Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.2018, Blaðsíða 62

62 23. mars 2018
Þann 4. júní næstkomandi er
fyrirhugaður fyrirlestur með
kanadíska sálfræðiprófessornum
Jordan Peterson í Hörpu en hann
er höfundur bókarinnar 12 rules
for life: An antidote to chaos, sem
hefur setið á topplista Amazon
undanfarnar vikur. Kenningar Pet-
erson hafa höfðað sérstaklega til
ungra karlmanna en Gunnlaugur
Jónsson, sem átti frumkvæði að
því að fá Peterson til landsins, tel-
ur að ríflega 85 prósent miðanna
hafi verið keypt af körlum.
„Ég held að boðskapur Peter-
son um að axla ábyrgð og sýna
hugrekki höfði sérstaklega til
karlmanna í dag. Mantra Vestur-
landabúa síðustu áratugina hef-
ur verið „all you need is love“ og
vissulega þurfa allir á kærleika að
halda. Hann er hins vegar ekki
það eina sem menn þurfa,“ seg-
ir Gunnlaugur. „Við þurfum líka
ábyrgð og hæfni vegna þess að án
hennar gerist lítið. Það sem unga
menn hefur kannski vantað eru
skilaboð um að taka sig saman í
andlitinu og reka sig áfram,“ segir
hann og bætir við að Jordan Peter-
son hafi meðal annars verið þakk-
að fyrir að hjálpa ungum mönnum
að draga úr innibyrgðri reiði og
gremju, sem til dæmis hafi mögu-
lega orsakast af því að þeir hafi
upplifað sig jaðarsetta vegna ým-
issa birtingarmynda femínismans,
meðal annars kynjakvóta.
„Merkimiðapólitík sumra
femínista hefur gert það að verk-
um að þessir menn hafa upplifað
það sem svo, að þeir þurfi að borga
fyrir einhvers konar forréttindi
annarra karlmanna, þótt þeir hafi
sjálfir aldrei átt hlutdeild í þess-
um forréttindum,“ útskýrir Gunn-
laugur.
„Gremja þeirra er sumpartinn
skiljanleg, en hún er ekki gagn-
leg, og það er því fagnaðarefni
fyrir samfélagið í heild að þeir láti
reiðina ekki hlaupa með sig í gön-
ur og beini kröftum sínum heldur
í uppbyggilegan farveg. Mig langar
að taka fram að boðskapur Jord-
ans Peterson höfðar líka sterkt
til margra kvenna og hlutföllin
hafa jafnast eftir að bókin kom út.
Kannski vegna þess að konur lesa
meira en karlar og kannski vegna
þess að hlutfall karlmanna er mjög
hátt meðal áhorfenda á Youtube-
fyrirlestra, sem er upprunalegur
markhópur Peterson utan háskól-
ans.“
Hændust að karlkyns
leikskólakennara
Nú snýst þessi karlmennsku um-
ræða á Twitter kannski um inn-
komu karlmanna á það sem hingað
til hafa talist kvenlegir eiginleikar
og svið. Þeir eru til dæmis að játa
viðkvæmni, aðdáun á bleika litn-
um, ást sína á hannyrðum og þess
háttar. Heldur þú að samfélagið
hefði kannski gott af því að karl-
ar kæmu meira að þessum hefð-
bundnu kvennastörfum?
„Jú, eflaust væri það æskilegra
að karlmenn kæmu meira inn í
skólakerfið svo dæmi séu tekin.
Ég man eftir því að þegar ég var á
Laufásborg, fyrir tæpum 40 árum,
þá urðum við drengirnir mjög
hændir að leikskólakennara sem
var karlmaður. Svo urðum við ægi-
lega svekktir og lýstum því yfir að
við ætluðum að hætta á leikskól-
anum þegar hann var að hætta.
Stundum er hægt að réttlæta það
að annað kynið sé ráðið fremur
en hitt, það er í störf þar sem kyn
skiptir beinlínis máli, en almennt
séð tel ég það ekki æskilegt.“
karlar af gamla skólan-
um blindir á færni kvenna
Sjálfur hef ég setið í kynja-
kvótastjórn hjá fyrirtæki og
að mínu mati varð það algjört
„ disaster“. Ef fólk er valið í stjórnir
og forystuhlutverk, ekki út á hæfni
heldur kyn, þá grefur það und-
an hinum sem hafa eitthvað til
brunns að bera einfaldlega vegna
þess að hinir líta svo á að mann-
eskjan hafi bara verið valin út af
kyninu. Menn af báðum kynjum
ganga jafnvel út frá því að konur
hafi verið valdar út af kyni frem-
ur en færni,“ segir Gunnlaugur og
bætir við að vissulega hafi hann
samt oft orðið vitni að því að karlar
horfi framhjá hæfileikum og færni
kvenna, einfaldlega vegna þess að
þær séu konur.
„Karlar, og þá sérstaklega af
gamla skólanum, eru stundum
blindir á hæfileika kvenna. Ég hef
séð dæmi um það sjálfur. Hins
vegar verð ég að segja að konur eru
líka oft alltof fljótar að kenna gler-
þakinu um. Við rekumst öll á alls
konar ósýnilega veggi sem hægt er
að kalla glerþök. Fólk getur verið á
móti okkur út af ýmsum fordómum
sem við getum kannski aldrei skilið
til fulls. Þetta er erfitt fyrir alla enda
er pláss fyrir mjög fáa á toppnum.
Það er fjöldinn allur af körlum sem
er að strögla á vinnumarkaðnum
og þetta er langt frá því að vera ein-
falt. Það sem við getum hins vegar
gert er að auka á meðvitund okkar
um eigin fordóma og hætta að nota
þessa kvóta.“
Það gráta allir
Að lokum. Hvað finnst þér um játn-
ingarnar á Twitter? 
„Það gráta allir einhvern tím-
ann en að kveikna sér og setja sig
í fórnarlambshlutverk er almennt
ekki til þess fallið að skapa sér
virðingu hjá karlmönnum. Auðvit-
að er eðlilegt að gráta við jarðar-
farir og stundum gráta menn
gleðitárum en almennt held ég að
konur laðist frekar að karlmann-
legum mönnum sem eru hug-
rakkir og kunna að bíta á jaxlinn.
Annars getur það verið karlmann-
legt í mínum augum að dansa
ballett eða gera fleira sem almennt
hefur ekki talist karlmannlegt.
Hugrekki finnst mér vera karl-
mennska.“
Skiljanleg gremja
ungra karlmanna
gunnlaugur Jónsson:
Hlaupið ekki í hnút þótt ég líti svona út / bókin er oft betri en spjöldin / mín karlmennska
dvín meðan dagsljósið skín / en ég er þrælgóður elskhugi á kvöldin. – þýð. Veturliði
Guðnason.