Fréttablaðið - 26.05.2018, Blaðsíða 40

ára
s. 511 1100 | www.rymi.is
Rafmagnstjakkar
Kynningarverð:
282.897 kr. m/vsk
sem mest af glötuðum körlum
í kringum þig og ég vil meina að
það sé einmitt mikið um róttæka
femínista sem vilji hafa sem mest af
aumingjum í heiminum. Ég held að
þetta sé hluti af ástæðunni fyrir því
hversu óhressar þær eru með mig.“
„Þú ert mjög upptekinn af valdefl­
ingu ungra karla en þarf hún að vera
á kostnað kvenna? Er eitthvað sem
mælir á móti því að fylla heiminn
af sterkum konum og körlum? Hafa
einfaldlega jafnrétti?“
„Jú, það væri frábært og auðvitað
er það mögulegt. Þær konur sem
ég þekki, sem eru vel samansettar,
eru ekki í samkeppni við karla. Þær
eru að reyna að lifa góðu lífi sem
einstaklingar en þær para sig við
karlmenn og líta ekki á mannkyns­
söguna sem vígvöll drottnandi karla
og kúgaðra kvenna.
Það er heimskulegt að horfa
svona á heiminn. Það hafa alltaf
verið og verða alltaf til karlar sem
ganga á rétt kvenna og öfugt. En
að lesa alla mannkynssöguna sem
óslitna sögu kúgunar karla á konum
er einfaldlega aumkunarvert.“
Bölvun pillunnar og túrtappans
„Karlar og konur hafa í gegnum sög­
una parað sig saman til þess að kom­
ast af við erfiðar aðstæður og margt
sem talið er til marks um kúgun karla
á konum verður að skoðast í sann­
gjörnu, sögulegu samhengi.
Ég meina, konur fengu ekki örugg­
ar getnaðarvarnir fyrr en upp úr
1960 og höfðu ekkert vald yfir tíða­
hringnum fyrr en í kringum 1970.“
„Og voru það ekki framfarir? Er
ekki bara frábært að þær hafi þessa
stjórn á eigin líkama?“
„Jú, það er stórkostlegt. En ein
ástæðan fyrir því að það var erfiðara
fyrir konur að hasla sér völl í heim­
inum áður fyrr er að þessar tækni­
framfarir voru ekki komnar fram.
Túrtappinn og pillan hafa gert miklu
meira fyrir kvenfrelsi en femínism­
inn.“
„Og hvað? Þegar túrtappinn og
pillan komu til sögunnar hrundi þá
karlmennskuheimurinn okkar? Er
nútímakarlinn í rusli út af túrtapp­
anum og pillunni?
Þú vilt horfa til baka. Aftur til
1950 og jafnvel lengra en er ekki
heimurinn betri í dag en þá? Jafn­
rétti kynjanna hlýtur að vera hið
besta mál, ekki satt?“
„Sko, það er ekkert rangt við að
allir fái jöfn tækifæri en það er eitt­
hvað skelfilega rangt við það þegar
reynt er að jafna útkomuna, jafnvel
með lagasetningum og valdboði.
Á Vesturlöndum hefur mjög lengi
verið unnið að því að gefa öllum
sömu tækifæri en að ætla að þvinga
fram jafna útkomu allra er alger kata­
strófa.“
„Kvennastéttir“ stækka í takt við
meira jafnrétti
Ein grunnstoðin í kenningaheimi
Petersons er að líffræðilegir og með­
fæddir eiginleikar ráði miklu um
stöðu kynjanna í veröldinni. Þetta
er vægast sagt umdeilt, svo ekki sé
fastar að orði kveðið, enda skautar
Peterson óneitanlega svolítið fram
hjá umhverfisþáttum og öðru sem
mótar hverja manneskju að ein­
hverju leyti.
„Það eru augljósir líffræðilegir
áhrifaþættir í þessu og ef horft er á
tölfræðina þá blasir við að eftir því
sem jafnréttið verður meira fjölgar
kvenkyns hjúkrunarfræðingum og
karlkyns vélstjórum.
Þannig að það virðast vera ein­
hverjar líffræðilega forsendur sem
móti hugarfar fólks og hverju það
hefur áhuga á.“
„Ég á ofboðslega erfitt með að
kyngja þessu. Ég bjó einu sinni með
konu sem gerði við bílinn okkar,
málaði íbúðina, braut niður og bor­
aði í veggi, sá um fjármál heimilisins
og kenndi mér að nota tölvu. Og í
æsku hafði ég aldrei áhuga á bílum
eða byssum þannig að ég bara næ
ekki þessari pælingu.“
Tækjadellukonur sjaldgæfar
„Tja, ég myndi segja að þið væruð
svolítil frávik. Að vísu eru nánast allir
einhvers konar frávik frá reglu. Þessi
kona virðist vera með tækjadellu
sem er sjaldgæft meðal kvenna en
ekki alveg óþekkt. Það eru til konur
sem verða vélstjórar og það eru líka
til konur sem vinna á þungavinnu­
vélum en þær eru ekki normið.“
Peterson hefur orðið tíðrætt um að
karlar hafi verið í leiðtogahlutverki
frá örófi alda og þeim farnist betur
en konum í því hlutverki vegna þess
að þeim sé það eðlislægt. En sagan
sýnir nú ekki beinlínis fram á að
karlar hafi stjórnað heiminum með
miklum sóma?
„Það er mjög lítill vitsmunalegur
munur á körlum og konum en karl­
mannshugurinn virðist vera marg­
breytilegri. Þetta sést ef til vill best í
einstökum tilfellum en að meðaltali
er lítill sem enginn vitsmunalegur
munur á kynjunum.
Karlar virðast þó hafa sterkari
hneigð til þess að taka sér stöðu í
stigveldinu en konur og það er lík­
lega þess vegna sem konur laðast að
mönnum í háum stöðum.“
Feðraveldi humarsins
„En þessi hírarkía er manna verk.
Við fundum hana upp og þetta stig­
veldi hefur verið feðraveldi frá upp­
hafi.“
„Ég myndi nú ekki segja að stig­
veldið sé okkar uppfinning vegna
þess að það er stigveldi í náttúrunni,
utan þess mennska.“
Og þar með erum við komnir að
humrinum en Peterson notar þá
dýrategund sem dæmi um náttúru­
legt stigveldi í bók sinni.
„Sjáðu til, punkturinn með hum­
ar­kaflanum er að sýna fram á að
það er ekki hægt að skrifa stigveldið
á vestræna menningu eða kapítal­
ismann. Það hefur verið stigveldi í
náttúrunni í milljónir ára.
Þetta þýðir ekki að stigveldi hafi
ekki neikvæðar hliðar. Misrétti er
ein neikvæðasta afleiðing stigveld­
anna. Þessi galli gerir svo einmitt
vinstri stefnuna ómissandi í stjórn­
málakerfinu.
Fólk hefur haldið því fram að ég
sé andsnúinn vinstrinu en ég er það
ekki! Ég er á móti öfgavinstrinu og
það er ekki það sama. Vinstrið er
nauðsynlegt vegna þess að í stig­
veldinu er óhjákvæmilegt að ein­
hverjir verði undir og þeir verða að
hafa rödd.“
Grimmar konur komast til áhrifa
„Höldum okkur aðeins við hug­
myndina um að karlar séu á ein­
hvern hátt erfðafræðilega betur
til þess fallnir að vera leiðtogar og
tökum Donald Trump og Hillary
Clinton sem dæmi.
Nú virðist hún ekkert minna
stríðsglöð og grimm en fyrri forsetar
og ef hún hefði náð kjöri hefði hún
jafnvel verið líklegri til þess að fara
í stríð en Trump.“
„Það virðist svo sannarlega vera
og það er nú eitt af því sem mér
líkar við Trump, hingað til, er að
hann hefur ekki þvælt Bandaríkj­
unum út í heimskuleg stríð. Það er
að mínu mati heilmikið mál og mér
finnst hann ekki njóta sannmælis
fyrir þetta.
Forseti ætti að fá hrós fyrir að gera
ekki eitthvað stórkostlega heimsku­
legt og að forðast stríðsátök. Það er
ekkert sem bendir til þess að kven­
kynsleiðtogar séu á einhvern hátt
ólíklegri til þess að fara í stríð en
karlarnir. Kannski eru þær það en
mig grunar nú að flestar konur sem
stjórna ríkjum séu ansi hreint bar­
dagagjarnar.“
„Gæti það verið vegna þess að þær
hafa þurft að berjast fyrir öllu sínu í
heimi sem karlar drottna yfir?“
„Hver veit? Ég meina, konur sem
komast í valdastöður hljóta að vera
árásargjarnar í eðli sínu og slíkar
konur fyrirfinnast svo sannarlega.“
Sálfræðingurinn sem gerir við
bilað fólk
Annars vegar virðist Peterson vera
orðinn nokkurs konar ígildi trúar­
leiðtoga sem messar yfir heit trú­
uðum og sannfærðum söfnuði en
hins vegar er það hinn hópurinn
sem fyrirlítur hann nánast af álíka
trúarofsa.
Kann hann einhverja skýringu
á þessari ofsalegu pólaríseringu
í kringum hann og er svona garg
andstæðra fylkinga líklegt til að
skila nokkrum árangri eða vitrænni
niðurstöðu?
„Í mínum huga er það sem ég er
að gera rammpólitískt en byggt á
sálfræðilegum grunni. Ég er að reyna
að færa klíníska þekkingu 20. aldar­
innar til breiðari hóps. Pólitískar
afleiðingar þessa eru einfaldlega
aukaverkun.“
Peterson hefur sinnt fjölda skjól­
stæðinga, meðal annars rafrænt á
Skype, og þar segist hann beinlínis
vera með fólk í sálfræðitíma, ekki
pólitískri innrætingu.
„Fjölmargir leita til mín og ég fæ
bréf í tugþúsunda tali. En fólk sem
skrifar mér um pólitísk álitamál
er í miklum minnihluta. Þeir sem
skrifa mér segja mér helst frá því að
líf þeirra hafi verið í rugli.
Þeir hafi drukkið eða dópað of
mikið. Verið kvíðnir, þunglyndir,
þjakaðir af níhilisma. Þeim hafi
ekki samið við makann, foreldra
sína eða fjölskylduna. Þegar þau
hins vegar móta sér skýra framtíðar­
stefnu og taka ábyrgð á sjálfum sér
og umhverfi sínu líður þeim miklu
betur. Þetta er nú kjarni málsins.“
„Það er frábært. Og þeim var
ekkert úthlutuð eiginkona í milli­
tíðinni?“
„Nei, nei. Alls ekki! Það eru líka
pör sem leita til mín og konunum
ber flestum saman um að mönn­
unum þeirra gangi miklu betur eftir
að þeir fóru að hlusta á fyrirlestrana
mína og að þegar karlinum líður
betur skili það sér strax í hamingju­
ríkara hjónabandi.“
„Formsins vegna og til þess að
hafa þetta alveg á hreinu þá verð ég
að spyrja þig aftur, hreint út. Ertu á
móti jafnrétti kynjanna?“
„Ég er algerlega og fullkomlega
hlynntur jöfnum tækifærum. Hvers
vegna í ósköpunum ættum við ekki
að vilja að allt hæfileikafólk geti lagt
sitt fram? Það er ekki eins og það sé
einhver skortur á vandamálum sem
þarf að leysa.“
Það má vel vera að Það
sem ég er að segja um
að fólk eigi að taka
ábyrgð á sjálfu sér
höfði sérstaklega til
ungra karlmanna
akkúrat núna.
ég er ekki að leika
neinn leik. ég er að
reyna að nota Þekk-
ingu mína og langa
reynslu til Þess að
hjálpa fólki. hjálpa
Því að Þroskast og
valdefla Það með
hvatningu.
↣
Jordan Peterson segist vera orðinn alvanur því að fá yfir sig reiðiöldur á netinu en kann ekki við að þær byggist á rangtúlkunum og útúrsnúningum.
2 6 . m a í 2 0 1 8 L a U G a R D a G U R40 H e L G i n ∙ F R É T T a B L a ð i ð
2
6
-0
5
-2
0
1
8

0
4
:3
9
F
B
1
4
4
s
_
P
1
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
1
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
E
9
-E
D
8
C
1
F
E
9
-E
C
5
0
1
F
E
9
-E
B
1
4
1
F
E
9
-E
9
D
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
1
4
4
s
_
2
5
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K