Morgunblaðið - 16.08.2017, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. ÁGÚST 2017
VEISLUÞJÓNUSTA
MARENTZU
www.marentza.is - 553 8872 - info@marentza.is
Allar gerðir af veislum
sérsniðnar að þínum þörfum
• Fermingarveislur • Brúðkaup
• Erfidrykkjur • Veitingar fyrir fundi
• Móttökur • Útskriftir
Hvernig er hægt að
fyrirgefa þeim sem
misnota börn, þeim
sem beita einhvers
konar ofbeldi, nauðga
eða taka líf annarrar
manneskju?
Mannlega séð er það
ekki auðvelt, jafnvel ill-
mögulegt, og ekki ætla
ég að segja til um það
hverjum eigi að fyr-
irgefa og þá hvenær
eða hvernig. Ef það er þá hægt.
Þegar um refsiverða glæpi er að
ræða hlýtur að vera eðlilegt að
kæra. Taka þá leikreglur samfélags-
ins við og dæma viðkomandi ger-
anda til hegningar eftir vonandi
sanngjörnum lögum landsins. Hegn-
ingin tekur þá gjarnan mið af því að
forða samfélaginu frá gerandanum
um tíma ef ástæða þykir til. Hegn-
ingin hlýtur þó ekki síður að miðast
að því að koma viðkomandi til hjálp-
ar eða betrunar svo hann sjái að sér,
taki ábyrgð á gjörðum sínum og
bæti ráð sitt. Og minnka þannig lík-
ur á að viðkomandi falli í þá gryfju
að framkvæma aftur eitthvað ámóta.
Allt hlýtur þetta að vera bæði
mann- og þjóðfélagslega bætandi og
auk þess ákveðin viðurkenning kerf-
isins gagnvart þolanda að refsivert
athæfi hafi verið framið og því rétt-
lætinu fullnægt að einhverju marki
með dómsuppkvaðningu og þar til
gerðri refsingu eða öllu heldur ein-
hvers konar betrun eða við skulum
alla vega vona að svo sé. Brotaþola
og samfélaginu öllu hlýtur því að líða
betur? Þótt vissulega hljóti úr-
vinnsla erfiðra tilfinninga, sársauki
og sorg þolanda, fjölskyldu hans og
vina að standa eftir.
Svo er sumt ofbeldi og misrétti
sem aldrei verður hægt að sanna og
hvað þá kæra þótt miskunnarlaust
og mannskemmandi hafi verið.
Meiðandi mannleg samskipti
Í daglegum samskiptum manna
verðum við fyrir alls kyns árekstr-
um. Á okkur er hallað, okkur er
hafnað, við erum beitt órétti, við er-
um svikin, lögð í einelti eða beitt ein-
hvers konar ofbeldi.
Þá vaknar sú áleitna og erfiða
spurning hvort hægt er að fyrirgefa
þeim sem gerir eitthvað á okkar
hlut. Hverjum á að fyrirgefa og þá
hvenær og hvernig?
Hvað sem öllu ranglæti, ofbeldi og
glæpum líður heldur lífið alltaf ein-
hvern veginn áfram. Og þá er spurn-
ingin: Er hægt að lifa með orðinni
framkomu eða verknaði og þá hvern-
ig? Sumt verður aldrei tekið aftur og
aldrei bætt, jafnvel þrátt fyrir iðrun
og góðan vilja.
Öll viljum við sjálfsagt komast
sem skást út úr áföllum. Sjá til sólar
á ný, þótt orðin reynsla marki óneit-
anlega djúpt sár og skilji oft eftir ill-
græðanlegt ör sem við neyðumst til
að bera og lifa með þótt við hefðum
svo sannarlega óskað
þess heitast af öllu að
hafa sloppið við að
eignast þessa al-
gjörlega óumbeðna
reynslu.
Ef við hins vegar
viljum vinna að því að
ná áttum eftir hvers
konar áfall, er þá rétta
leiðin að nærast á og
vilja viðhalda beiskju
og biturð, hatri og
hefnd? Eða er það
raunhæfur valkostur
að vilja leitast við að fyrirgefa, ef það
er þá á mannlegu valdi?
Fyrirgefning er ekki sama og
samþykki
Fyrirgefningin kostar ákveðnar
hugarfarslegar fórnir. Við þurfum
að ganga í okkur og jafnvel að brjóta
odd af oflæti okkar. Það getur verið
sárt. Fyrirgefningin er spurning um
lífsafstöðu. Hún er liður í úrvinnslu
tilfinninga. Þegar upp er staðið gef-
ur hún mikið. Það er eins og þungu
fargi sé af hjarta okkar létt. Lífs-
gangan verður bærilegri og við sátt-
ari við náungann, umhverfið og ekki
síst okkur sjálf.
Það að fyrirgefa er ekki það sama
og að sætta sig við eða samþykkja
einhverja liðna meiðandi atburði.
Síður en svo. En það er að sætta sig
við að atburðurinn er fortíð sem við
fáum ekki breytt.
Við hljótum að þrá réttlæti og við
sættum okkur ekki við liðna meið-
andi atburði sem rændu okkur ein-
hverju mikilvægu og dýrmætu, ollu
mikilli vanlíðan og jafnvel óbætan-
legu tjóni.
Við skulum aldrei samþykkja slíkt
framferði, í hvaða mynd eða á hvaða
stigi sem það kann að birtast. Stönd-
um saman um að koma í veg fyrir
misnotkun, ofbeldi og hvers konar
glæpi. Finnum leiðir til að koma þol-
endunum til varanlegrar hjálpar svo
þau þurfi ekki að burðast ein með
hina erfiðu líðan.
Að festast í reiði, beiskju og bit-
urð, hatri og hefnd þegar til lengri
tíma er litið er mannskemmandi, við
stöðnum og festumst í sárri fortíð-
inni. Beiskja og biturð, hatur og
hefnd leiðir okkur endanlega inn í
myrkur og ógöngur.
Sú lífsafstaða að vilja að sér sé
fyrirgefið og jafnvel óverðskuldað
og það að reyna í veikum mann-
legum mætti að fyrirgefa náung-
anum bætir líðan okkar á leið til
framtíðar. Hatrið ýfir upp sár sem
alltaf verða flakandi og aldrei gróa.
En fyrirgefningin er eins og græð-
andi smyrsl. Þótt vissulega sitji allt-
af eftir ör sárra minninga.
Dagurinn í gær eða dagurinn í
dag. Okkar er valið. Við getum ekki
lifað báðum. Annaðhvort festumst
við í fortíðinni eða lifum deginum í
dag og horfum fram á veginn með
reynslu fortíðar sem bakgrunn en
ekki sem stjórnanda.
Kannski er það svo eftir allt sam-
an ekki á mannlegu valdi að fyr-
irgefa? Hvað er þá til ráða? Kannski
bara kærleikans Guð, frelsarinn Jes-
ús Kristur. Hann megnar allt. Fel-
um okkur því honum sem mýkir
hjörtun. Honum sem kann, vill og
getur fyrirgefið og vill fá að líkna og
lækna og reisa okkur upp á ný til
vonarríkrar og bjartrar framtíðar.
Er fyrirgefning
almennt raunhæf-
ur valkostur?
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Sigurbjörn
Þorkelsson
» Það að fyrirgefa er
ekki það sama og að
sætta sig við eða sam-
þykkja einhverja liðna
meiðandi atburði. Síður
en svo.
Höfundur er rithöfundur
og aðdáandi lífsins.
Fimmtudaginn 3.
ágúst 2017 lék Vík-
ingur Heiðar Ólafsson
sinn fyrsta konsert á
Roque d‘Anteron-
píanóhátíðinni hér í
Frakklandi. Í hartnær
40 ár hefur bestu pí-
anóleikurum heimsins
verið boðið að flytja
þar list sína. Það er
ótrúlegur árangur fyr-
ir litla þjóð eins og Ís-
lendinga að eiga þar fulltrúa. Stolt-
ur var ég vegna frammistöðu okkar
frábæru fótboltamanna hér síðasta
sumar en stoltari enn var ég þetta
kvöld yfir því að Íslendingar ættu
slíkan snilling. Samt var ég eini Ís-
lendingurinn á þessum tónleikum,
sem lauk með langvinnum húrra-
hrópum þeirra áheyrenda sem
kalla ekki allt ömmu sína. Þar sem
ég sat heyrði ég fólk tala saman
fyrir tónleikana á ameríska ensku,
enska ensku, þýsku, spönsku, jap-
önsku og ítölsku auk frönsku. Á
fótboltaleikina í Marseille og Nice
og París fjölmenntu Íslendingar og
var það afar skemmtilegt. Við eig-
um Hörpu og þykir vænt um og við
eigum frábært tónlistarfólk ís-
lenskt. Nægir þar að nefna Björk
og Víking. Svona lítil þjóð eins og
Íslendingar mega vera meir en
stoltir yfir slíku því það er langt
frá öllum stöðlum.
Sama má raunar
segja um íslenska rit-
höfunda sem seljast
hér í Evrópu ekki síst
hér í Frakklandi, í
risaupplögum og
myndlistarmenn eins
og Erró, Ólafur Elías-
son, Bragi og Sigurður
og Kristján Guð-
mundssyni svo ein-
hverjir séu nefndir eru
hér vel þekktir. Kvik-
myndir okkar hafa
einnig notið alveg ein-
stakara vinsælda. Íslendingar
standa sig langtum framar en ætla
mætti miðað við höfðatölu þegar
kemur að menningu. Svo langt að
liggur við furðu. Samt eru fjárveit-
ingar til menningar undir meðallagi
Evrópuþjóða. Kannski þurfa listir
bara engan stuðning? Ég er þó
þeirrar skoðunar að Íslendingar
myndu enn bæta sig á þessu sviði
góðs mannlífs ef hið opinbera opn-
aði budduna meir en nú er.
Víkingur lék hér hjá mér árið
2002 á lítilli tónlistarhátíð sem ég
hélt hér í fjöllunum í Provence um
7 ára skeið. Hann var þá nýorðinn
átján ára og á leið til framhalds-
náms í Juillard í New York. Hann
heillaði alla með sinni snilld og
yndislegu íslensku framkomu. Þá
stóð yfir heimsmeistarmót í fót-
bolta sem fram fór í Frakklandi og
Víkingur þekkti nöfnin á öllum
leikmönnum, jafnvel þeim tyrk-
nesku!
Nú, 15 árum síðar, er hann orð-
inn þroskaður snillingur meðal
þeirra fáu af guðunum útvöldu á
heimsmælikvarða sá eini á Íslandi
þó ekki sé á neinn hallað meðal
okkar frábæru tónlistarmanna.
Umfram allt hvet ég tónlistar-
aðdáendur til að tryggja sér miða á
Roque d‘Anteron-tónleika Víkings
sem ég hygg að hljóti að verða að
ári. Það þarf góðan fyrirvara því
allt er uppselt löngu fyrir tónleika
og gistingar einnig.
Það var mikilvægt fyrir okkar
frábæru fótboltamenn bæði í fyrra
og eins í sumar þegar kvennalands-
liðið stóð sig með ágætum, að hafa
öflugan stuðningshóp með sér. Bar-
áttan er hörð á toppnum og þar
geta góðir „melomanar“ skipt veru-
legu máli.
Íslenskur tónlistarsnillingur
Eftir Ármann Örn
Ármannsson » Stoltur var ég vegna
frammistöðu okkar
frábæru fótboltamanna
hér síðasta sumar en
stoltari enn var ég þetta
kvöld yfir því að Íslend-
ingar ættu slíkan snill-
ing.
Ármann Örn
Ármannsson
Höfundur er fv. framkvæmdastjóri
Ármannsfells hf.
Við hjónin höfum
lagt leið okkar á
þennan stórkostlega
stað, Borgarfjörð
eystri, í nokkur ár og
erum ásamt stór-
fjölskyldu nýkomin úr
gönguferð á svæðinu.
Einn mesti listamað-
ur þjóðarinnar þrosk-
aðist í þessu um-
hverfi, sjálfur
Kjarval.
Í dag leggja margir ferðamenn,
innlendir sem erlendir, leið sína á
þennan stað. Þar er að finna gott
tjaldstæði, gisti- og veitingastaði
og vel merktar gönguleiðir út frá
Borgarfirði eystri. Þar má m.a.
nefna Víkurnar: Brúnavík, Breiða-
vík, Húsavík áfram til Loðmunda-
fjarðar og Seyðisfjarðar. Á þessari
leið er að finna eitt litfegursta
fjall landsins, Hvít-
serk. Í vestur frá
þorpinu eru m.a. Dyr-
fjöllin með Stórurð,
stórbrotið svæði sem
segir okkur jarðfræði-
söguna, áhrif elds-
umbrota og rof ísald-
ar. Ef fólk kýs léttari
gönguleiðir má benda
á Stapavík þar sem
sjá má uppskip-
unarhöfn sem þjónaði
byggðarlögunum frá
aldamótunum eftir
1900 fram á fjórða tug tuttugustu
aldar. Fjölmarga fleiri staði má
nefna til göngu. Í þorpinu er
stunduð smábátaútgerð og fisk-
vinnsla því tengd ásamt landbún-
aði og þjónustu við íbúa og ferða-
menn. Fuglalíf er fjölbreytt og
aðstaða til fuglaskoðunar er að
finna við smábátahöfnina í Bakka-
gerði.
Ef við ætlum að teljast ferða-
mannaland fyrir náttúruunnendur
þá verður land okkar að bjóða upp
á lágmarkskröfur til aksturs
venjulegra fólksbíla milli staða.
Það er ekki hægt að bjóða upp á
holótta malarvegi með tilheyrandi
rykstrók ef þurrt er eða leirdrullu
ef væta er, þannig að bílar og
íveruvagnar eru eitt forarstykki
þegar komið er í náttstað. Hluti
vegarins frá Egilsstöðum að Borg-
arfirði eystri er án slitlags. Hvað
veldur að aðeins hluti vegarins er
með bundið slitlag? Er það sinnu-
leysi stjórnvalda í landinu við
ferðamenn og íbúa þessa lands-
hluta og þorpsbúa sem sumir
þurfa að fara daglega til Egils-
staða eða er það magnleysi íbú-
anna eða kjörinna fulltrúa svæð-
isins? Hvað sem veldur er úrbóta
þörf.
Þarf að fara í drullugalla ef
heimsækja á Borgarfjörð eystri?
Eftir Egil
Jónsson » Það er ekki hægt að
bjóða upp á holótta
malarvegi með tilheyr-
andi rykstrók ef þurrt
er eða leirdrullu ef væta
er.
Egill Jónsson
Höfundur er fv. byggingarfulltrúi í
Garðabæ og áhugamaður um bættar
samgöngur.
egill@haukanes11.com
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar
greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að
nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í
samskiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið
birtir ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni for-
síðu mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn
„Senda inn grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá
sig inn í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferl-
inu. Eftir að viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að
slá inn kennitölu notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að
senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í
síma 569-1100 frá kl. 8-18.