Fréttablaðið - 21.04.2018, Blaðsíða 30

Ég á þér svo margt að þakka,“ segir Alex-andra Herleifsdóttir við móður sína, Margréti Guðmundsdóttur. Þær eru að ræða um fortíð-
ina, uppvaxtarár Alexöndru.
Margrét, sem þarf núna að nota
hjólastól vegna taugahrörnunar-
sjúkdóms, lagði allt kapp á að fara
með dóttur sína á körfuboltaæf-
ingar þegar hún var unglingur. „Ég
keyrði hana úr Breiðholti í Kópa-
vog nærri því á hverjum degi. Ég
vissi að það væri mikilvægt að hún
færi á æfingar. Að það gerði henni
gott. Innst inni var ég hrædd um að
ef ég gerði það ekki, þá færi hún í
Lokins er
ég lifandi
Sársaukinn sem Alexandra Sif Herleifsdóttir fann fyrir þegar hún
varð fyrir grófu einelti sem barn þróaðist í kvíða og alvarlegt þung-
lyndi eftir því sem hún eltist. Hún og móðir hennar, Margrét Guð-
mundsdóttir, ræða um glímuna við kvíðann og leiðina til bata.
Alexandra Sif Herleifsdóttir og Margrét Guðmundsdóttir, móðir hennar. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
eiturlyfjaneyslu. Sársaukinn var svo
mikill,“ segir Margrét.
Var lífsglatt og kátt barn
Sársaukinn sem móðir Alexöndru
talar um varð vegna eineltis. Hann
leiddi af sér kvíða sem óx á full-
orðinsárum. Varð á tímabili nærri
því óyfirstíganlegur. Lífshættulegur.
„Hún var svo lífsglatt barn. Svo
kát, svo félagslynd. Svo óhrædd,“
segir Margrét frá.
Alexandra tekur undir. „Ég á
góðar minningar frá barnæsku.
Þær eru grunnurinn, ég er glöð að
eðlisfari.“
Alexandra er alin upp í Breiðholti
og undi vel við sitt. Fjölskyldan
flutti í lítið bæjarfélag þegar hún var
tíu ára gömul. „Mér var hafnað frá
fyrsta degi og eineltið hófst strax.
Ég á margar minningar um sára
höfnun og gróft andlegt ofbeldi.
Stundum varð það líkamlegt líka,“
segir Alexandra frá.
Eineltinu fylgdi sársauki
„Ég fékk ljót símaskilaboð, það
voru stofnaðar sérstakar síður um
mig á netinu þar sem var gert grín
að mér. Ef ég kom inn þar sem börn
sátu, þá færðu þau sig frá mér ef ég
nálgaðist. Þessari höfnun og ofbeldi
fylgdi sársauki sem varð líkamlegur.
Ég fékk sára magaverki. Ég var ell-
efu ára gömul þegar ég náði mér í
hníf úr eldhúsinu og hugsaði um að
skaða mig,“ segir Alexandra frá. Hún
segist ekki hafa sett þessar tilfinn-
ingar í nokkurt samhengi fyrr en
hún varð fullorðin. „Það er ekkert
langt síðan ég gat sett í samhengi
kvíða og þunglyndi og þessi áföll
sem ég varð fyrir sem barn.“
Ekki velkomin í bæjarfélaginu
Margrét móðir hennar tekur undir.
„Það er sárt að hugsa til þess að í
fyrstu var ég að pína hana til að fara
í skólann. Á morgnana var hún oft
lasin. Sárlasin, en hresstist til muna
eftir að ég hafði hringt hana inn
veika.
Ég áttaði mig þó fljótt og reyndi
að ræða við skólann. Þar rakst ég á
vegg. Í þessu litla bæjarfélagi voru
allir tengdir. Við vorum aðkomu-
fólk. Ég var litin hornauga fyrir að
kvarta yfir eineltinu. Ég fékk líka að
finna að við værum ekki velkomin
utan skólans. Það var ekkert gert í
málunum og ég þurfti að taka hana
úr skólanum. Á endanum ákváðum
við hreinlega að pakka saman og
fara. Líf dóttur minnar var of verð-
mætt,“ segir Margrét.
Reiði á unglingsárum
„Ó, það var svo mikill léttir,“ segir
Alexandra og horfir brosandi á
móður sína.
„Já, það er alltaf hægt að kaupa
nýtt hús og flytja. En maður fær ekki
aftur þessi ár, þau er ekki hægt að
kaupa,“ segir Margrét.
Unglingsárin liðu. Margrét keyrði
Alexöndru á æfingar. Sannfærð um
að dóttir hennar myndi njóta góðs
af æfingunum.
„Sem ég gerði, ég er viss um að
hreyfingin gagnaðist mér. Forðaði
mér frá því að lenda í vanda.“
„Á sama tíma hafðir þú ekki ráð-
rúm til þess að takast á við vanda-
málin. Það var ekki tími til þess,“
segir móðir hennar.
„Unglingsárin voru erfið. Það sem
var einkennandi við hana er hversu
fljótt hún rauk upp. Við vorum
kannski að spjalla saman og þá
kannski var eitthvað sem kom illa
við hana og þá missti hún stjórn á
skapi sínu. Nú skil ég af hverju. Það
hefur breyst. Hún er með jafnaðar-
geð. Það var vanlíðan hennar sem
braust út og tengdist ekki okkur eða
því sem við vorum að ræða.“
Fór á hnefanum
„Það var líka eflaust einhver flótti
í því hversu mikið hún vann og
kepptist við og keyrði sig áfram,“
heldur hún áfram.
„Ég leyfði mér ekki að vera til.
Að slaka á. Það er líka mikil sam-
félagsleg pressa á ungt fólk. Maður
á að vera í flottu formi með allt á
hreinu. Þarf að eiga marga vini,
gera eitthvað í lífinu svo þú sért
marktækur. Auðvitað fer maður og
fylgir straumnum, ómeðvitað,“ segir
Alexandra.
„Ég fór á hnefanum eftir því sem
ég fullorðnaðist. Ég fór í háskólann
og lærði íþróttafræði, ég fór á æfing-
ar og vann mikið með. Álagið varð
of mikið á lokaári mínu í háskól-
anum. Og kvíðinn blossaði upp,“
segir hún frá.
Fékk sjálfsvígshugsanir
Alexandra segir að á þessum tíma,
þegar álagið hafi verið sem mest,
hafi hún fengið sjálfsvígshugsanir.
Stundum þegar hún hafi verið að
keyra bíl hafi hún hugsað um að
keyra bara út af.
Margrét segist þá hafa orðið illa
bylt við. „Hún kom til okkar um
miðja nótt. Hágrét, vissi ekki sitt
rjúkandi ráð, sat á rúmstokknum
og grét. Þarna vissi ég að vandinn
væri djúpstæður,“ segir hún frá.
Alexandra kláraði lokaprófin.
Hún átti kærasta frá Kanada og
ákvað að flytja með honum út.
„Ég hélt að ég myndi skilja
kvíðann eftir á Íslandi. Ég kenndi
álaginu um, prófunum, vinnunni,
meiðslum sem ég var að glíma við
í körfuboltanum. Ég leiddi aldrei
hugann að rótinni. Áföllunum í
æsku. Þarna var ég ekki búin að
tengja,“ segir Alexandra.
Hún og kærasti hennar bjuggu í
háhýsi. Á átjándu hæð. „Þarna úti
uppgötvaði ég að kvíðinn varð ekki
eftir á Íslandi. Hann fylgdi mér og
stigmagnaðist. Ég gat ekki notið
útsýnisins. Ég hafði löngun til að
hoppa niður. Ég eyddi heilu dög-
unum í rúminu. Kvíðinn var orðinn
að djúpu þunglyndi. Ég ákvað að
ég þyrfti að gera eitthvað róttækt í
málunum,“ segir Alexandra frá.
Sagði engum frá
„Ég vissi ekkert um hversu vond
líðan hennar var á þessum tíma,“
segir móðir hennar frá. „Það var
margt fleira sem bætti við álagið.
Pabbi hennar greindist með
krabbamein daginn sem hún flutti
út.“
„Ég sagði heldur ekki frá,“ segir
Alexandra. „Ég las mér til á netinu,
tók próf og komst að því að ég ætti
hreinlega að vera inniliggjandi á
geðdeild. Þarna hefði það gert mér
gagn að geta hringt og fengið hjálp
og ráðgjöf. En ég gerði það ekki því
ég hafði ekki hugmynd um að neitt
slíkt væri til. Útmeða hefði gagnast
mér á þessum tíma. Samstarfsverk-
efni Geðhjálpar og Rauða krossins.
Og Hjálparsíminn 1717, ég hefði
hringt ef ég hefði vitað.
Ég gerði áætlun. Hún náði til ein-
faldra atriða. Svo sem að drekka
vatn. Klæða mig. Tannbursta mig.
Það var svo langur vegur frá
Útmeða
Er samstarfsverkefni Rauða
krossins og Geðhjálpar og
gengur út á vitundarvakningu.
Að hvetja ungt fólk til að tala um
líðan sína og leita sér hjálpar.
1717
Er Hjálparsími og netspjall
Rauða krossins en árlega berast
um 15.000 mál inn á borð 1717
sem eru jafn ólík og þau eru
mörg.
EF ÉG KOM INN ÞAR SEM
BÖRN SÁTU, ÞÁ FÆRÐU ÞAU
SIG FRÁ MÉR EF ÉG NÁLG-
AÐIST. ÞESSARI HÖFNUN
OG OFBELDI FYLGDI SÁRS-
AUKI SEM VARÐ LÍKAM-
LEGUR. ÉG FÉKK SÁRA
MAGAVERKI. ÉG VAR ELL-
EFU ÁRA GÖMUL ÞEGAR ÉG
NÁÐI MÉR Í HNÍF ÚR ELD-
HÚSINU OG HUGSAÐI UM
AÐ SKAÐA MIG.
Alexandra
Kristjana Björg
Guðbrandsdóttir
kristjana@frettabladid.is
↣
2 1 . A P R Í L 2 0 1 8 L A U G A R D A G U R30 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
2
1
-0
4
-2
0
1
8

0
4
:2
6
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
7
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
8
3
-D
9
D
4
1
F
8
3
-D
8
9
8
1
F
8
3
-D
7
5
C
1
F
8
3
-D
6
2
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
1
0
4
s
_
2
0
_
4
_
2
0
1
8
C
M
Y
K