Morgunblaðið - 16.08.2017, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. ÁGÚST 2017
Endur á stíflu Fjölbreytt fuglalíf er í Elliðaárdal og alls hafa um 25 tegundir orpið þar. Andfuglar eru áberandi
á Elliðaánum, einkum fyrir ofan Árbæjarstíflu, m.a. álft, grágæs, stokkönd, urtönd, skúfönd og toppönd.
Árni Sæberg
Eins og alþjóð veit þá
er komin upp graf-
alvarleg staða meðal
sauðfjárbænda sem
taka þarf föstum tökum
til að koma í veg fyrir
fjöldagjaldþrot og al-
varlega byggðaröskun.
Ekki er hægt að
segja að bændur hafi
ekki sýnt vilja til að að-
lagast breyttum að-
stæðum því þeir hafa
fundað stíft með landbúnaðarráðherra
og lagt fram tillögur að úrbótum. Enn
sem komið er hefur ráðherra hvorki
sýnt skilning né áhuga á málefninu.
Atvinnuveganefnd átti góðan fund í
gær með hagsmunaaðilum þar sem
Landsamtök sauðfjárbænda og
Bændasamtök Íslands lögðu fram til-
lögur að aðgerðum. Ef gengið verður
hratt og vel til verks verður komið í
veg fyrir allt að þriðjungs tekjuskerð-
ingu bænda, hagkvæmni aukin og
dregið verður úr kolefnisspori lands-
ins.
Greiðsluþrot blasir við
Tillögur bænda fjalla m.a. um að efla
útflutning til að jafna sveiflur á innan-
landsmarkaði og draga þar með úr af-
urðaverðfalli til bænda í haust. Ef
bændur fá ekki áheyrn og ekki tekst
að koma jafnvægi á markaðinn mun
greiðsluþrot blasa við á mörgum býlum
landsins sem stjórnvöld munu ekki
geta haft neina stjórn á.
Vandinn snýr fyrst og fremst að lok-
un erlendra markaða, en hann er tíma-
bundinn. Því miður hefur m.a. Rúss-
landsmarkaður lokast núna, en það
þýðir ekki að gefast upp. Auka þarf ný-
sköpun og vinna að nýjum mörkuðum.
Á meðan unnið er að því að byggja upp
traust að nýju á erlendum mörkuðum
mega ráðherrar Viðreisnar ekki senda
út röng skilaboð. Hvorki til
erlendra aðila né loka á
samtalið við bændur.
Einnig þarf að draga úr
óeðlilegum sveiflum en
stutt er síðan afurðastöðv-
arnar þurftu að takmarka
sölu til viðskiptavina sinna
erlendis vegna aukinnar
eftirspurnar. Samvinna af-
urðastöðva á erlendum
mörkuðum myndi án efa
gera þeim betur kleift að
þróa nýjar og réttar vörur
fyrir nýja markaði.
Eins og í öðrum löndum
Ráðherra má ekki heyra minnst á
uppkaup á landbúnaðarframleiðslu.
Þau lönd sem við berum okkur sam-
an við stýra sinni landbúnaðarfram-
leiðslu gagngert til þess að koma í veg
fyrir afurðaverðslækkun til bænda
m.a. með inngripum á markaði. Um-
frambirgðir eru þá keyptar upp/seldar
út af markaði til að tryggja fæðu-
öryggi, framleiðsluvilja og afkomu
bænda.
Ríkisstjórnin verður að taka á þeim
tímabundnu vandamálum sem uppi eru
núna í sauðfjárræktinni og vinna með
bændum en ekki gegn. Á þann hátt
tryggjum við búsetu hringinn í kring-
um landið og styðjum við afleidd störf
sem verða til vegna matvælafram-
leiðslu, m.a. í ferðaþjónustu.
Sigurður Ingi
Jóhannsson
»Ríkisstjórnin verður
að taka á þeim tíma-
bundnu vandamálum sem
uppi eru núna í sauð-
fjárræktinni og vinna
með bændum en ekki
gegn.
Sigurður Ingi
Jóhannsson
Höfundur er formaður
Framsóknarflokksins.
Snemmbúin sláturtíð
Rök standa til þess
að fyrirsögnin sé röng
eða að minnsta kosti
villandi. Réttara væri
að skrifa undir orð-
unum „Margbrotnir
pottar í Reykjavík“.
Það skiptir litlu hvert
litið er.
Ekki getur meiri-
hluti borgarstjórnar
kvartað yfir tekjuleysi
til að sinna þeim verkefnum sem
borgarbúar eiga kröfu til að leyst
séu með sómasamlegum hætti. Frá
því að Dagur B. Eggertsson tók við
völdum í Ráðhúsi Reykjavíkur árið
2010 – fyrst með Jón Gnarr sér við
hlið – hafa tekjur borgarsjóðs
hækkað um 27,4 milljarða króna að
raunvirði eða 37,5%. Með öðrum
orðum: Tekjur borgarsjóðs voru
224 þúsund krónum hærri á hvern
borgarbúa (allt frá ómálga börnum
til eldri borgara) á síðasta ári en
2010. Þetta jafngildir liðlega 896
þúsund krónum á hverja fjögurra
manna fjölskyldu.
Hærri tekjur skila engu
Þessi mikla hækkun tekna hefur
skilað litlu í þjónustu við íbúa.
Samgöngur eru í ólestri, seina-
gangur einkennir stjórnsýslu, skól-
ar glíma við manneklu, þjónusta
við eldri borgara er skorin niður,
óstjórn einkennir skipulagsmál
með tilheyrandi lóðaskorti, upplýs-
ingum er haldið frá borgarbúum og
gamalt slagorð um að hrein borg sé
fögur borg er fyrir löngu gleymt og
grafið. Enginn ber ábyrgð – ekki
kjörnir fulltrúar og allra síst borg-
arstjóri. Það verður stöðugt erf-
iðara að andmæla Birni Bjarna-
syni, fyrrverandi ráðherra, sem
segir að á síðustu ár-
um hafi borgarstjórn-
arembættið breyst í
einskonar tertuskraut.
Borgarstjóra fellur að
minnsta kosti betur að
klippa á borða, láta
taka myndir af sér við
dekkjaskipti, fella
jólatré í Heiðmörk og
mála stéttina fyrir
framan Mennta-
skólann í Reykjavík en
að sinna stjórnsýslu
borgarinnar og axla
ábyrgð á því hvernig til tekst og því
sem úrskeiðis fer.
Í lok síðasta árs námu heild-
arskuldir A- og B-hluta borg-
arsjóðs yfir 290 milljörðum króna.
Þetta jafngildir tæpum 9,5 millj-
ónum króna á hverja fjölskyldu.
Sem hlutfall af heildartekjum námu
skuldirnar 186,7%. Reykjavík-
urborg heldur fjárhagslegu sjálf-
ræði í skjóli sérstaks bráðabirgða-
ákvæðis í sveitarstjórnarlögum.
Höfuðborgin er eitt skuldsettasta
sveitarfélag landsins.
Ræður ekki við
einföld verkefni
Þrátt fyrir verulega hækkun
tekna hefur borgin ekki fjárhags-
lega burði til að takast á við einföld
verkefni. Að fjarlægja dekkjakurl
af sparkvöllum var erfitt og kallað
var eftir fjárhagslegri aðstoð rík-
isins. Ekki virðast vera möguleikar
á að borgin greiði kostnað vegna
námsgagna fyrir grunnskólabörn
líkt og mörg önnur sveitarfélög
gera. Kostnaðurinn er talinn vera
4-6 þúsund krónur á nemanda eða
0,3% af árlegum meðalrekstr-
arkostnaði á grunnskólanemanda
samkvæmt útreikningum Hagstof-
unnar.
Önnur mál eru mikilvægari en
grunnskólar, nemendur þeirra og
kennarar. Til að fela metn-
aðarleysið í skólamálum vill meiri-
hlutinn ekki gera opinberar nið-
urstöður úr PISA-könnunum.
Píratar, Samfylking, Vinstri grænir
og Björt framtíð felldu tillögu
Kjartans Magnússonar, borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins, um að
upplýsingar um árangur hvers
skóla yrðu sendar til viðkomandi
skólastjórnenda, sem myndu kynna
þær fyrir skólaráðum sínum og
stjórn foreldrafélags í því skyni að
hvetja til upplýstra umræðna um
kennsluhætti og námsárangur.
Frasar án merkinga
Allt tal um gagnsæi og opið lýð-
ræðislegt ferli er innantómt – fras-
ar án merkinga. Þess vegna ákvað
meirihlutinn að taka ekki þátt í ár-
legri þjónustukönnun sveitarfélaga,
eftir að borgin hafði fengið fall-
einkunn í samanburði við önnur
sveitarfélög. Ráðningar í æðstu
embætti á vegum borgarinnar eiga
lítið skylt við opna stjórnsýslu og
gagnsæi. Ekki frekar en þegar því
var haldið leyndu fyrir íbúum að
óhreinsað skólp flæddi í sjóinn við
Faxaskjól – tugir þúsunda lítra á
hverri mínútu. Ekki var haft fyrir
því að tilkynna, lögum samkvæmt,
um „mengunarslys“, þegar þús-
undir tonna af aur úr inntakslóni
virkjunar menguðu Andakílsá. Orka
náttúrunnar, dótturfyrirtæki Orku-
veitu Reykjavíkur, á Andakílsár-
virkjun.
Stefna skortsins
Þeir eru víða brotnu pottarnir í
Reykjavík. Samkvæmt fréttum
Morgunblaðsins eru verktakar að
gefast upp á samskiptum við borg-
aryfirvöld. Stjórnsýsla embættis
byggingarfulltrúa einkennist af
seinagangi, þar sem málin eru flækt
og allt stöðugum breytingum háð, í
stað þess að fylgt sé skýrum og
gagnsæjum verkreglum. Þeir tímar
eru að baki að stjórnsýsla borg-
arinnar lagði metnað sinn í að leið-
beina og greiða úr erindum borgara
og fyrirtækja.
Allt er þetta endurspeglun á
skortstefnu meirihlutans í skipu-
lagsmálum. Guðfinna Jóhanna Guð-
mundsdóttir, borgarfulltrúi Fram-
sóknarflokksins, hefur dregið fram
þá staðreynd að aðeins hafi verið
úthlutað lóðum undir fjórtán fjöl-
býlishús á kjörtímabilinu og þar af
átta á liðnu vori.
Tölulegar staðreyndir um stöðn-
unina í höfuðborginni eru sláandi en
á síðustu átta árum hafa aðeins ver-
ið byggðar 2.068 íbúðir í Reykjavík
og hafa ekki verið jafn fáar á jafn
löngu tímabili frá því í seinna stríði.
Á árunum 1937-1944 voru byggðar
2.042 íbúðir í Reykjavík en þá var
meðalfjöldi íbúa um 40 þúsund.
Sama kynningin í mörg ár
Sigurður Brynjar Pálsson, for-
stjóri BYKO, hélt því fram í viðtali
við Viðskiptablaðið í liðnum mánuði
að ástandið í húsnæðismálum hefði
ekki átt að koma neinum á óvart. Á
árunum 2009-2014 hafi aðeins verið
byggðar um 900 til 950 íbúðir á ári,
en þörfin hafi verið 1.500 til 1.800
íbúðir. Sigurður Brynjar segir það
„galið“ hvernig haldið hafi verið á
málum:
„Mér finnst ég hafa séð sömu
kynninguna hjá borgarstjóranum í
allmörg ár. Nú er kominn tími til að
hætta að tala og fara að fram-
kvæma.“
Fyrir síðustu borgarstjórnar-
kosningar gaf Dagur B. Eggertsson
stór loforð um 3.000 nýjar leigu-
íbúðir. Nokkrum mánuðum eftir
kosningar kynnti hann sem borg-
arstjóri áætlanir sem gerðu ráð fyr-
ir að á næstu árum yrðu byggðar
allt að sex þúsund íbúðir. Loforðin
og áætlanirnar hafa reynst innan-
tóm. Borgarstjóri kennir bönkum
og verktökum um neyðarástand í
húsnæðismálum, enda telur hann
sig ábyrgðarlausan á skortstefn-
unni sem fylgt hefur verið.
Röng stefna Reykjavíkurborgar
í skipulagsmálum er langt í frá að
vera einkamál meirihluta borgar-
stjórnar. Afleiðingarnar bitna á
flestum landsmönnum með bein-
um eða óbeinum hætti. Kostnaður-
inn er borinn af einstaklingum og
fjölskyldum í formi hærra
fasteignaverðs sem hittir íbúðar-
eigendur aftur með hærri fast-
eignagjöldum að ekki sé talað um
þau áhrif sem hærra fasteignaverð
hefur á kaupmátt launa og skulda-
stöðu heimila.
Mér er til efs að minnihluti í
borgarstjórn hafi haft betri tæki-
færi í aðdraganda kosninga til að
fella sitjandi meirihluta. Tækifærin
verða hins vegar ekki nýtt án fram-
tíðarsýnar sem hugnast borgar-
búum, jafnt þeim sem sitja fastir í
umferðarteppum, eiga sér þann
draum að eignast íbúð og vilja góða
skóla fyrir börnin og þeim sem gera
þá einföldu kröfu að kjörnir fulltrú-
ar hlusti og taki mark á óskum íbú-
anna.
Eftir Óla Björn
Kárason »Röng stefna Reykja-
víkurborgar í skipu-
lagsmálum er langt í frá
að vera einkamál meiri-
hluta borgarstjórnar.
Afleiðingarnar bitna á
flestum landsmönnum.
Óli Björn Kárason
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Brotinn pottur í Reykjavík