Morgunblaðið - 07.12.2017, Blaðsíða 54

54
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. DESEMBER 2017
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Financial Tim-es fjallar umfólksflutn-
inga samtímans og
hvernig útlitið er
þegar horft er til
þróunar fólks-
fjölda. Tölurnar
eru umhugs-
unarverðar og hljóta að verða
hafðar til hliðsjónar við umræð-
ur og stefnumörkun um þessi
mál. Árið 1980 voru rúmlega
700 milljónir manna í Evrópu en
um 500 milljónir í Afríku. Á tí-
unda áratugnum fór fólksfjöld-
inn í Afríku yfir fólksfjöldann í
Evrópu, sem stóð í stað. Því er
spáð að fjöldinn í Evrópu standi
áfram í stað, en að fjöldinn í
Afríku verði orðinn um 1.600
milljónir eftir tíu ár.
Þetta skiptir máli þegar horft
er til þess þrýstings sem er frá
ólöglegum innflytjendum frá
Afríku til Evrópu um þessar
mundir. Að óbreyttu má ætla að
þrýstingurinn aukist, en mik-
ilvægt er að efnahagsþróunin í
Afríku verði jákvæð og lífs-
kjarabatinn hraður til að draga
úr hvatanum fyrir íbúana að
leggja í hættuför yfir Miðjarð-
arhafið. Á sama tíma verða ríki
Evrópu að fylgja sannfærandi
stefnu í þessum efnum og átta
sig á að íbúar í Evrópu geta
ekki tekið við öllum þeim fjölda
sem líklegt er að vilji flytja
þangað.
En þrýstingurinn kemur ekki
aðeins frá Afríku heldur einnig
frá Austurlöndum nær og fjær.
Fjölmennustu hóparnir sem
sóttu um hæli í Evrópu voru frá
Sýrlandi, Afganistan, Írak,
Pakistan og Nígeríu.
Dómsmálaráðuneytið, sem
fer með þessi mál
hér á landi, hefur
reynt að undan-
förnu að auka skil-
virkni og fylgja
settum reglum með
nokkrum árangri.
Ekki er augljóst af
stjórnarsáttmál-
anum hvert ferðinni er heitið í
þessum efnum. Þar er talað um
að „taka á móti fleiri flótta-
mönnum“ og svo segir: „Mann-
úðarsjónarmið og alþjóðlegar
skuldbindingar verða lögð til
grundvallar og áhersla á góða
og skilvirka meðhöndlun um-
sókna um alþjóðlega vernd.“
Loks kemur fram að „þver-
pólitískri þingmannanefnd“
verði falið „að meta framkvæmd
útlendingalaga og eftir atvikum
endurskoða þau.“
Reynslan af þverpólitískri
þingmannanefnd í þessum
málaflokki gefur ekki endilega
góðar vonir um framhaldið, en
engu að síður er ástæða til að
vona að stjórnvöld og Alþingi
sýni því vaxandi skilning að
halda þarf þétt utan um þennan
málaflokk eigi ekki að fara illa.
Mikil hætta er á að gestrisni sé
misnotuð, eins og sást til dæmis
í frétt mbl.is í fyrradag þar sem
sagði frá því að fjórir af hverj-
um fimm flóttamönnum í Sví-
þjóð sem sögðust vera yngri en
18 ára reyndust ekki vera það.
Þetta voru þúsundir ein-
staklinga sem þannig reyndu að
villa á sér heimildir. Við mál af
þessu tagi getur vissulega verið
erfitt að eiga en það breytir því
ekki að ríki Evrópu, þar með
talið Ísland, eiga ekki um annað
að velja en að fást við þetta af
raunsæi og festu.
Það þýðir ekki að
stinga höfðinu í
sandinn þegar
erfið mál eru
annars vegar}
Vaxandi vandi
Fullyrt er að fjöl-miðlafólk, sem
stundum er kallað 4.
vald hvers þjóð-
félags, sem er þó of-
sagt, endurspegli
verr en aðrar stéttir
skiptingu landa
sinna eftir stjórn-
málaskoðunum.
Fjölmiðlaheimurinn sé mjög
hallur undir hin vinstri sinnuðu
sjónarmið og iðulega á ysta kanti
þeirra. Á þessu er gefin sú skýr-
ing að fjölmiðlar eigi að veita að-
hald. Valdið sé íhaldssamt í eðli
sínu og þar með liggjandi til
„hægri“ og aðhaldið hljóti því að
koma frá vinstri.
Frumverkefni fjölmiðla er þó
að segja fréttir, og þá fréttir sem
full ástæða sé til að treysta. En
vandinn er að afsökunin stenst
sjaldnast skoðun. Fjölmiðlar í
Bandaríkjunum og víðar um
heim sem veittu George W. Bush
verðugt aðhald sýndu eftirmann-
inum Obama ekki sömu trakter-
ingar. Allir sem vilja muna eftir
framgöngu „RÚV“
gagnvart vinstri
stjórn Jóhönnu og
Steingríms, þar sem
fréttastofan birtist
óþægilega oft eins
og í hlutverki upp-
lýsingafulltrúa.
Lengst gekk hún í
Icesave-málinu og
tók þá fullan þátt í atlögu rík-
isstjórnarinnar gegn þjóðinni.
Donald Trump forseti er
vissulega mjög einstakt eintak af
forseta, oft en ekki alltaf í nei-
kvæðum skilningi orðsins.
Bandaríska „fréttaelítan“ hefur
lengi verið mjög einsleit, ekki
síst í sjónvarpi. Ástralanum
Rupert Murdoch tókst að
tryggja fréttaskýringum, sem
einnig horfðu til annarra átta,
aukna vigt. Við það fór hin ein-
lita hlutdeild úr ca 80% ofan í
20%. Trump telur sig jafna
þennan mun enn með einstæðu
tísti sínu. Það tekst oft en endar
stundum sem ástralskur bjúg-
verpill.
Þeir sem aðeins
hlusta á „RÚV“ vita
ekki hvað er að
gerast í banda-
rískum
stjórnmálum}
Slagsíðan þekkt
S
amtök iðnaðarins héldu í gær sk.
Framleiðsluþing í fyrsta sinn. Var
þar gerð grein fyrir mikilvægi ís-
lenskrar framleiðslu, tækifærum og
áskorunum. Íslenskar fram-
leiðsluvörur skapa mikil verðmæti. 9,4% allra
launþega með 120 milljarða króna áætlaðar
launagreiðslur sem skapa um 8,4% lands-
framleiðslunnar og 23% prósent gjaldeyris-
tekna. Þá greiddu 2087 íslensk iðnfyrirtæki um
23 milljarða króna í opinber gjöld.
Íslensk framleiðsla nýtur trausts og erum við
mörg sem veljum hana fram yfir erlenda þegar
kemur að því að velja í innkaupakörfuna.
Neytendur eru fljótir að þekkja muninn á
gæðum og lakari vöru. Neytendur þekkja líka
mikilvægi þess að vara sem þeir kaupa þurfi að
endast, standast kröfur og standa undir þeim væntingum
sem gefnar eru.
Matvæli eru þar engin undantekning. Krafan um holl og
góð matvæli er sjálfsögð og þegar kemur að því að velja er
mikilvægt að neytendur hafi allar upplýsingar á reiðum
höndum.
Vitað er að við matvælaframleiðslu er víða erlendis notað
mikið magn af sýklalyfjum (gefið dýrum) og margfalt meira
en gert er á Íslandi. Á sama tíma og þetta er vitað er ljóst
að ónæmi manna gegn sýklalyfjum er orðið að vandamáli.
Íslenskir neytendur hljóta því að krefjast þess að fá upp-
lýsingar um það hvort þau matvæli sem boðin eru innihaldi
mikið eða lítið magn sýklalyfja. Einungis þannig geta þeir
valið á milli þess sem er heilsusamlegt og ekki.
Þessar upplýsingar ber að gera aðgengilegar
neytendum með skýrum hætti. Benda má á
nokkrar leiðir til þess.
Réttasta og besta leiðin er vitanlega sú að á
sölupakkningum komi fram það magn lyfja sem
notað var við framleiðslu vörunnar. Þannig get-
ur neytandinn borið saman innfluttu vöruna og
þá íslensku.
Eftir því sem best verður séð mun þetta ekki
stangast á við skilyrði þeirra samninga sem Ís-
land er aðili að þar sem framleiðendur/
seljendur sitja allir við sama borð, merkja
þyrfti allt með sama hætti. Sé þetta vand-
kvæðum háð eða að stjórnvöld hafi ekki vilja til
að ganga fram með svo skýrum hætti mætti
skylda verslanir til að koma á framfæri í versl-
uninni með upplýsandi hætti sömu upplýs-
ingum.
Það skiptir í sjálfu sér ekki máli hvaða vörur um er að
ræða, matvæli, húsgögn eða eitthvað annað, gæði og áreið-
anleiki er það sem flesta skiptir máli. Neytendur hljóta að
eiga rétt á því að fá sem mestar og bestar upplýsingar um
þær vörur sem þeim eru boðnar. Það ættu því að vera sam-
eiginlegir hagsmunir atvinnurekenda, neytenda og stjórn-
valda að setja lög og reglur sem tryggja að bestu fáanlegu
upplýsingar um öryggi og heilsu manna séu aðgengilegar
öllum.
Gunnar Bragi
Sveinsson
Pistill
Veljum íslenskt
Höfundur er þingmaður Suðvesturkjördæmis og
þingflokksformaður Miðflokksins.
gunnarbragi@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Bílaumferðin á hringveg-inum og á höfuðborgar-svæðinu fer enn vaxandien viðhorfskannanir
benda þó ekki til þess að ökumenn
sitji ánægðir undir stýri því sá hópur
fer síminnkandi sem segir þjóðvegi á
Íslandi almennt vera góða skv.
könnunum sem Vegagerðin lætur
gera.
Vegagerðin birtir reglulega
greinargóðar upplýsingar um um-
ferð skv. talningum og leiða nýjustu
tölur í ljós að umferðin um 16 lyk-
iltalningarstaði Vegagerðarinnar á
hringveginum jókst um 7,2 prósent í
nýliðnum nóvembermánuði þrátt
fyrir talsverða ófærð.
„Mest jókst umferðin á Suður-
landi og þar mest um teljara á Mýr-
dalssandi. Þar jókst umferðin um 30
prósent. Útlit er fyrir að umferðin
aukist um meira en 10 prósent í ár,
sem yrði næstmesta aukningin
a.m.k. síðan 2005,“ segir í frétt á vef
Vegagerðarinnar.
Sérfræðingar Vegagerðarinnar
gera ráð fyrir að umferðin muni
aukast um 8% í desember miðað við
sama mánuð á síðasta ári. „Gangi sú
spá eftir mun umferðin aukast um
10,5% yfir mælisniðin 16, sem yrði
þá næst mesta aukning, í þessum
sniðum, frá því að þessi samantekt
hófst.“
Svipað er upp á teningnum á
höfuðborgarsvæðinu, en þar jókst
umferðin um 5,5 prósent í nóv-
ember. Útlit er fyrir að umferðin í ár
á svæðinu aukist um átta prósent,
sem er mikil aukning á einu ári, sú
næstmesta síðan þessar mælingar
hófust árið 2005, að því er fram kem-
ur í annarri frétt á vefsíðu Vega-
gerðarinnar.
Nú þegar hefur umferðin á höfuð-
borgarsvæðinu aukist um 8,2% frá
áramótum miðað við sama tímabil á
síðasta ári og spáð er áframhaldandi
aukinni umferð út árið. Gert er ráð
fyrir að umferðin milli desem-
bermánaða aukist um sama hlutfall
og milli nóvembermánaða, eða um
5,5%. „Verði niðurstaðan þannig þá
eykst umferðin í heild um 8% milli
áranna 2016 og 2017, sem yrði næst
mesta aukning frá upphafi saman-
tektar en aðeins milli áranna 2006 og
2007 hefur mælst hlutfallslega meiri
aukning en þá jókst umferðin um
rétt rúm 9% á milli ára.“
1,1% segir vegina mjög góða
Vegagerðin fær Maskínu til að
vinna fyrir sig viðhorfskannanir um
þjóðvegi landsins tvisvar á ári. Í síð-
ustu könnuninni sem birt var í haust
kemur m.a. fram að það fækkar enn
í hópi þeirra sem eru ánægðir með
ástand þjóðvega landsins og 63,7%
segja þjóðvegi landsins vera fremur
eða mjög slæma.
Spurt var hvort svarendum fynd-
ist þjóðvegir á Íslandi almennt vera
góðir eða slæmir og var aðeins 1,1%
á því að vegirnir væru mjög góðir.
7,8% sögðu þá fremur góða en 46%
sögðu þá fremur slæma og 17,7%
sögðu þjóðvegina mjög slæma.
Þegar spurt var hvort menn teldu
Vegagerðina almennt standa sig vel
eða illa varðandi viðhald vega í þétt-
býli voru 16,9% svarenda í Reykja-
vík á þeirri skoðun að hún stæði sig
vel við viðhaldið en 45,1% sagði hana
standa sig illa.
Yfir 60% svarenda í könnuninni
voru svo á þeirri skoðun að Vega-
gerðin stæði sig illa við viðhald vega
í dreifbýli og aðeins 8,8% sögðu hana
standa sig mjög eða frekar vel við
viðhald veganna.
Aka meira en eru
ósáttir við vegina
Morgunblaðið/Ómar
Bílar Útlit er fyrir að umferðin á höfuðborgarsvæðinu aukist í ár um 8% og mögulega yfir 10% á hringveginum.
Meðalumferð á dag eftir vikudögum í nóvember
Summa þriggja mælisniða á höfuðborgarsvæðinu 2015-17, fjöldi ökutækja
180
160
140
120
100
Mánud. Þriðjud. Miðvikud. Fimmtud. Föstud. Laugard. Sunnud.
Heimild:
Vegagerðin
.000 2015
2016
2017