Phoca groenlandica) og blöðrusel
(Cystophora cristata). Bein úr landsel eru algengust í beinasafninu og er svipaða
sögu að segja úr fornleifauppgröftum bæði í Eystri- og Vestribyggð. Þó er